خبرگزاری شبستان؛ گروه مهدویت؛ امید به ظهور منجی از دیرباز در ذهن بشر وجود داشته است. انسانها همواره به دنبال کسی هستند که ابرهای تاریک زندگی را کنار بزند و مرهمی بر دردهای آنها باشد. این دغدغه همیشه وجود داشته که آیا کسی هست که انسان را از مشکلات و سختی های زندگی مادی و معنوی رهایی ببخشد؟ آیا کسی هست پاسخ ظلم ظالمان را بدهد؟ آن شخص چه کسی است؟ چه زمانی می آید؟ و در آن هنگام چه اتفاقاتی رخ می دهد؟ این مسایل که می توان از آنها تحت عنوان «اندیشه مهدویت و ظهور» نام برد، برخلاف تصور عده ای فقط به شیعه اختصاص ندارد بلکه بخش مهمی از عقاید اسلامی است که براساس بشارت های رسول خدا صلی الله علیه وآله درمیان همه فرقهها و مذاهب اسلامی شکل گرفته است. از جمله در میان اهل تسنن.
با دقت در منابع اهل سنت و مقایسه آن با عقاید شیعه می توان به راحتی به این نتیجه رسید که عقاید و باورهای آنها درباره ظهور، غیبت، انتظار و .... تا چه اندازه به عقاید تشیع نزدیک است. هرچند اختلافاتی در جزئیات هم وجود دارد. اما کوتاهی و کم توجهی در این امر از یک سو زمینه ساز بروز خرافات و سطحی نگری و از سوی دیگر موجب دردست گرفتن این مسئله مهم توسط افراد منحرف یا بی سواد شده است. هرچند علما و دانشمندان شیعه و سنی به این امر مهم پرداخته اند و آ ثار قابل توجهی از آ نان به یادگار باقی مانده است، اما همچنان این عرصه نیازمند بازشناسی و به روزرسانی است.
ما در خبرگزاری شبستان در همین رابطه با حجت الاسلام دکتر «سعید توسلی خواه» استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر مهدویت گفت وگویی داشته ایم که بخش نخست از این گفتگو تقدیم می شود؛
حجت الاسلام دکتر" سعید توسلی خواه" در گفت وگو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان اظهارکرد: موضوع مهدویت در "صحاح ستّه" اهل سنت (یعنی۶ کتاب اصلیِ روایی آنها) بیان و درباره آن روایاتی ذکر شده است. حتی از این بالاتر کتاب هایی ویژه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه در میان اهل سنت نگاشته شده است. به عنوان مثال از میان کتاب های قدیمی آنها می توان به این موارد اشاره کرد؛ آقای "عباد ابن یعقوب رواجنی" (متوفی سال ۲۵۰ قمری) یعنی تقریبا هزار و ۲۰۰ سال پیش، همزمان با ولادت امام مهدی علیه السلام کتابی دارد به نام "اخبار المهدی" که درباره امام مهدی علیه السلام بوده و متعلق به اهل سنت است. همچنین آقای "ابو نعیم احمد بن عبدالله اصفهانی" که در سال ۴۳۰ یعنی در اوائل قرن ۵ و صده های اول اسلام می زیسته است، سه کتاب مستقل در مورد حضرت مهدی علیه السلام دارد که عبارتند از ؛ "اربعون فی المهدی"، "نعت المهدی" و "مناقب المهدی".
در وهابیت هم کسی نمی تواند منکر موضوع مهدویت و منجی شود
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: این کتاب ها صرفا شامل روایاتی است که درباره حضرت مهدی علیه السلام در میان اهل سنت وجود دارد. یعنی کتب حدیثی است. البته به این نکته هم باید توجه داشت که روایاتی که برادران اهل سنت به آنها استناد می کنند، عمدتا روایاتی است که فقط از شخص رسول خدا پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نقل شده و در منابع آنها وجود دارد. با این وجود تعداد این روایات به قدری زیاد بوده که کتاب های مستقلی درباره آنها نوشته شده است.
وی با اشاره به دیگر آثار موجود در میان اهل سنت که به موضوع مهدویت اختصاص دارد از کتاب " عُقَدُ الدُرَر فی اخبار المهدی المنتظَر" نام برد و افزود: آقای "جلال الدین سیوطی" که بسیار معروف هستند کتابی به نام "العُرفُ الوَردی فی اخبار المهدی" دارند که در باب مهدویت است. ایشان کتاب بزرگ تری دارد به نام " الحاوی فی الفتاوی" که "العرف الوردی فی اخبار المهدی" بخش مستقلی از آن کتاب است.
