خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ تعطیلات نوروز فرصت خوبی است تا با تامل بیشتری جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان های گیلان را ببینیم. شهرستان لنگرود، با وسعتی حدود ۴۸۰ کیلومتر مربع، یکی از شهرستان های شرقی استان گیلان و بین شهرستان های رودسر و لاهیجان قرار گرفته است. مرکز این شهرستان، شهر لنگرود است. این شهر در زمان «کیائیان» مرکز حکومت رانکوه بود و در زمان نادرشاه افشار نیز با ایجا بندر و ساخت کشتی جنگی برای مقابله با روس ها، رشد قابل توجهی کرد. نزدیکی به کوه و دریا، بر جاذبه های طبیعی و تاریخی این شهرستان افزوده است.
در محلات قدیمی لنگرود، «فِشکالی محله» و «راه پشته»، مجموعه های تاریخی؛ عمارت منجم باشی، (حکمران لنگرود)، « پل خَشتَی»، بقعه تاریخی «آقا سید حسین و آقا سید ابراهیم»، «مقبره خاندان منجم باشی»، «باغ ملی»، «بازار لنگرود»، «عمارت توسلی ها»، «عمارت دریابیگی» و «خانه نصرتیان» قرار دارد. در شهرهای اطراف همچون اطاقور و شلمان نیز می توان آثاری از بناهای تاریخی و مذهبی را دید؛ عمارت تحویلداری، عمارت خانم نیکوکار در شهر شلمان، عمارت سیگارودی در روستای سیگارود، پل خشتی و محوطه کاروانسرای بلوردکان، عمارت هدایتی در اطاقور و پل خشتی حاجی یحیی در روستای نالکیاشهر.
نردیکی به کوه و ساحل دریا، بر جاذبه های طبیعی این شهرستان افزوده است؛آبشار دیوشل، آبشارهای چندگانه جنگل های بلوردکان، آبشار ماهی مشو، آبشار لیسه، باغ های سبز چای، تالاب کیاکلایه، ساحل چاف و چمخاله، تالاب کیاکلایه و کومله و باغ های مرکبات و رودخانه ای که از تمام محلات قدیمی شهر لنگرود می گذرد، از جاذبه های دیدنی شهرستان لنگرود است.
پل خشتی دوره ایلخانی مهمترین جاذبه تاریخی شهر لنگرود، که اخیرا مرمت و فضای اطراف آن بهسازی شده، پل آجری موسوم به «خشتَ پورد» است که در محل اتصال دو شعبه رودخانه لنگرود بنا شده و دو محله قدیمی فشکالی محله و راه پشته را به هم متصل می کند. این پل در واقع در امتداد همان راه قدیمی لاهیجان به لنگرود معروف به «راه شاه عباسی» احداث شده است.
رودخانه لنگرود، عمق و وسعت زیادی داشته و آب آن با جریانی آرام از بسیاری از محلات قدیمی لنگرود عبور و در ساحل بندر چمخاله به دریای کاسپین می ریزد. رودخانه های لنگرود و شعبات آن در گذشته کار تردد بار و کالا را هم بر عهده داشت. عکسهای قدیمی لنگرود، گویای تجمع کرجی بانانی است که با قایق های بلند محلی موسوم به «نودنبال»، انواع خربزه محلی و صیفی جات و بار نمک و ماهی را در نزدیکی این پل برای عرضه تجمع کرده اند. بستر عبور این پل، با قلوه سنگهای صیقلی پوشیده شده و برخی منابع قدمت این پل را به دوره ایلخانی نسبت می دهند. براساس مستندات میراث فرهنگی درواقع دو پل خشتی متصل بهم بر این رودخانه ساخته شده بود ولی در اثر گذشت زمان و ساخت و ساز در حریم پل، بخشی از سازه اول پل از بین رفته است.
بقعه میراثی فرزندان آل کیا بقعه تاریخی آقا سید حسین و آقا سید ابراهیم، مدفن سید حسین کیا و دیگر پسر سید علی کیا، از فرمانروایان محلی شرق گیلان در پیش از صفویه است. این بقعه، معماری بومی دارد. دیوارهای ورودی و داخلی این بقعه تماما نقاشی های دیواری با مضامین مذهبی دارد. مهمترین مضامین حوادث کربلا است. درب، پنجره ها و ضریح بقعه نیز چوب های منبت کاری است. ازاره های این بنا کاشی های دوره قاجار دارد. داخل بنا، کتیبه سنگی وجود دارد که سال مرمت بنا، آتش سوزی بزرگ لنگرود و برخی حوادث تاریخی لنگرود نقش بسته است.
از دیگر ضمایم این بقعه، مسجد تاریخی و سقاخانه ای است که در دهه محرم درب آن باز می شود. در انتهای این مجموعه تاریخی، آرامگاه خانوادگی خاندان منجم باشی، حاکم لنگرود و رانکوه قرار دارد. عمارت منجم باشی، حمام و باغ ملی فشکالی محله از دیگر مجموعه بناهای تاریخی فشکالی محله، عمارت خاندان منجم باشی است که متاسفانه بخش های زیادی از آن در طول زمان تخریب و نوسازی شده است. این عمارت از معدود بناهای دوره قاجار در مرکز شهر لنگرود است و با داشتن ارسی های بلند و نقاشی های تزئینی در بخش هایی از عمارت، بسیار منحصر بفرد است.
