مسلمانان بوتسوانا؛ چالش های فرارو و چشم انداز آینده

خبرگزاری شبستان، جهان اسلام: بوتسوانا  کشوری در جنوب صحرای بزرگ در آفریقای جنوبی و محصور در خشکی است. این کشور پیش از این به نام «بچوآنالند» تحت الحمایه بریتانیای کبیر بود . پس از استقلال که در چارچوب اتحادیه کشورهای همسود یافت، نام بوتسوانا را برای خود برگزید.

دین اسلام سومین دین بزرگ در این کشور پس از مسیحیت و بی دینی است. اسلام از طریق بازرگانانی که از هند آمدند، به جنوب و جنوب شرقی آفریقا وارد شد. بازرگانان به عنوان مبلغ، شیخ و امام جماعت بین ساکنان اصلی این کشور فعالیت می کردند. اسلام به بوتسوانا از طریق مهاجران مسلمان از جنوب و جنوب شرق که در طول دوران استعماری انگلیس در این منطقه مستقر شدند، راه یافت.

در اواسط قرن گذشته، با فعال سازی کار معدن و حضور کارگران از کشور مالاوی و کشورهای آفریقای غربی به بوتسوانا، اسلام با قدرت ظهور کرد. پژوهشگران معتقدند که اسلام به طور پیوسته در بوتسوانا درحال رشد است. باوجود تاخیر در ظهور اسلام در این کشور، درحال حاضرهمچنان شمار زیادی مسلمان می شوند و به پیروان دین اسلام افزوده می شود.

بیشتر اقلیت مسلمان آسیایی تبار هستند و در گابورون پایتخت بوتسوانا و شهر لوپاتسی زندگی می کنند.حرفه بیشتر آنها تجارت و کارآفرینی است.

مساجد

یک مسجد در شهر گابورون پایتخت بوتسوانا وجود دارد. همچنین مسجد دیگری در شهر لوپاتسی و سومین مسجد در شهر مولمبولولی وجود دارد. هر مسجد دارای مدرسه ای برای آموزش تعالیم دین اسلام به کودکان مسلمان است. این مدارس دینی وابسته به مساجد یا مستقل از مساجد هستند.

این مساجد مقصد جوانان مسلمان در این کشور است. جایی که آنها آموزه های دین اسلام از جمله فقه، حدیث و زبان عربی را فرامی گیرند.

چالش ها

مسلمانان بتسوانا از کمبود زیاد مبلغ، واعظ و کتاب های اسلامی به زبان انگلیس و زبان رسمی کشور رنج می برند.

از آنجایی که آموزش آموزه های اسلامی در بوتسوانا مراحل ضعیف را پشت سرگذرانده است و پیشرفت باتاخیر داشته است. راه حل این بود که مسلمانان برای دریافت علوم اسلامی به مدارس دینی کشورهای همسایه مانند موزامبیک سفر کنند. اما این مسئله هنوز محدود به افراد ثروتمند است که می توانند برای تکمیل تحصیلات دینی خود هزینه کنند.

برهمین اساس، برخی از مسلمانان به خاطر همین این مسئله در تنگنا قرار گرفتند. به طوری که «ایان خاما» رئیس جمهوری بوتسوانا در سخنرانی اعلام کرد که دولت درحال تهیه پیش نویس قانونی است که ذبح حیوانات و پرندگان را بدون الزام به شرط ذبح به روش اسلامی مجاز کند. ذبح در این کشور به روش آموزه های دین اسلام به روش شرعی انجام می شود و کسانی که ذبح می کنند، مسلمان هستند.

نهادهای اسلامی:

نهادها و هئیت های اسلامی متعددی در بوتسوانا وجود دارد که به امور مسلمانان اهتمام می ورزند. کار آنها حمایت و نشر دین اسلام است. جمعیت اسلامی بوتسوانا، شورای اسلامی، حرکت جوانان مسلمان از جمله این نهادهای اسلامی است.

این نهادها و هیئت ها تلاش می کنند تا کمبود شدید در تعداد مبلغان مسلمان و معلمان زبان عربی و کمبود در کتاب های اسلامی به زبان انگلیسی و آموزش زبان عربی و آموزش احکام اسلامی را برطرف کنند.

تسامح دینی

قانون اساسی بوتسوانا به مردم این کشور اجازه می دهد تا دین مورد نظر خود را انتخاب کنند. هیچ مذهبی به عنوان دین رسمی دولتی به رسمیت شناخته نمی شود.

اگرچه به دلیل وجود کلیسای کاتولیک روم، مبلغان می توانند آزادانه در سراسر این کشور فعالیت کنند. اما تغییر اجباری یک دین به دین دیگر قابل تحمل نیست و انجام نمی گیرد.

باوجود اینکه رئیس جمهوری بوتسوانا به عنوان یکی از نژادپرست ترین روسای جمهور جهان طبقه بندی می شود. اما بوتسوانا شاهد حضور مسلمانان است. زیرا دین اسلام سومین دین در این کشور به شمار می آید.

رشد اسلام

نسل اولیه مسلمانان آسیایی تبار تلاشی برای دعوت بومیان آفریقایی به دین اسلام نکردند. اما رشد و توسعه دین اسلام در آن سال ها به دلیل ازدواج مسلمانان با زنان انجام شد. به طوری که دو سوم ازدواج ها در آن زمان با زنان بومی انجام می شد.

برهمین اساس، ازدواج ها تولد نسلی  آسیایی – آفریقایی را همراه داشت که نسلی مسلمان ایجاد کرده است.  این نسل درحال حاضر مورد توجه مبلغان مسلمان هستند. هرچه قدر مسلمانان اولیه بوتسوانا، تلاشی برای تغییر دین مردم آفریقا به اسلام نکردند. اما از دهه 1970 همزمان با حرکت جهانی در تجدید حیات اسلام، رشد اسلام در این کشور چشمگیر شد. امروز نیز شاهد تلاش گسترده جامعه اسلامی – آفریقایی برای گسترش دین اسلام هستیم.