ادبیات در سالی که گذشت

به گزارش خبرنگار شبستان، ادبیات و نشر کشور در سال 90، سالی پر ازتلاطم و خوشی ها تلخی ها را پشت سر گذاشت.

فروردین؛ حضور در نمایشگاه کتاب بولونیا
نمایندگان کشورمان از اعضای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در چهل و هشتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب کودک بولونیا که هشتم فروردین ماه 90 در ایتالیا آغاز به کار کرد، حضور یافتند. نمایشگاه کتاب کودک بولونیا از جمله رخدادهای ادبیات است که اهالی ادبیات ایران به خوبی با آن آشنایی دارند؛ در سال 90 اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در اقدامی تلاش کرد با ثبت نام از اعضای خود امکان حضور هدفمند و برنامه‌ریزی‌ شده‌تری برای ایرانیان به ویژه ناشران فراهم کند. در این اقدام، نزدیک به 15 ناشر حضوری منسجم در نمایشگاه بولونیا داشتند و البته تعدادی از نویسندگان، مترجمان و تصویرگران و ناشران هم به طور مستقل در این نمایشگاه حضور یافتند.

در فروردین ماه همچنین، مشاور معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از درخواست این وزارتخانه برای خرید 5/2 میلیارد تومانی کتاب از بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبر داد.

«سیدمحمد حسینی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار نوروزی با کارکنان وزارت ارشاد که روز 17 فروردین 90 برگزار شد، بر لزوم تسریع در صدور مجوز کتاب تاکید کرد.

اردیبهشت؛ بهار کتاب ایران
در ابتدای این ماه یعنی در روز 7 اردیبهشت، سرای روزنامه نگاران ایران با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و پروفسور کاظم معتمدنژاد، پدر علم روزنامه نگاری ایران در موسسه مطبوعات نشر آوران تهران افتتاح شد.

بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «ارتقای معرفت دینی و بصیرت فرهنگی در سال جهاد اقتصادی» با حضور 3 هزار و 952 ناشر که 2 هزار و 338 ناشر داخلی و هزار و 614 ناشر خارجی بودند، از 14 تا 24 اردیبهشت ماه در فضایی بالغ بر 120 هزار مترمربع در مصلی تهران برگزار شد. اختصاص یارانه 20 میلیارد ریالی به دانشجویان، حضور 3 هزار و 952 ناشر داخلی و خارجی، برگزاری 230 نشست و کرسی‌های آزاد اندیشی در مباحث مختلف، استقبال از کتاب‌های دفاع مقدس و رساله مقام معظم رهبری و ... از جمله نکات قابل توجه نمایشگاه کتاب 24 بود. در سال 90 فروش کتاب در نمایشگاه کتاب به 175 میلیارد تومان رسید.

هشتمین همایش ناشران و خطاطان قرآن کریم روز 24 اردیبهشت با حضور مهدی قره شیخلو رئیس سازمان دارالقرآن الکریم، احمد حاجی شریف، معاون نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم سازمان دارالقرآن، یوسف افراش سرپرست دفتر امور چاپ وزارت ارشاد، ناصر بابامحمدی، مدیر چاپخانه بزرگ قرآن کریم و مجید فدایی منش کاتب قرآن کریم، در سرای اهل قلم واقع در بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

خرداد؛ رکورد شکنی جایزه کتاب فصل
در اولین روز خرداد 90، لایحه‌ «قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط» از سوی وزارت ارشاد به هیأت دولت ارسال شد. این لایحه اردیبهشت ماه امسال از سوی دفتر حقوقی و مالکیت معنوی معاونت حقوقی و امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تصویب نهایی به هیأت دولت رفت.

