در منابع دینی شاهد هستیم که پیامبر(ص) خود و اصحاب نیز کودکان خود را به مسجد می آوردند در روایت ها بسیار به همراهی بچه ها در مسجد اشاره و سفارش شده است. کودکان و نوجوانان به همراه خانواده در مکان های مختلف عمومی از جمله مسجد، کتابخانه، سینما، پارک های تفریحی و گردشگری و فضاهای ورزشی و سایر موارد حضور می یابند که بخشی از این مکان ها به نوعی برای این قشر جاذبه دارد که بعد ها نیز علاقه مند خواهند شد که برای دفعات بیشتر مراجعه کنند که باید فضاهای مسجد را برای این قشر طوری فراهم کنیم که گرایش آنان بیشتر شود چرا که کودکان نیاز به فضاهای شاد و متعلق به خود را دارند.
کارشناسان معتقد هستند: مانوس نمودن کودکان با مساجد در ایام کودکی می‌‌تواند ارتباط آنها با مساجد در ایام نوجوانی و جوانی را به دنبال داشته باشد.
آنان افزودند: اما رسیدن به این مهم نیازمند ساز و کارهای مناسب از جمله جذب کودکان با ابراز محبت به آنان، احترام گذاشتن و سلام کردن به آنها، جذاب کردن محیط فیزیکی و معنوی مسجد، بازی‌‌های کودکان است که در این حین می توان احادیث را نیز به آنان آموزش داد.
از طرفی، به جهت اینکه فرزندان امروزی بیشتر اوقات خود را در اینترنت و فضای مجازی می‌‌گذرانند، بعضا سوال های خود را در این فضا جستجو می کنند که احتمال به خطا رفتن آنان زیاد است چرا که به دلیل گستردگی این فضاها مورد رصد و نظارت نیستند که برای رهایی از این مشکل، بهترین راه، بصیرت دهی به فرزندان است؛ این بصیرت دهی از راه‌‌های مختلف می‌‌تواند انجام بپذیرد؛ به‌‌عنوان نمونه یکی از راه‌‌های بصیرت دهی به فرزندان، آموزش قرآن به آنهاست؛ فرزندانی که از کودکی با قرآن مأنوس شوند، به‌‌مرور زمان بسیاری از پاسخ‌‌های خود را از این کتاب جامع خواهند یافت. بردن کودکان به مسجد نیز می تواند زمینه تربیت معنوی را برای این قشر فراهم کند.
محیطی معنوی برای تربیت کودکان
مسجد بهترین فضا و محیط برای تربیت کودکان و نوجوانان است که خانواده ها علاقه مند هستند که فرزندان آنان به مسجد بیشتر برود اما باید اهالی هر محله و مسوولان مرتبط فضاهای مساجد را برای حضور کودکان و ماندگاری آنان فراهم کنند که در این میان زمینه تربیت درست نیز فراهم خواهد شد.
یکی از روان‌شناسان در این رابطه گفت: تربیت صحیح، وابسته به عوامل متعددی است که یکی از مهمترین آنها محیط سالم است. یک فضای آلوده و ناسالم می تواند تمام تلاش والدین برای تربیت فرزند را بر باد دهد و پیامدهای ناخوش آیندی را برای روح و روان کودک به بار آورد.
سارا صادقی افزود: افراد بزرگسالی که دوران کودکی و نوجوانی وقت خود را بیشتر در مساجد و مکان های دینی گذرانده اند کمتر دچار مشکلات در دوران بزرگ سالی خواهند شد که ما باید در حال حاضر فضاهای و محیط ها را برای جذب کودکان فراهم کنیم که این امر مستلزم ایجاد فضایی شاد و بانشاط، فضایی برای بازی و سرگرمی است.
وی گفت: کودکان نیاز به فضاهای سرگرمی دارند که باید در مساجد مد نظر داشته باشیم اگر کودک به همراه مادر و پدر به مسجد مراجعه می کند احساس خستگی و دلزدگی داشته باشد حضور آن کم رنگ خواهد شد اما اگر تعدادی میز های کوچک در همین فضاها بگذاریم و محیطی شاد برای نقاشی و حتی بازی و سرگرمی هایی برای آنان فراهم کنیم روزهای آینده نیز با بزرگ ترها به مسجد می آیند که می توانیم از همین دوران به تربیت آیندگان بپردازیم.
وی افزود: برای نیازهای آموزشی و تربیتی فرزندان باید مکانی مناسب داشته باشیم که این امر بر عهده خانواده است اما حقیقتا مسجد بهترین محیطی است که در میان دیگر محیط ها از بالاترین امتیاز سلامت روحی، روانی، اعتقادی و دینی برخوردار است.
