به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان- مهری شیرمحمدی؛
شهر تاریخی ماسوله، مهمترین شهر گردشگری گیلان است و قدمت این شهر به قرن هفتم می رسد و در سال 1354 به شماره 1090 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. از زمان تاسیس شهرداری در این شهر در سال 1311 اجازه ساخت و ساز بدون نظارت اداره کل میراث فرهنگی گیلان امکان پذیر نیست. به همین دلیل این شهر پلکانی با معماری خاصش، به همان شکل باقی مانده و قرار است بعنوان یک شهر تاریخی زنده در میراث جهانی ثبت شود.
موه تاریخ طبیعی، موزه میراث مکتوب در بقعه عون ابن علی، موزه زنده آسیاب آبی، بازار سنتی، بقعه امامزاده ابراهیم و مساجد تاریخی ماسوله، مهمترین جاذبه‌های شهری است که روزگاری بر سر شاهراه ارتباطی گیلان به آذربایجان بود.
مساجد تاریخی ماسوله
ماسوله پنج محله دارد. این پنج محله به این شرح تقسیم می شده است: «کَشِ سَر محله، کَشِ سَر پایین، مسجد بر، اسد محله و خانه بر.» هر محله برای خود یک مسجد، به نام‌های زیر داشت؛ « مسجد جامع، مسجد صاحب الزمان، مسجد کش سر علیا، مسجد کش سر سفلی، مسجد ریحان بر، مسجد خانه بر و مسجد اسدمحله.»
مسجد تاریخی «صاحب الزمان» ماسوله در محله «خانه بر» قرار دارد. این مسجد با معماری بومی، با خشت و گل ساخته شده و بام مسجد نیز مانند خانه‌های ماسوله، گلی است. بر سر ستون قطور این مسجد ابیاتی با خط نسخ حک شده که سال ساخت آن را به قمری حک کرده است:
«شکرالله که باز شد احیا/ مسجد خانه بر ز لطف خدا
بیشک آید ملک در اوهر شب/ بهر طاعت خالق یکتا
کرد اهل محله سعی بسی/ بهر اتمام آن ز روی رضا
بی توقع نمود استادیش/طرح آن از پی رضای خدا
یعنی سلطانعلی نیک فعال/ پابسر چون تمام کرد آن را
بهر تاریخ سال او سامی/ عقل گفتا دهد ثواب خدا
عبارت «دهد ثواب خدا» با حساب جمل معادل 1117 هجری قمری است.»
مسجد جامع، مهمترین مسجد تاریخی شهر ماسوله است. مراسم علم بندی شهر ماسوله در مسجد جامع صورت می گیرد. به این نحو که در روز هفتم ماه محرم، علم همه مساجد ماسوله را به مسجد جامع برده و سپس از هر مسجد هیاتی عزادار به مسجد می رود و در مقابل مسجد تجمع نموده و ضمن نوحه خوانی و سینه زنی، علم مسجد خود را از امام مسجد جامع تحویل می گیرد و طی مراسمی به مسجد خود بازمی گرداند.
بقعه عون ابن محمد حنفیه ماسوله درست در کنار مسجد جامع قرار دارد. متاسفانه بنای قدیمی این مسجد را تخریب کرده و به شیوه جدید نوسازی کرده اند.
مسجد تاریخی قنبرآباد، دیگر مسجد تاریخی ماسوله است که سال گذشته توسط اداره میراث فرهنگی مرمت شده است. مسجد تاریخی قنبرآباد از قدیمی‌ترین بنا‌های موجود در شهر تاریخی ماسوله است که در سال 1391 و به شماره ۳۰۹۴۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. به گفته رئیس پایگاه پژوهشی ماسوله قدمت این مسجد به دوره ایلخانی می رسد.
*موزه زنده آسیاب آبی و تنور سفالی
اگر هوس کردید همچون مردمان صدها سال پیش، نانی خاص میل کنید، ابتدا سری به موزه زنده آسیاب آبی ماسوله بزنید. سنگ‌های بزرگ این آسیاب آبی با فشار آب «ماسوله روخان» به گردش در می‌آید.
ماسوله قبلا سه آسیاب آبی به نام‌های «حاج فرج الله، حاج رحمت الله و خواجه اسدالله» داشت. اما این آسیاب‌ها تنها برای آرد کردن گندم نبود. ماسوله مرکز تولید چموش، پای افزار سنتی گیلان بود. یکی از این آسیاب‌ها برای پودر کردن پوست انار و به منظور ساخت رنگ قرمز چموش کاربرد داشت.
در حال حاضر، موزه آسیاب آبی ماسوله، کمی پایین تر از آبشار شهر ماسوله، در ورودی دوم و نزدیک به پاسگاه انتظامی این شهر قرار دارد.
ماسوله سه نانوایی سنتی هم داشت که پخت نان در آن در تنورهای سفالی صورت می‌گرفت. چندسال پیش اداره میراث فرهنگی گیلان، یکی از این نانوایی‌ها را احیا کرد و اکنون گردشگران می‌توانند نان گرم سنتی را در همان ماسوله خریداری کنند.
شهر ماسوله با معماری سنتی، پنجره‌های چوبی مشبک و گلدان‌های شمعدانی پشت پنجره همیشه برای گردشگران جذاب بوده است. در این شهر 273 خانه تاریخی ماسوله با معماری سنتی وجود دارد که هرکدام جداگانه در فهرست آثار ملی ثبت شده است. بسیاری از این خانه‌ها با امکانات مدرن پذیرای اقامت گردشگران است. خانه شاپور اخوان، نصرت پزنده، کاویان پور، محسن خارابی، ابوالقاسم روستا، حمداله حدیدی، برخی از این خانه‌هاست.
این خانه‌ها که بر شیب کوه ساخته شده، به نحوی است که بام یک خانه، حیاط خانه فوقانی است. پنجره‌های چوبی مشبک با شمسه‌های زیبایش، می‌ارزد که از قاب آن شب‌های روشن ماسوله را دید و گوش بر موسیقی نی چوپانان این منطقه سپرد.
ماسوله روزگاری مرکز تولید چموش سنتی گیلان بود. اگردک، بعنوان شیرینی سنتی ماسوله و شامی ماسوله و گلپر سوغات خوبی از شهر تاریخی گیلان است.
نظر شما