در روز 4 خردادماه، 7 هزار و 543 عنوان کتاب در چرخه داوری شانزدهمین جایزه «کتاب فصل» قرار گرفت که این تعداد عناوین کتاب منتشر شده در زمستان 89 با هیچ یک از 15 فصل قبلی قابل مقایسه نیست. همچنین در مراسم پایانی شانزدهمین جایزه کتاب فصل، حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی به جای برادر بزرگترش حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی برگزیده این جایزه حضور یافته و جایزه وی را دریافت کرد.

محمدرضا سنگری که در سال‌های اخیر مسئولیت دبیری علمی جایزه کتاب سال دفاع مقدس را بر عهده داشته است، بار دیگر به این سمت منصوب شد.

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی را برای دوره‌ جدید منصوب کردند.

تیر؛ تغییر و تحولات در خانه کتاب
بیست و هفتمین مراسم اعطای جایزه عقاب زرین اعتبار و کیفیت، یکشنبه 17 جولای برابر با 24 تیر ماه در هتل ملیا کاستیلای مادرید اسپانیا برگزار شد که فریده خلعتبری مدیر نشر شباویز در این مراسم عقاب زرین سال 2011 را دریافت کرد.

علی شجاعی‌صائین رئیس موسسه خانه کتاب از جدیدترین اخبار مرتبط با تغییر و تحول در هیات امنای خانه کتاب این گونه گفت که طبق وعده بهمن درّی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد، یحیی طالبیان، محمد حسنی و مجید حمیدزاده به عنوان سه عضو جدید هیئت امنای موسسه خانه کتاب فعالیت خود را آغاز می‌کنند. همچنین قرار است علی‌اکبر اشعری رئیس فعلی هیئت امنا و منصور کشاورز و محمدرضا وصفی از این هیئت جدا شوند.

سموال خلف الله وزیر فرهنگ جمهوری سودان از بخش‌های مختلف کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بازدید کرده و در این دیدار قرار شد ایران در آماده‌سازی کتابخانه ملی سودان، به این کشور یاری برساند.

اسحاق صلاحی، به عنوان مدیر جدید کتابخانه ملی منصوب شد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از اختصاص بیش از 1000 میلیارد تومان اعتبار به فعالیت قرآنی سازمان‌ها در این سال خبر داد.

دبیر جایزه «کتاب سال دفاع مقدس» پس از 6 دوره، محمدرضا سنگری که در 6 سال اخیر به عنوان دبیر علمی این جایزه فعالیت می‌کرد، از این سمت خداحافظی کرد.

مرداد؛ دیدار شاعران با رهبر و تکذیب ممیزی «خسرو و شیرین»
مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی که مسوولیت دبیری شورای فرهنگ عمومی کشور را هم بر عهده دارد، از تصویب مناسبت «روز کتابدار» مصادف با دیدار اخیر کتابداران با مقام معظم رهبری در این شورا خبر داد.

در این ماه همچنین خبر ممیزی کتاب «خسرو و شیرین» بر سر زبان ها افتاد که البته با واکنش مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مواجه شد و وزیر ارشاد نیز آن را تکذیب کرد.

در شب ولادت امام حسن مجتبی (ع) جمعی از شاعران با مقام معظم رهبری دیدار کردند. در این دیدار که اجرای آن را علیرضا قزوه بر عهده داست، مسئولانی مانند سیدمحمد حسینی (وزیر ارشاد)، غلامعلی حداد عادل (رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی)، علی معلم دامغانی (رئیس فرهنگستان هنر)، محسن مومنی شریف (رئیس حوزه هنری)، امیر خوراکیان (رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران) و محمود اکرامی‌فر (دبیر جایزه کتاب سال دفاع مقدس) حضور داشتند. یوسفعلی میرشکاک، علی موسوی گرمارودی، سیمین‌دخت وحیدی، عباس براتی‌پور، جواد محقق، قادر طهماسبی (فرید)، فاضل نظری، مرتضی امیری اسفندقه، علی‌محمد مؤدب،کاظم رستمی، شهرام شکیبا،ناصر فیض، محمدرضا سنگری، مصطفی محدثی خراسانی و تنی چند از شاعران جوان هم در این دیدار حضور داشتند.

