به گزارش خبرگزاری شبستان، در این نشست دکتر مهدی حجت، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دکتر ناصر نوروززاده چگینی استاد مدعو دانشگاه شهید بهشتی و دکتر محمدرضا رحیم‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی، در میز گرد اعضای شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر در کافه‌خبر پایگاه خبرآنلاین داشتند.
در این میزگرد که در حضور خبرنگاران رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها برگزار شد، وضعیت کنونی معماری کشور و جایگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر در جریان معماری ایران به بحث گذاشته شد.
درک معماری، با حضور ممکن است
دکتر مهدی حجت در این میزگرد، تلاش رسانه‌ای برای استعلای معماری کشور را ستود گفت: حرکت‌های این چنینی و حرکت‌هایی مانند کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر یک ضرورت فوق‌العاده مهم برای نجات معماری کشورمان از بیراهه‌ای که دچارش شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت معماری ایرانی تاکید کرد: تقریبا هر کتاب معماری عمومی که در جهان درباره معماری جهان نوشته شده است، ناگزیر به معماری ایران مراجعه می‌کند و از افتخارات معماران گذشته ایران سخن می‌گوید.
او ادامه داد: در سطوح مختلف این خواست اجتماعی مطرح شده است که معماری ما باید به ریشه‌های خود برگردد و دارای هویت شود. اما عملا راهکار روشنی ندارد.
دکتر حجت تلاش برای رسیدن به راهکار عملی را ضروری دانست و تاکید کرد: در شرایط کنونی که کشور ما نیاز دارد بناهای گوناگون و تاسیسات مختلف ساختمانی را با سرعت ایجاد کند، و این ادعا را هم دارد که انقلاب اسلامی یک نوع رنسانس فرهنگی است، احتیاج داریم که بدانیم چه می‌کنیم.
او ادامه داد: برای این دانستن فکر کردیم که راهی بهتر از این نیست که ما دانشجوهای‌مان را در محضر معماری حاضر کنیم. تا عملا چیزی را لمس کنند که مدعی هستیم از افتخارات ماست.
عضو شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر تاکید کرد: معماری از جنس گفت‌و شنود نیست. معماری از جنس حضور است. باید حتما در آن حاضر شد و آن را لمس کرد.
حجت گفت: به این ترتیب با همه مشکلاتی که انتقال حدود 300 نفر به شهری که نه خیلی بزرگ باشد و نه خیلی کوچک، وجود دارد، دانشجویان و دانش‌آموختگان معماری را به شهرهای مختلف کشور می‌بریم، آنها را با آن حوزه فرهنگی آشنا می‌کنیم و محصولاتی را از آنها طلب می‌کنیم که پاسخگوی آن ضرورت معماری دیروز و امروز باشد.
باید یادگرفتن را بیاموزیم
در ادامه این میزگرد، دکتر محمدرضا رحیم‌زاده درباره ساختار آموزشی کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر تاکید کرد: قالب کلی برگزاری این رویداد که کارگاه است، باعث می‌شود که همه در مقام آموزگار و هم‌زمان درمقام فراگیرنده هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی گفت: کارگاه فهم معماری دوره آموزشی نیست بلکه همه می‌آیند تا یادگرفتن را بیاموزند. مهم‌ترین چیزی که ما باید بیاموزیم و به ویژه دانشکده‌های معماری به آن نیاز دارند این است که ما یادگرفتن را بیاموزیم.
گذشته، آیینه تجربه‌های مردم است
دکتر ناصر نوروززاده چگینی هم در ادامه میزگرد میز گرد اعضای شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر، با بیان این که نیازمند حفاظت و حمایت از سرزمینمان هستیم، تاکید کرد: ضرورت حفظ و حمایت از آب و خاک یک ضرورت اساسی است.
این استاد باستان‌شناسی و مطالعات معماری، درباره نگاه به گذشته معماری تاکید کرد: ما به گذشته نگاه می‌کنیم تا ببینیم تجربیات ساکنان این سرزمین - اکنون بوشهر-، در حفاظت از سرزمین‌های‌شان چگونه اتفاق افتاده است.