این روان‌شناس که خود معلم نیز هست، گفت: حضور کودکان در اماکن مذهبی، مانند مسجد، به ویژه در نماز جماعت، باید با تشویق و ترغیب همراه باشد. البته برای موفقیت در این کار لازم است برای کودکان، در کنار عبادت و نماز برنامه‌های متنوع و جذّابی وجود داشته باشد؛ مانند اهدای جوایز، کارت تشویق، پخش شیرینی و شکلات در بین کودکان که زمینه جذب آنان را به عبادت فراهم می کند.
وی افزود: ارتباط امام جماعت مساجد و حسینیه های همجوار با مدارس باید بیشتر باشد که مدیران مدارس نیز می توانند از امامان جماعت مسجد نزدیک مدرسه برای برنامه های فرهنگی دعوت کنند و همچنین برای اهداء هدایا به دانش آموزان ممتاز درسی و اخلاقی در مدرسه حضور یابند.
وی گفت: خادمان و مسوولان مساجد نیز باید با کودکان و نوجوانان برخوردهای درست و حتی روان شناسانه داشته باشند به نوعی باعث علاقه بیشتر این قشر به مساجد شود که حتی دادن یک عدد شکلات و یا یک اسباب بازی کوچک تاثیر گذار است.
این روان شناس اظهار داشت: حتی خانواده ها می توانند اسباب بازی و یا هر هدیه ای دیگر را با خود بیاورند و در مسجد به کودکان خود هدیه دهند تا این محیط و فضا در یاد کودک باقی بماند.
وی افزود: همچنین می توانند در این روزها با خرید خوراکی و گذراندن یک روز خوب و خوش به نوعی کودک را علاقه مند به آمدن مسجد و یا هر محیط دینی دیگر کنند، خانواده ها نباید به اجبار و یا بعضا کتک و خشونت فرزندان خود را مجبور به رفتن به هر محیطی کنند.
وی تصریح کرد: پدر و یا مادر می تواند با بهترین روش کودک و یا نوجوان خود را با خوشحالی به هر مکانی ببرند اما باید شیوه هایی نو و جذاب را مد نظر داشته باشند، کودکان با ویژگی هایی که دارند از محیط های رسمی دوری می کنند.
صادقی بر دادن مسوولیت در مسجد به کودکان تاکید کرد و افزود: کودکی که مسوولیتی در مسجد به او داده می شود خود را متعلق به مسجد می داند.
وی اظهار داشت: کودکان شیطنت ها و بازی گوشی هایی نیز دارند که بعضا آرامش محیطی را بر هم می زنند اما باید حساسیت زیادی در این زمینه نداشته باشیم و تلاش کنیم که آنان را به نوعی سرگرم کنیم تا باعث رنجش دیگران نشود اما کودکان را نیز به آمدن مسجد عادت بدهیم.
وی افزود: ایجاد کتابخانه های کوچک در مساجد نیز بسیار مفید است و علاوه بر ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی می تواند باعث تشویق این قشر نیز باشد.
وی اظهار داشت: همچنین متولیان امر باید مکان هایی مناسب در محوطه مساجد و حسینیه ها برای کودکان فراهم کنند تا کودکان در این محیط ها سرگرم شوند و در کنار این سرگرمی از آموزش و تربیت نیز بهره مند شوند.
وی افزود: اگر فضاهایی را برای کودکان ایجاد کنیم دیگر مزاحم بزرگ ترها و نمازگزاران نیز نخواهند شد اگرچه که شهروندان باید شرایط را درک کنند چرا که کودکان آینده سازان جامعه هستند.
این روان شناس گفت: همچنین می توان فیلم های کوتاه و انیمیشن های جذاب برای کودکان در این فضاها به نمایش گذاشت چرا که اگر کودک در هر محیطی که احساس خوشی و سرحالی کند تمایل زیادی برای آمدن به آن مکان را دارد که باید محیط ها و فضاها برای این قشر فراهم شود چرا که محیط خیلی رسمی و خشک برای ماندگاری کودکان پاسخ نخواهد داد.
وی افزود: با توجه به اینکه رسانه ها و فضای مجازی و شبکه های ماهواره ای گسترش پیدا کرده اند و با فراهم کردن فضایی شاد و بانشاط به نوعی کودکان و نوجوانان را جذب خواهند کرد ما باید تلاش کنیم تا این قشر کودک که همچون خمیری نرم و انعطاف پذیر است جذب آنان نشوند بلکه در کنار بزرگترها در محیط های سالم و بانشاط و دینی رشد کند.
نظر شما