شهریور؛ برکناری مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران
اما در شهریور ماه، تعداد قابل توجهی حکم انتصاب از طرف مدیران فرهنگی صادر شد. در این ماه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی حکمی رضا حمیدی را به عنوان مشاور و مسئول برنامه‌ها و پیگیری‌های ویژه خود منصوب کرد.

«احسان‌الله حجتی» مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در پی نامه بهمن دری رئیس هیئت امنای این موسسه مبنی بر موافقت با پایان ماموریت او، پس از حدود 6 سال با این موسسه خداحافظی کرد.

نخستین موزه صنعت چاپ ایران نیز بالاخره در شهریور ماه سال 90 افتتاح شد. این موزه به فاصله دو روز از روز ملی صنعت چای و در 13 شهریور با حضور جمعی از مسوولان و پیشکسوتان صنعت چاپ کشور در محل کتابخانه مجلس شورای اسلامی گشایش یافت.

در مراسم بزرگداشت روز ملی صنعت چاپ بود که با حضور وزیر ارشاد و جمعی از اهالی صنف چاپ در تالار وحدت تهران برگزار شد، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از بررسی آئین نامه استانداردسازی چاپ نشریات و کتب در دستگاه‌های دولتی در هیات دولت خبر داد.

در این ماه خبر خوش دیگری هم برای پژوهشگران و اعضای کتابخانه ملی اعلام شد و آن خبر این بود که تالارهای مطالعه این سازمان از 19 شهریور شبانه‌روزی شد.

مهر؛ عیادت رهبر معظم انقلاب از احمد عزیزی

دومین همایش شاعران ایران و جهان و عصر شنبه 16 مهرماه با حضور 43 شاعر مطرح از 31 کشور جهان و ده‌ها شاعر داخلی در تالار وحدت تهران آغاز به کار کرد.

محمدرضا سرشار در بیست و سوم مهرماه 90 بار دیگر رئیس انجمن قلم ایران شد و بر صندلی دکتر علی‌اکبر ولایتی در این انجمن تکیه زد. محمدرضا سرشار در جلسه هیأت مدیره انجمن قلم ایران به عنوان رئیس این انجمن انتخاب شد و محسن پرویز، نایب رئیسی انجمن را بر عهده گرفت.

مقام معظم رهبری، ظهر پنجشنبه 27 مهر از احمد عزیزی شاعر انقلاب و اهل بیت (ع) در بیمارستان امام رضای کرمانشاه عیادت کردند.

آبان؛ افتتاح نمایشگاه مطبوعات و آغاز هفته کتاب
نخستین کنگره بین‌المللی شعر مقاومت با حضور جمع کثیری از شاعران داخلی و نیز شاعرانی از 10 کشور جهان در روزهای دهم و یازدهم آبان ماه 90 در بوشهر آغاز به کار کرد. دومین کنگره بین‌المللی شعر مقاومت در آبان ماه سال 90 در حالی به میزبانی استان بوشهر آغاز به کار کرد که دبیر این جشنواره در مراسم افتتاحیه آن به بی‌اعتنایی مسئولان فرهنگی کشور به این کنگره انتقاد کرد.

هجدهمین دوره نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها در آبان ماه به کار خود پایان داد. حضور 100 رسانه از پنجاه کشور جهان از جمله مدیران مسئول و سردبیران مهم‌ترین نشریات اسلامی از 35 کشور جهان از مهمترین نکات قابل توجه در این دوره از این جشنوراه به شمار می‌رفت.

نوزدهمین دوره هفته کتاب نیز از مهمترین رویدادهای آبان ماه سال گذشته بود. به گفته دری 600 عنوان برنامه سراسری و حدود 800 عنوان برنامه استانی در ایام هفته کتاب اجرا شد که برای برنامه‌ریزی آنها هزار نفر ساعت هزینه شده بود.