حجت الاسلام دکتر توسلی خواه ادامه داد: همچنین آقای "ابن حجر هیتمی" کتابی به نام "القول المختصر فی ممات مهدی المنتظر" نگاشته است. یا آقای "حسام الدین متقی هندی" صاحب کتاب "کَنزُالعُّمال" که کتاب معروفی است، در زمینه مهدویت هم کتاب مستقلی تالیف کرده به نام "البُرهان فی علامات المهدی آخرالزمان".
پژوهشگر مهدویت تصریح کرد: درباره شخصیتهای معروف حدیثی و کتابهای حدیثی اهل تسنن در ارتباط با مهدویت نیز می توان به مواردی اشاره کرد. به عنوان مثال "ترمزی" که یکی از "صحاح سته" (کتاب های ۶ گانه اهل سنت) به نام ایشان است می فرماید: "در باب امام مهدی علیه السلام چندین حدیث وجود دارد" و سپس ضمن نقل آن احادیث اذعان می کند که "این احادیث، احادیثی حَسَن و صحیح است". همچنین "حاکم نیشابوری" احادیثی را نقل کرده و می گوید: " این احادیث، بسیار صحیح السند هستند."
دکتر توسلی خواه خاطرنشان کرد: "قُرطَبی مالکی" یا "ابن تیمیه" (متوفی سال ۷۲۸ ) که منشاء و موسس سلفیه و وهابیت در عصر ما و پدرعلمی و معنوی آنهاست - کسانی که به دشمنی با اهل بیت و شیعه معروف هستند و در این زمینه تلاش می کنند، خود در کتاب "مِنهاج اهل السنّه النبّویه" می نویسد: احادیثی که برای خروج مهدی به آنها استناد می شود، حدیثهای صحیح هستند". یعنی در وهابیت هم کسی نمی تواند منکر موضوع مهدویت و منجی شود. حتی در میان برادران اهل سنت، عده ای از علما، درباره احادیث مهدوی ادعای تواتر دارند.
۵۶۰ روایت درباره مهدویت/ ۶۰ نفر از اصحاب پیامبر(ص) راویان احادیث مهدویت هستند
وی ادامه داد: بنابراین اعتقاد به مهدویت و اعتقاد به منجی یک امرغیرقابل انکار است و در منابع اصیل و قدیمی اهل سنت کاملا بروز و ظهور داشته و قابل انکار نیست. ضمن این که باید به این نکته هم توجه داشت که چون احادیث مهدویت در میان اهل سنت محدود به پیامبر گرامی اسلام است، جزئیات کمتری در روایات آنها وجود دارد. چرا که منبع حدیثی آنها فقط روایات پیامبر گرامی است.
مدرس معارف اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: ما ۵۶۰ روایت از شیعه و سنی درباره مهدویت داریم که از شخص رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است. یعنی از مجموع قریب به ۲هزار روایت در باب مهدویت ۵۶۰ روایت آن از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است. علاوه بر این، قریب به ۶۰ نفر از اصحاب پیامبر از راویان احادیث مهدویت هستند که از جمله آنها می توان «ابوذر غفاری»، «سلمان فارسی»، «عمار یاسر»، «جابربن عبدالله» و حتی خلفای سه گانه و «عایشه» را نام برد که از راویان احادیث مهدویت هستند.
وی خاطرنشان کرد: لذا با مراجعه به این منابع می بینیم که اعتقاد به امام زمان علیه السلام از مسلمات و محکمات عقاید اهل سنت است. حتی وقتی فردی به نام «ابن خَلدون» روایات مهدویت را ضعیف تلقی کرده و می گوید : «این روایات ضعیف است» آقای «محمد صدیق مغربی» کتابی به نام «اغراض الوهم المکنون من کلام ابن خلدون»(آشکارکردن توهمی که در کلام ابن خلدون وجود دارد) می نویسد و نظر ابن خلدون را رد می کند.
استاد حوزه و دانشگاه این نکته را که این اعتقاد فقط اعتقاد شیعه نیست و اهل سنت هم به آن باوردارند مسئله ای بسیار مهم و قابل تامل دانست و افزود: علاوه بر اصل این اعتقاد سازنده، در جزئیات آن نیز اشتراکات زیادی بین شیعه و اهل سنت وجود دارد که به آنها اشاره می شود.
نظر شما