دکتر چگینی با بیان این که گذشته، آیینه تجربه‌های مردم است، گفت: معماری و محلی که مردم سکونت می‌کنند، کالبدی است که نحوه به خدمت گرفتن آن و تعامل و همراهی مردم با فضای زندگی شان سال‌ها در آن کالبد تجربه شده است.
ما می‌خواهیم راه ورود به تجربیات و ارزش‌هایی را پیدا کنیم که مردم در گستره زمان‌ها و دوران‌هایی که بر آنها گذشته، به دست آورده‌اند و این را از طریق مطالعه رفتارهایی که به صورت آثار معماری بروز کرده، به دست می‌آوریم.
فاصله بین ضوابط شهری و نیازهای انسانی
دکتر مهدی حجت در ادامه این میزگرد با اشاره به فاصله ضوابط موجود شهری با نیازها و الزامات انسانی گفت: در گذشته و در جوامع سنتی یک نوع توافق ناگفته وجود داشته که مردم عموما بر اساس آن عمل می‌کرده اند و به این ترتیب یک انضباط ارگانیک در جامعه و در شهر و مظاهر فرهنگی دیگر ایجاد می‌شده است.
اما در شرایط کنونی به جای آن سنت و قانون پنهان، یک قانون ظاهری وضع شده است.
او ادامه داد: در بسیاری از شهرهای دنیا این ضوابط و قواعد است که اجازه نمی‌دهد هرکسی هر مصالحی در هر بنایی با هر ارتفاعی و با هر ابعادی از پنجره بسازد. پس آن انضباط به جای این که ذاتی باشد و از درون جامعه بجوشد، به صورت قانون مدنی به نحوی به مردم القا می‌شود.
این استاد ایرانی معماری ادامه داد: دانشجویانی و دانش‌آموختگان معماری که تصور می‌کنند همه راه حل معماری این است که ضوابط شهرسازی در دولت‌ها و شهرداری‌ها نوشته شود، وقتی به کارگاه فهم معماری در محیطی مانند بوشهر می‌روند، وارد دنیایی تازه‌ای می‌شوند که با عدم بلوغ در شهر خودشان متفاوت است و در عین ناهماهنگی انسانی یک شهر انسانی ساخته شده است.
جایی را می بینند که در زمانی که تکنولوژی و امکانات این قدر نبود، این همه زیبایی، این همه آرامش، این همه هارمونی و ارتباطات معقول در آن به وجود آمده است.
معماری آن است که انگیزه عقلی داشته باشد
عضو شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر با رد این که نگاه این کارگاه صرفا یک نگاه نظری است، توضیح داد: عملی که انسان انجام می‌دهد یا انگیزه حسی دارد، یا انگیزه عقلی.
اگر ما انگیزه معماری کردن و تولید اثر معماری را در حوزه علایق شخصی و یک نوع هوسرانی بدون توضیح تعریف کنیم، این انگیزه حسی است و یک امر شخصی برای معمار است و تمام تعهدات معمارانه در قبال جامعه را به امری ثانویه تبدیل می‌کند.
حجت تاکید کرد: آیا می‌شود کسی به عنوان مریض نزد پزشک برود و پزشک بگوید من شخصا به پنی‌سیلین خیلی علاقه‌مندم، پس 4 تا پنی‌سیلین برای شما می‌نویسم؟
پزشک با علاقه کاری ندارد. پزشک دارو را برای بدن بیمار باید تشخیص بدهد.
یک معمار هم باید تمام ارزش‌های زیبایی‌شناسانه و تمام خواست‌ها و نیازها ی روحی و روانی و مادی شما باید برآورده شود.
او تاکید کرد: زیبایی‌شناسی را مخصوصا اول می‌گویم که کسی فکر نکند ضدزیبایی‌شناسی و عملکردگرا صحبت می‌کنم.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با تاکید بر این که معمار باید پاسخگوی شما باشد، گفت: «من دلم می‌خواهد» حرف جدیدی است که یک عده در معماری می‌زنند و معماری را از ساحت واقعی مسوولانه خودش خارج کرده و به حوزه‌ای می‌برند که معماری را به یک بازی تبدیل می‌کند.
