«دعا»؛ سلاح امام سجاد(ع) در مبارزات سیاسی بود

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، امام سجاد(ع) در برابر ناملایمات اطرافیان خویش، بردبار بود و هرگز به ایشان عتاب نمی کرد؛ بلکه با آرامش، آنان را عفو می فرمود. نوشته اند: بین حضرت و پسرعمویش، حسن بن حسن، اختلافی بود. روزی حسن نزد امام آمد، در حالی که حضرت همراه یارانش در مسجد بود، پس با سخنانش امام را آزار داد؛ ولی حضرت سکوت کردند تا اینکه حسن از مسجد بیرون رفت. وقتی شب فرا رسید، امام به منزل حسن رفته، فرمودند: برادر! اگر در آنچه به من گفتی راست گو باشی، خداوند مرا ببخشد و اگر در نسبتی که به من دادی دروغگو باشی، خداوند تو را ببخشد. سپس از آنجا رفت. حسن به دنبال امام آمد، در حالی که گریه می کرد. امام دلش برای او سوخت. او عرض کرد: به خدا قسم! دیگر کاری نمی کنم که دوست نداشته باشی. امام نیز به او فرمودند: من نیز تو را حلال کردم لذا در این خصوص با حجت الاسلام «مهدی شریف»، کارشناس مذهبی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود.

صحیفه سجادیه چه زمانی و چگونه جمع آوری شده است؟

صحیفه سجادیه انشای امام سجاد (ع) بود، توسط برخی از نزدیکان ایشان جمع آوری شده است و به تدریج در دسترس مردم قرار گرفت. بعد از حادثه عاشورا امام سجاد (ع) چند تاکتیک و استراتژی را به عنوان مهمترین اقدامات و فعالیت های خود قرار دادند. یکی از آنها بحث گریه بر امام حسین (ع) بود که یک اقدام بسیار مهم و موثر محسوب می شد. دیگری بحث ترویج فرهنگ دعا بود، چون با فرهنگ دعا و ارتباط با پروردگار مردم به تدریج ساخته و تربیت می شوند و نتیجه این تربیت شدن، گرایش مردم به سمت سیدالشهداء (ع) و استفاده از آموزه های این امام بزرگوار بود.

لذا امام زین العابدین (ع) بحث پرداختن به دعا را در رأس کارها و اقدامات خود قرار دادند. صحیفه سجادیه 54 دعا از دعاهای امام سجاد (ع) را دربر دارد، کتاب بسیار ارزشمند و ارزنده ای است. در دوران کرونا به مناسبت سفارش علما خصوصا مقام معظم رهبری دعای هفتم صحیفه سجادیه مورد استفاده و استقبال قرار گرفت که انصافا دعای بسیار مهم و موثر برای حل مشکلات و رسیدن به حوائج است.

لذا فرهنگ دعا از جمله فرهنگ هایی است که در قرآن کریم بر آن تاکید شده است، «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَكُونُ لِزَامً» (اگر دعای شما نباشد خداوند اعتنايی به شما نخواهد داشت و اگر چنين شد شما به تكذيب پرداخته‌ايد و بايد برای مجازات و درجات انحطاطی كه در انتظار شماست به جهت قطع ارتباط با خداوند، آماده باشيد) و هم در دستورات انبیای الهی و پیامبر اکرم (ص) بوده و هم بزرگان ما نسبت به فرهنگ دعا مقید بودند.

لذا امام سجاد (ع) یکی از امامانی هستند که در بحث ترویج فرهنگ دعا و تثبیت آن نقش بسیار مهمی داشتند. 54 دعایی که در صحیفه سجادیه از ایشان نقل شده است یا آن مناجات های پانزده گانه ای که در مفاتیح الجنان مرحوم «محدث قمی» نقل کردند، تحت عنوان «مناجات خمس عشر» یا دعای «مکارم الاخلاق» که در مفاتیح آمده، همه اینها موجب تربیت و ساخته شدن ما می شوند. امیدواریم اکنون که تولد حضرت بوده و در آستانه سال نو قرار گرفته ایم، همه مردم عزیز ما برای دفع بلاها و برآورده شدن حوائج جهت آرامش کشورمان دعا کنیم.

چرا امام سجاد (ع) به مبارزات سیاسی نپرداختند؟

نمی شود گفت امام زین العابدین (ع) مبارزات سیاسی نداشتند، چون مبارزه در هر دوره ای به اقتضای شرایط آن دوره اتفاق می افتد. در دوره امام سجاد (ع) با توجه به فضایی که در زمان یزید و خلفای بعد از آن بود، امام از تاکتیک دعا، گریه و اقامه عزا برای سیدالشهدا (ع) استفاده کردند. همه این حرکت ها، حرکت های سیاسی محسوب می شوند و به نوعی مبارزه با حکومت ظلم و طاغوت بود لذا من معتقد نیستم که امام سجاد (ع) حرکت سیاسی انجام ندادند و مبارزه سیاسی نداشتند که به عکس حضرت مبارزه سیاسی داشتند و همیشه در حال مبارزه بودند.

در خصوص آموزه های اخلاقی و رفتاری امام زین العابدین (ع) توضیح دهید؟

یکی از زیباترین آموزه های اخلاقی و رفتاری امام سجاد (ع) کیفیت معاشرت ایشان با مردم بود. آن چیزی که امروزه ما به عنوان متولیان، متصدیان و افراد جامعه مذهبی بیش از پیش در گام دوم انقلاب به آن نیاز داریم، این است که آغوش مان را برای استقبال از مردم باز کنیم، آنها را بپذیریم، به ویژه به حرف های جوانان گوش دهیم.

اهل بیت ما به گونه ای رفتار می کردند که حتی کسانی که شیعه هم نبودند به آنها احترام قایل بودند و محبت داشتند؛ به عنوان مثال در تاریخ نقل است که امام حسن مجتبی (ع) در برخی مواقع زیراندازی جلوی درب خانه خود می انداختند، می نشستند و مردم اشتیاق زیادی برای دیدن و صحبت کردن با حضرت داشتند. با وجود اینکه بسیاری از آنها شیعه نبودند، ولی چون حضرت در جامعه محبوب بودند، آنها محبت زیادی به امام نشان می دادند و همچنین نقل است وقتی امام سجاد (ع) به اجتماعات مسلمین وارد می شدند، همه چه شیعه و چه سنی دست حضرت را می بوسیدند و علت آن هم رفتار خوب و معاشرت ویژه ای بود که حضرت با مردم داشتند. اخلاق خوب، تغافل و چشم پوشی از خطاها تا به آنجا که به زندگی و دین مردم آسیب نزند لذا چشم پوشی از خطاها و برخورد ویژه با گناهکاران و خطاکاران یکی از بهترین آموزه های اخلاقی و رفتاری امام زین العابدین (ع) است که اگر ما به آنها بپردازیم، بسیاری از مسایل و گرفتاری های ما برطرف می شود؛ اینکه همدیگر را تحمل و درک کنیم، یکدیگر را ببخشیم، اهل کینه توزی نباشیم و اهل مدارا، محبت و گذشت باشیم.