در روز پایانی آبان ماه، هم‌اندیشی هزارمین سال سرایش «شاهنامه» با عنوان «مسیحای پارسی» همراه با کنسرت شهرام ناظری در تالار فردوسی دانشگاه تهران برگزار شد. در این روز همچنین، برگزیدگان پانزدهمین جشنواره کتاب سال دفاع مقدس در مراسمی در باغ‌موزه دفاع مقدس معرفی شدند.

آذر؛ مرگ دو شاعر مشهدی در یک روز
همایش تجلیل از خادمان فرهنگ مکتوب روز اول آذرماه با حضور معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد در اصفهان برگزار شد.

برگزیدگان پنجمین دوره کتاب سال شعر جوان اول آذرماه در مراسمی در خانه هنرمندان معرفی شدند.

مراسم پایانی چهارمین دوره جایزه جلال آل‌ احمد روز دوم آذرماه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری برپا شد و برگزیدگان خود را شناخت.

کتابخانه دیجیتال حسینیه‌ی ارشاد، با یادبود دکتر شریعتی دوم آذر ماه در محل برگزاری نشست‌های حسینیه ارشاد رونمایی شد.

غلامرضا بروسان، شاعر مشهدی همراه با همسرش، الهام اسلامی شاعر و دختر خردسالش، روز14 آذرماه در یک حادثه رانندگی کشته شدند.

در این ماه، بهمن دری از اختصاص اعتبار یک میلیاردی برای خرید کتاب‌های برگزیده جشنواره‌های کتاب فصل، جلال و کتاب سال دفاع مقدس خبر داد.

نمایندگان معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ داریوش رضوانی، مشاور معاون وزیر ارشاد، محمد اللهیاری، مدیرکل اداره کتاب معاونت امور فرهنگی، محمد حسنی، مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان و سیدمهدی جعفری، مدیر روابط عمومی معاونت امور فرهنگی با حضور در منزل دکتر ابراهیم یونسی، از نزدیک جویای حال این مترجم نام‌آشنای کشور شدند و روند معالجات او را از ابتدای بیماری تا کنون پی‌گیری کردند.

در آخرین روز آذر، برگزیدگان جشنواره‌ی «پژوهش فرهنگی سال» معرفی شدند.

دی؛ اعطای نشان درجه یک فرهنگ و هنر به اساتید
در مراسم تقدیر از برگزیدگان فرهنگستان‌ها، محمود احمدی‌نژاد به تعدادی از استادان نشان دولتی اعطا کرد که از فرهنگستان زبان و ادب فارسی به استاد عبدالمحمد آیتی، استاد اسماعیل سعادت و دکتر بدرالزمان قریب نشان دولتی اعطا ‌شد. همچنین با اعطای نشان درجه یک فرهنگ و هنر به دکتر فتح‌الله مجتبایی، از او نیز تجلیل شد. در این مراسم که در ساختمان شهید بهشتی نهاد ریاست جمهوری برگزار شده، شخصیت‌هایی همچون غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رضا داوری‌اردکانی رییس فرهنگستان علوم، علی معلم رییس فرهنگستان هنر و هم‌چنین دکتر علیرضا مرندی رییس فرهنگستان علوم پزشکی و جمعی از اساتید حضور داشتند.

معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اقدامی ویژه و با تأسی از رهنمودهای مقام معظم رهبری برای گسترش و ترویج کتاب‌خوانی در جامعه و ترغیب مردم به خرید و مطالعه کتاب‌های ارزشمند و مفید، طرح آزمایشی معرفی کتاب‌های شاخص در گونه‌های مختلف را به اجرا درمی‌آورد.

تمبر یادبود مرحوم قیصر امین‌پور با حضور مسوولان ثبت‌احوال خوزستان و فرماندار این شهر رونمایی شد.

