دکتر شاپور اعتماد: رورتی عملاً فلسفه را علمی هرمنوتیکی عنوان می کند

به گزارش خبرنگار شبستان، نشست ریچارد رورتی و کتاب «فلسفه و آیینه طبیعت»،عصر روز چهارشنبه، 10 اسفندماه، با حضور مترجم کتاب «مرتضی نوری»، دکتر«شاپور اعتماد»، دکتر «سعیده کوکب» و به دبیری دکتر «مالک شجاعی‌جشوقانی»، در سرای اهل قلم برگزار شد.
در این نشست تخصصی، دکتر شاپور اعتماد، ضمن اشاره به بخش هایی از کتاب فلسفه و آیینه طبیعت، اظهار کرد: رورتی در این کتاب سعی می کند ما را با گذشته ای فلسفی معاصر و هم عصر کند؛ اما اگر معاصر شدن با گذشته کار دشواری است، پس معاصر بودن با حال به مراتب دشوار تر است و این کتاب نکته برجسته اش آن است که به چالش مذکور، می پردازد و سعی می کند با حالت و وضعیت فلسفی وجودمان به اصطلاح ارتباط برقرار کند و ما را در متن آن قرار دهد که این نکته ای مهم است.
دکتر اعتماد با بیان اینکه رورتی در بخش پایانی کتاب به سنت های فلسفی مختلف و ارتباط میان آنها می پردازد، ادامه داد: رورتی در خصوص سنت های مختلف فلسفی، به دنبال آن چگونگی برقراری ارتباط است و اینکه چه طور یک سنت با استفاده از دیگری خود را متصل به سنت دیگری کند و نظریه ای را در ارتباط با مسئله فلسفه پرورشگری و فلسفه غیر نظام مند که معطوف به نحوه یادگیری ماست، ارائه بکند، بنابراین این دشواری قرائت کار رورتی در دامنه وسیعی است که عملا از باستان تا به امروز در این کتاب بدان پرداخته شده است.
این کارشناس فلسفه علم افزود: ذهن این پرداختن، امری را با یک تعصب خاصی برجسته می کند؛ مثلا مسئله آیینه ای بودن ذهن، که در متن نیز عنوان شده است در حقیقت مولفه ای است که بیشتر مربوط به تصور بصری ما از معرفت است و این تصور بصری که ما از باستان اخذ کرده ایم همین طور دوام پیدا کرده تا به وضعیت امروز رسیده است.
وی دامه داد: ایرادهایی را که رورتی در راستای مسئله مذکور وارد می کند، موارد جالبی است؛ اما نباید به این ایرادات اکتفا کرد و روی هم رفته تا زمانی که نظریات ریاضی وضع شدند تصوری که از معرفت داشتیم تصوری بصری بود ولی با بحرانی که در پرتوی مسائل ریاضی پدید آمد این موارد، الزاما خصوصیت فلسفی مسائل معرفت نیست.
دکتر اعتماد تصریح کرد: روی هم رفته هنگامی که ما در باستان بنگریم از طریق مطالعات کلاسیک این مولفه را درمی یابیم که ذهن به چیزهای متفاوتی گفته می شود؛ اما انچه که در دوره های بعد برجسته می شود ذهن به عنوان یک امر مستقل است که که آن در نظام دکارتی است ولی وقتی در نظام دکارتی مطرح می شود با مسئله زبان گره می خورد؛ بنابراین انتقاد هایی که ما نسبت به ذهن، داریم باید تصور روشنی ارائه دهد و مشخص کند این انتقاد از چه دیدی مطرح می شو.
این کارشناس فلسفه علم افزود: وقتی از ذهن در چارچوب زمانه دکارتی می گذریم، در حقیقت از آنتولوژی که ذهن در چارچوب آن قرار دارد و می تواند مبنای معرفت باشد، می گذریم؛ از مسائل وجدانی و مسائلی که به زبان مربوط مشود، می گذریم و آنچه که اینجا مهم جلوه می کند، این است که ما به تبعات نظریه مان توجه کنیم؛ مضافا بر اینکه شما وقتی از ذهن و جهان سخن می گویید واز سوی دیگر از زبان و ذهن صحبت می کنید، آنچه که برحسته می شود زبان است و زبان چیزی در مورد ذهن برای شما تثبیت و اطلاعاتی ارائه می دهد؛ پس زبان از این دیدگاه به این معنا نیست که بخواهد چیزی درباره جهان بگوید.
وی در راستای مطلب فوق ادامه داد: اما اگر از این زاویه نگاه کنیم که قرار است زبان چیزی در مورد جهان به ما بگوید، در این صورت، موقعیتی است که وارد علوم طبیعی می شویم و علوم طبیعی قرار است به ما بگوید که چه طور زبان به طرقی متصل به جهان می شود که طرح این مسئله در کتاب رورتی با نقل قول و البته شرح به خوبی برجسته شده است.
دکتر شاپور اعتماد در پایان سخنانش مجددا به بخشی پایانی کتاب رورتی گریزی زده و اظهار کرد: رورتی عملا فلسفه را به عنوان مبحثی هرمنوتیکی مطرح می کند اما نه فقط هرمنوتیکی در عرصه علوم انسانی بلکه به طور ذهنی؛ او یک هرمنوتیک کلی را ارائه میدهد که هم در عرصه علوم انسانی صادق است و هم در عرصه علوم طبیعی .

انتهای پیام/