نظر، مقدمه عمل است
حجت تاکید کرد: نظر یعنی فکر. مگر ممکن است کسی یک کار عاقلانه را بدون فکر انجام دهد. چطور ممکن است معماران ما بدون نظر عمل بکنند؟ این کاری که برخی مجلات می‌کنند و عده‌ای هم برای آن کف می‌زنند، خارج کردن معماری از حوزه عاقلانه و مسوولانه به حوزه هوس‌بازی نیست؟
او ادامه داد: ما در کارگاه فهم معماری، به معماری این طور نگاه نمی‌کنیم. ما مسوولیت واقعی را که معمار در قبال مخاطبان معماری دارد، کاملا در نظر می‌گیریم. بنا بر این ما قطعا نظر را مقدمه‌ای برای عمل می‌دانیم.
ما از یک امر محال صحبت نمی‌کنیم
عضو هیات علمی دانشگاه تهران همچنین درباره خلاقیت در معماری گفت: خلاقیت یعنی یک چیز نو را به وجود بیاوریم. هرکس در دستگاه فکری خودش، دنبال یک چیز متفاوت بدتر نیست. آن چیز نو باید بهتر هم باشد. یعنی با صرف فکر و مواد و انرژی کم‌تر، راه حل بهتری در اختیار بگذارد.
حجت تاکید کرد: معماری خلاقانه هم باید بتواند ارزش افزوده ایجاد بکند، رفاه و آسایش انسانی را از جمیع جهات فراهم کند.
این استاد ایرانی معماری با بیان این که ما از یک امر محال صحبت نمی‌کنیم، گفت: ما دانشجویان و دانش‌آموختگان معماری را به محضر آثاری می بریم که با این ویژگی‌ها ساخته شده‌اند و هنوز وجود دارند.
او ادامه داد: ما بسیار دیده‌ایم، برای مثال در کارگاه گذشته، در خوسف، دانشجویی که در شهرهای بزرگ زندگی کرده، وارد یک حیاط کوچک سه متر در سه متر می‌شود، حالش تغییر می‌کند و نفس عمیقی می‌کشد. گویی این همان‌جایی است که خواب می‌دیده.
مشکل اصلی معماری در ایران، طلب مردم است
دکتر حجت مشکل اصلی معماری را در ایران، طلب مردم دانست و گفت: مردم ما آن طلبی را که باید نسبت به ظرف زندگی خود داشته باشند، ندارند. این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: تا این طلب نباشد، معماران هم همین کاری را که مشغول آن هستند، ادامه می‌دهند.
او دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده و نهادهای علمی معماری را نیز مسوول دانشت و گفت: شما حتی اگر در یک روستای کوچکی بروید که از شهرهای بزرگ دور باشد و لازم باشد که آمپولی به شما تزریق شود، توجه می‌کنید که اگر فرد تزریق‌کننده لباس سفید و تمیز به تن نداشته باشد و سرنگ را از یک بسته‌بندی استریل خارج نکند، به او اجازه نمی‌دهید که تزریق کند. اما در یکی از میدان های اصلی تهران، ساختمان 15 طبقه‌ای در حال ساخت است که تمام افرادی که در آن مشغول کار هستند، غیرمتخصص‌اند.
دکتر حجت با بیان این که نظام پزشکی کشور توانسته تا اعماق روستا سازوکاری را ببرد، گفت: این امر برای معماری هم شدنی است.
او تاکید کرد: خانه بزرگترین سرمایه زندگی هرخانواده‌ای است. همچنین شما به اندازه‌ای که فرزند خانواده‌های تان هم هستید، فرزند خانه‌های‌تان هم هستید. بنابراین این فهم اگر ایجاد شود، هیچ‌کس اجازه نمی‌دهد بزرگترین سرمایه زندگی اش که علی‌الدوام بر او تاثیر می‌گذارد، تبدیل به محلی بشود که انگیزه‌های هوسرانانه سازنده، آن را شکل داده است.