حمام تاریخی فشکالی محله -که به تازگی ثبت ملی شده- بخشی از مجموعه تاریخی این محله تاریخی است. روبروی عمارت منجم باشی، باغ ملی قرار دارد. این باغ درگذشته درختان آزاد تنومندی داشت ولی در گذر زمان با ساخت برخی ادارات دولتی از وسعت آن کاسته شده است.
بازار سماکان و بازار سنتی لنگرود در همین محله قرار دارد. در بازار سماکان، علاوه بر فروش انواع ماهی، لوازم جانبی ماهی گیری هم بفروش می رسد. بخشی از بازار سماکان، اختصاص به صنایع دستی این شهر دارد. سالی بافی، ساخت جاروی سنتی (گوروس جارو)، حصیربافی و صنایع چوبی در این بازار بفروش می رسد.
تالاب کیاکلایه، سل کومله، آبشار جنگل های خرما و بلوردکان از جاذبه های طبیعی شهر لنگرود، تالاب طبیعی کیاکلایه است. این تالاب درون شهری، زیستگاه بسیاری از پرندگان و دیگر جانواران آبزی است. متاسفانه بخش های زیادی از این تالاب، در طول زمان خشک شده و به عنوان ساختمان های اداری و مسکن مهر، تغییر کاربری یافته است.
استخر بزرگ شهر کومله، از دیگر جاذبه های طبیعی شهرستان لنگرود است. این تالاب درواقع یکی از آب بندان های این شهرستان است که برای ذخیره آب در فصل کشاورزی کاربرد دارد. لیلاکوه، مشرف به شهر لنگرود است و جاده دسترسی به این کوه، یکی از زیباترین مسیرهای گردشگری است. کوه های این محدوده پوشیده از بوته های چای و باغ های مرکبات است و در حاشیه این جاده، بانوان محلی با پخت انواع نان های محلی، از گردشگران پذیرایی می کنند.
از دیگر جاذبه های اطراف لنگرود، روستای دیوشل است. این روستای کوهپایه ای با داشتن کوه بلند عطاکوه، آبشار و استخر و باغات مرکبات، بسیار دیدنی است. دیوشل مرکز پخت نان محلی معروف گیلان، «نان تمیجان» است. این نان خشک سرخ رنگ تماما با آرد برنج پخته شده و بر روی تنورهای محدب چدنی پخته می شود.
از دیگر عمارت های زیبا و قابل بازدید، عمارت سیگارودی در روستای سیگارود و از توابع شهر شلمان است. «عمارت سیگارودی» یکی از بناهای ارزشمند دوره قاجار است که اکنون بعنوان حسینه تغییر کاربری یافته است. «عمارت سیگارودی»، بنایی دو طبقه، مربع شکل و کاملا قرینه است که دورتا دور آن را در هر دو طبقه تالار چوبی فراگرفته است. سقف عمارت سفالی و از سه جهت پنجره های مشبک ارسی با شیشه های رنگی دارد. نرده های تالار ساده و در طبقه نخست به شکل ضربدری است. از قدیم تالارهای عمارت، حکم حسینیه را داشته و مردم سیگارود، شلمان و روستاهای اطراف برای عزاداری به این حسینیه می آیند. این عمارت، در اوایل دوره قاجار ساخته شده و بیش از۲۰۰ سال قدمت دارد، مصالح عمارت؛ خشت و آهک و ساروج و آجر است. ستون های عمارت از چوب درخت آزاد است و بدون میخ بهم چفت شده. داخل عمارت شومینه هایی است که در قدیم با هیزم گرم می شد و کل عمارت را گرم می کرد. سالن طبقه فوقانی دارای گچ بریهای زیبا و پنجره های ارسی با شیشه های رنگی است. عمارت در اصل دو تالار بزرگ با پنجره های ارسی مشبک و اتاق های تودرتو داشته، ولی در سالهای سکونت ۴ خانواده، بخشی از سالن های هر دو طبقه با تیغه بندی، جدا و صاحب ۱۲اتاق شده است.
عمارت تحویلداری، عمارت دیگری در شهر شلمان است که قبلا مسکونی بوده و اکنون به عنوان حسینیه در دهه محرم مجالس عزاداری در آن برپا می شود. این عمارت یک طبقه با درب و پنجره های ارسی زیباست. تالار این عمارت چوب های بلندی دارد و تماما دارای نقاشی های نفیس دوره قاجار است. آبشار « ماهی مَشُو» در روستای پنو، آبشار «لیسه رود»، عمارت هدایتی، جنگل های خرما ، باغ های چای و پل خشتی بلوردکان، از دیدنی های اطراف شهر اطاقور در شهرستان لنگرود است.
نظر شما