مسجد و مدرسه ‌«آ‌قا محمود»؛ اثر ماندگار از عصر قاجار

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، مسجد و مدرسه آقا محمود در خیابان پامنار تهران کوچه مروی واقع شده است. وقف بنای این مسجد و مدرسه را به میرزا احمد حکیم باشی که در دوره فتحعلی شاه قاجار زندگی می کرده است، نسبت داده اند، به همین جهت مسجد به نام وی نیز شهرت دارد.

در جهت قبله این مسجد، گنبد خانه و ایوانی وجود دارد که از شاخص ترین عناصر مسجد به شمار می آید و شبستانی کم عمق و طویل، در جبهه مقابل آن ساخته اند. در دو جبهه دیگر، هشت حجره روبروی یکدیگر قرار دارد. وسط هر یک از دو جبهه، ایوانی وجود دارد.

این اثر، در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۶۳، با شماره ثبت ۱۶۳۵، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

گفته می شود، محمود حکیم باشی پزشک و تاجر دوره صفویه بود که در مسیر سفر خود از کرمانشاه به مشهد شبی را در پامنار اقامت کرد و فردا صبح زمینی را خریداری و مسجدی در آن بنا کرد که به نام آقامحمود خوانده می شود. مسجد بین سال های ۱۰۰۷ تا ۱۰۱۷ شمسی بنا شده و از قدیمی ترین مساجد شهر تهران محسوب می شود. اما روایت دیگری برای تاریخ این مسجد نیز هست که آن را منسوب به دوره قاجار می داند و کتیبه های آن نیز سال های ۱۲۳۴ و ۱۲۵۷ قمری را نشان می دهد. میرزااحمد حکیم باشی واقف مسجد و چون مدتی شخصی به نام آقامحمود کرمانشاهی پیش‌نماز مسجد بوده است به نام وی نیز شهره یافته است.

مسجد آقا محمود(حکیم باشی) از اماکن مذهبی و تاریخی و دیدنی در منطقه ١٣ است و قدمت آن به دوره حکومت فتحعلی شاه قاجار بازمی‌گردد. قسمتی از ایوان جنوبی این مسجد و مدرسه، در تاریخ ١٢٣٤ و در کتیبه وقف نامه واقع در سر در مدرسه تاریخ ١٢٥٧ قید شده است.

شبستان این مسجد کم عمق و طویل  اشت در دو جبهه دیگر هشت حجره به روی یکدیگر قرار دارد دو سوی گنبد خانه به دو ورودی مجهز است که هر کدام متشکل از پیش طاق هشتی و دالانی است مستقیم به حیاط ختم می شود.