استاد هیات علمی دانشگاه تهران تاکید کرد: راه حل این است که این طلب معماری در بین مردم به وجود بیاید.
امیدی که داریم، امیدی که نمی‌خواهیم داشته باشیم
در ادامه میز گرد اعضای شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر، دکتر رحیم‌زاده گفت: لازم است روشن شود که ما چه امیدی به این کارگاه داریم و چه امیدی را نمی‌خواهیم داشته باشیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: ما اگر بخواهیم در مقابل یک معماری بایستیم باید کار دیگری بکنیم. کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر در مقابل چیزی نیست. بلکه برای این است که طلب بهتر داشته باشیم.
رحیم‌زاده ادامه داد: طلب بهتر داشتن همیشه و برای همه انسان‌ها یک فرض است. حتی اگر ما فکر می‌کردیم که خیلی شرایط خوبی داریم، باز هم بهتر از آن را باید می‌خواستیم.
او تاکید کرد: ما امید داریم که بتوانیم این طلب را ایجاد کنیم. اما این امید را نمی‌خواهیم داشته باشیم که این طلب فورا ایجاد شود.
رحیم‌زاده در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این که کاشان تاریخی، کاشانی است که برای بازسازی پس از زلزله اواخر زندیه برپا شده، این روند را با روند توسعه دهه‌های اخیر در شهری مانند تهران مقایسه کرد.
این استاد ایرانی معماری گفت: به قول استاد ما مرحوم پیرنیا، سواد نصفه بدترین چیز است. آنها کاشان را بر اساس همان ریشه‌های ایرانی از نو ساختند، و در مقابل علت وضعیت معماری امروز ما سواد نصفه و خلاقیت نیمه‌کاره عصر ما بود.
یک قدم به جلو در معماری
دکتر چگینی نیز با اشاره به یک گسست به وجود آمده بین گذشته و حال انسان ایرانی گفت: ما می‌خواهیم این فاصله را پر کنیم. این فاصله مانند یک بنا نیاز به مرمت دارد.
این استاد باستان‌شناسی با بیان این که مرمت نیازمند طلب است، تاکید کرد: اگر این طلب نباشد یا باشد و راه نداشته باشد، راهنما نداشته باشد، نیت مرمت شدن نداشته باشد، ما اندر یک خم کوچه می‌مانیم.
او ادامه داد: این طلب به نتیجه نمی‌رسد مگر آن که از جنس عشق سرزمینی باشد. ما وقتی می‌توانیم گسست تاریخی‌مان را پر کنیم که مردممان و سرزمینمان را دوست داشته باشیم و بر اساس آن دوست داشتن طلبمان را جاری کنیم.
چگینی با اشاره به حکایتی از ابوسعید ابوالخیر به این جمله او اشاره کرد که گفته است: خدا رحمت کند کسی را که برخیزد و یک قدم جلو بیاید.
عضو شورای سیاست‌گذاری کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر تاکید کرد: این کارگاه هم در واقع در این راستاست که یک قدم جلو برویم.
بوشهر، میزبان صدها معمار
کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر هفتمین کارگاه از سلسله کارگاههای فهم معاری ایران است که بهار 91 در شهر بوشهر برگزار می‌شود. پیش از این نیز این کارگاه به اصفهان، کاشان، شوشتر، گرگان و بیرجند سفر کرده است.
شهر بوشهر 26 تا 31 فروردین 91 میزبان صدها معمار، دانشجو و دانش‌آموخته معماری است که در قالب کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر، برای بررسی ظرف زندگی مردم آن سرزمین به کرانه خلیج فارس سفر خواهند کرد.
هم اکنون بیش از 100 نفر از اعضای شورای سیاست‌گذاری، شورای راهبردی، کارگروه علمی، کارگروه فرهنگی و هنری، کارگروه اجرایی و سایر بخش‌های دبیرخانه کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر، برای برگزاری هرچه بهتر بزرگترین کارگاه معماری مشغول فعالیت هستند.
پایان پیام/
نظر شما