خبرگزاری شبستان:در دوره خلافت عباسیان کارخانه کاغذ تبدیل به یک صنعت بومی شده بود. کتاب ها نوشته می شد و به وسیله کتابفروشی ها به فروش می رسید. تعداد زیادی مؤسسه و هزاران کتابخانه خصوصی و عمومی پدید آمده بود انتقال صنعت کاغذ از طریق سیسیل و اسپانیا بی تردید موهبت بزرگی بود که اسلام به اروپا نمود. در قرن ده در شهر موصل یک کتابخانه خصوصی بود که محققان می توانستند از کاغذهای آن به صورت مجانی استفاده کنند. در همان قرن مؤسس کتابخانه بصره به محققانی که در آن کتابخانه مشغول به کار بودند مستمری می داد.
در بعضی کتابخانه ها امانت گرفتن کتاب امری بسیار سهل و آسان بود. یاقوت نقل می¬کند که وی دویست جلد کتاب از کتابخانه دمیریه مرو امانت گرفته است. تنها در اسپانیا بیست کتابخانه عمومی وجود داشت. در قرن ده کتابخانه قرطبه دارای چهارصد هزار (برخی می گویند ششصد هزار) مجلد کتاب بود و این در زمانی بود که شاید ده هزار و یا حتی چهارهزار جلد کتاب در سایر نقاط اروپا وجود نداشت.
اگر رقمی که در دایرة المعارف کاتولیک آمده است درست باشد، چهار قرن بعد ـ یعنی بعد از تمام دست آوردهای قرن سیزده ـ کتابخانه کانتر بوری که بزرگترین کتابخانه مسیحیت بود، دارای هزار و هشتصد مجلد کتاب بود.
گفته می شود که کتابخانه بیت الحکمه قاهره دارای دو میلیون کتاب بوده است و کتابخانه طرابلس سوریه که به وسیله اولین صلیبیان سوزانده شد دارای سه میلیون جلد کتاب بود که چهل هزار جلد آن قرآن و تفاسیر قرآن بود. این بدین معناست که تنها این کتابخانه به اندازه کتابخانه بودلیان و تخمیناً بیشتر از نصف کتابخانه های امروز پاکستان و هند کتاب داشته است. در کتابخانه الحاکم در اندلس کتاب ها در چهل حجره چیده شده بودند که هر حجره حدودا ً هشتاد هزار کتاب را دربرداشت. خزانة الکتب که توسط عضدالدولة پادشاه ایرانی (متوفای 984 میلادی) در شیراز و در میان یک بوستان ساخته شده بود؛ دارای سیصد و شصت حجره بود. شکوه و عظمت این کتابخانه ها زمانی بیشتر می شود که بفهمیم تمام کتاب ها نسخه خطی بودند زیرا ما از دوره ای صحبت می کنیم که هنوز دستگاه چاپ اختراع نشده بود.
علاوه بر اینها کتابخانه های مشهور دیگری وجود داشت از جمله کتابخانه های: بغداد، رام هرمز، ری، مرو، بلخ، بخارا و غزنه. همچنین مساجد گنجینه ای از کتاب در سراسر امپراطوری اسلامی بودند. علماء و دانشمندان بزرگ و حتی محققان بزرگی همچون ابن سینا، ابن مسکویه و شابرشتی مسؤولیت هایی در این کتابخانه ها برعهده داشتند.
منبع:اندیشه اسلامی ؛خواستگاه ها ودستاوردها،تألیف میان محمد شریفأمترجم عباسعلی منصوری،انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) 1390، فصل دوم
ع.م
پایان پیام/
نظر شما