آثار برگزیده و شایسته تقدیر نهمین جشنواره کتاب‌های آموزشی «رشد» در دو بخش متوسطه نظری و فنی و حرفه‌یی معرفی شدند.

بهمن؛ ماه جشنواره‌ها و تجلیل از شعر و شاعران
داوری بیست‌ونهمین دوره‌ جایزه‌ کتاب سال در بخش‌های مختلف تمام و مراسم پایانی این دوره از جایزه‌ی کتاب سال در روز هجدهم بهمن‌ماه با معرفی برگزیدگان در تالار وحدت برگزار شد.

هیأت داوران یازدهمین جشنواره شهید حبیب غنی‌پور در بخش «داستان و رمان دفاع مقدس»، تعداد هشت عنوان کتاب را برای بررسی در دور دوم داوری‌ها مناسب دانستند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با همراهی معاونان وزارتخانه و جمعی از هنرمندان با آرمان‌های انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی (ره) تجدید میثاق کردند.

ششمین جشنواره بین المللی شعر فجر از 17 بهمن با برگزاری آئین افتتاحیه در کرمانشاه آغاز شد و تا اول اسفند ماه با برگزاری مراسم اختتامیه در تهران به پایان رسید.

شاعران شرکت‌کننده در کنگره بین‌المللی «شعر بیداری اسلامی» با مقام معظم رهبری دیدار کردند.

ابراهیم یونسی که مدتی در بستر بیماری بود، روز چهارشنبه، 19 بهمن‌ماه در سن 85 ‌سالگی از دنیا رفت.

مراسم پایانی چهارمین جشنواره «داستان انقلاب» روز 24بهمن‌ماه با معرفی برگزیدگان در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

اسفند؛ برکناری قبادی و مرگ سیمین دانشور
مراسم پایانی یازدهمین دوره جشنواره ادبی «شهید حبیب غنی‌پور» اول اسفند با معرفی برگزیدگان در حوزه هنری برگزار شد.

ششمین جشنواره بین المللی شعر فجر نیز در همین روز با حضور رییس جمهور و معرفی برگزیدگان در تالار وحدت به کار خود پایان داد.

برگزیده‌های ششمین جشنواره‌ی «کتاب‌ برتر کودک و نوجوان» معرفی شدند.

در اولین روزهای اسفندماه، خبر رسیدکه ترانه علیدوستی، بازیگر سینما، و بهمن فرزانه، مترجم آثار ادبی، در میان مترجمان راه‌یافته به مرحله دوم داوری‌های نوزدهمین دوره جایزه کتاب فصل در بخش ادبیات زبان‌های دیگر حضور دارند.

دومین همایش نقد ادبی (نشانه‌شناسی ادبیات) 11 اسفند ماه در دانشگاه تربیت مدرس افتتاح شد.

گردهمایی اهل ادبیات با نوستالژی تهران قدیم 16 اسفندماه با حضور جمعی از نویسندگان پیشکسوت و جوان برگزار شد.

برگزیدگان نخستین دوره «جایزه آقابزرگ» معرفی شدند. این جایزه در حوزه معرفی آثار برگزیده در زمینه شاهنامه‌پژوهشی با تقدیر از جلال خالقی مطلق به خاطر تصحیح شاهنامه فردوسی و مجموعه یادداشت‌های وی که برای دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تدوین کرده است، از استادان زیر در حوزه شاهنامه پژوهی کشور تجلیل به عمل آمد.

حمید قبادی معاون اجرایی 6 دوره اخیر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حکم بهمن دری رئیس بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از این سمت برکنار شد و جای خود را به داریوش رضوانی مدیرکل سابق ارشاد چهارمحال و بختیاری داد.

سیمین دانشور نویسنده شهیر ایرانی و همسر جلال آل احمد در روزهای پایانی سال 90 درگذشت.

«محمد عظیمی» معاون سابق حقوقی و پارلمانی وزارت ارشاد سکان هدایت موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران را بر عهده گرفت.

گزارش از آزاده فضلی