به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، محله دولاب یکی از محله‌های قدیمی در خیابان ری تهران است. محله‌ای که تا ۱۲۰۰ سال پیش تنها روستایی در ری بود و اکنون یکی از مناطق مناسب سکونت و پر رفت و آمد تهران محسوب می‌شود. از جمله مشاهیر این محله، حاج محمد اسماعیل دولابی است. پیرمردی با کلاه آشنای نمدی که عارف شیعی بود. او کلام عامیانه و نافذی در شناخت خدا و انسان داشت. مجتبی میرلوحی معروف به نواب صفوی نیز از دیگر مشاهیر محلهٔ دولاب است.
مسجد جامع بقیه الله(عج) یکی از مساجد محله دولاب واقع است که قدمت آن به ۸۰۰سال قبل باز می‌گردد. این مسجد از مساجد دوره ایلخانیان است که با ۲۵۰ متر مساحت تحت مالکیت شورای محله دولاب است.
این مسجد فاقد مناره و گلدسته است و سقف‌های آن به شکل کاسه‌ای و ضربی ساخته شده‌اند با دیوارهای خشتی گچی.
(1).jpg)
مسجد بقیه الله(عج) ستون‌هایی پهن و بسیار زیبا دارد. تا پیش از انقلاب، موذنه‌ای در بالای محراب وجود داشت که به‌دلیل عدم رسیدگی مخروبه شد. همچنین در کاوش‌های جدید آثاری را نظیر یک سازه خشتی (کانال آب) و آثار سفال تاریخی لعاب یکرنگ و زرین‌فام از دوره سلجوقی و تنور و اجاق از دوره‌های صفوی و قاجاری کشف کرده‌اند.دیوارهای مسجد قطور خشتی و سقف عجیب است و نمای داخلی آن پر از طاق ها و قوس های درهم است.
مسجد بقیه‌الله(عج) قدیمی‌ترین مسجد پایتخت به شمار می‌آید که در منطقه ۱۴ واقع شده است. بر خلاف دیگر مساجد منطقه، وسعت کمی دارد. به گفته اهالی مساحتش به ۲۵۰مترمربع می‌رسد. نه مناره‌ای دارد و نه گلدسته‌ای. حتی صحن و حیاط هم ندارد. دارایی آن یک شبستان است که با پرده به دو نیم تقسیم شده تا فضای نماز آقایان و بانوان از هم جدا شود. ورودی آن در کوچکی است که فقط به اندازه حضور یک نفر جا دارد در کنار شبستان قفسه‌ای فلزی جاخوش کرده که برای گذاشتن کفش‌ها از آن استفاده می‌شود. هرچه نمای بیرونی مسجد ردی از هویت تاریخی ندارد، برعکس معماری داخل آن آدمی را به چند صدسال پیش می‌برد. به جرئت می‌توان گفت طاق ضربی تو در تو و دیوارهای قطور شبستان در مساجد تهران کمتر دیده می‌شود و مسجد بقیه‌الله(عج) عاری از هر زینتی است.
نه دیوارهای خشتی آن آینه‌کاری دارد و نه محرابش مزین به کاشی‌های فیروزه‌ای است. تنها زینت آن تسبیح‌های رنگارنگی است که به دیوارهای ترک خورده شبستان آویزان شده است. مسجد متولی خاصی ندارد و خود اهالی به امور آن رسیدگی می‌کنند.
عبادتگاه حاج اسماعیل دولابی
مسجد بقیه‌الله(عج) فضای آرام و دنجی برای ارتباط با خدا دارد. شاید به خاطر پیشینیه مسجد یا آدم‌های بزرگی است که در این مسجد قدم گذاشته و شب زنده‌داری کرده‌اند. «محمد دولابی» یکی از نمازگزاران مسجد، نزدیک ۸۰ سال دارد و در این‌باره معتقد است: «از پدران‌مان شنیده‌ایم که دستور ساخت این مسجد را امام حسن عسگری(ع) داده است. که اگر این‌طور باشد این بنا از ارزش مذهبی بالایی برخوردار است.»
حتی خود حاج اسماعیل دولابی می‌گفت که این مسجد نظر کرده‌است. خیلی وقت‌ها هم خودش در اینجا معتکف می‌شد. نواب صفوی هم گاهی به اینجا می‌آمد. به گفته دولابی، در گذشته دور زائران امام رضا(ع) هنگام سفر، گذرشان به این محله می‌افتاد و از اینجا عبور کرده و در این مسجد نماز می‌خواندند.
در گذشته همه کاره اهالی دولاب علما به شمار می‌آمدند. از خواندن خطبه عقد تا امضاء وقف‌نامه‌ها را انجام می‌دادند. آنطورکه در کتاب‌های تاریخ نوشته شده، شغل اصلی مردم دولاب کشاورزی بوده اما در کنار آن علاقه زیادی به کسب علوم حوزی داشتند. «در دولاب علمای سرشناس چون «ابوبشیر»و «شیخ احمد دولابی» زندگی می‌کردند. مردم از نقاط مختلف تهران برای درس خواندن به اینجا می‌آمدند. «محمدبن جریر طبری» در قرن ۶ و ۷ بوده، در کتابش نوشته من پای پیاده از ری به دولاب می‌آمدم نزد شیخ احمد دولابی درس می‌خواندم. بعضی از علما به مصر مهاجر کردند، اما کتاب‌های آنها اکنون در لبنان است.
.jpg)
این مسجد با اسامی آقا شیخعلی و زیر بازارچه نیز نامیده می‌شود و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظر شما