هنر جدید از حکمت الهی بریده است

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر غلامرضا اعوانی، رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران امروز 10 اردیبهشت در همایش ملی هنر و تمدن شیعی که در سالن سوره حوزه هنری برگزار شد، گفت: از لحاظ فلسفی گاهی ابهاماتی پیش می آید که فیلسوف باید در رفع آن ابهامات بکوشد از جمله این ابهامات این است که آیا هنر به معنای سنتی و الهی کلمه همان آرت در غرب است، تعریف هنر در قالب الهی و شیعی چگونه می گنجد و چگونه می توان آن را بازگو کرد.

دکتر اعوانی با بیان اینکه هنر نوعی ابداع در نهایت کمال است، بیان کرد: انسان هنر را خلق می کند، زیرا خلیفة الله است تمام صفاتی که در هنر است جنبه الهی دارد و هنرمند مسلمان به این امر واقف است.

وی با بیان اینکه هر هنری که وجه وجودی، معرفتی و نفسانی دارد، عنوان کرد: هر یک از این سه وجه به هم پیوند دارند، در وجه وجودی زیبایی مدنظر است و زیبایی ظهور کمال است تا کمال نباشد، جمال ظهور پیدا نمی کند.

اعوانی خاطرنشان کرد: اگر سرزمین ما سرزمین وحی نبود سعدی، سعدی نبود و شعرا به این درجه از کمال نمی رسیدند، سرزمین وحی وارث پیامبری است که حکمت در تمام ابعاد آن متجلی شده است، شعر و فلسفه در زمینه وحی شعر و فلسفه غرب نیست، هنر در سرزمین وحی با حکمت الهی ارتباط دارد، اما هنر غربی از حکمت بریده است.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم با بیان اینکه هنر جدید با علم جدید همراه است، اما از حکمت الهی بریده است، اظهار داشت: اگر هنر جدید با حکمت الهی پیوند نیافت مسئله به گونه ای دیگر بود، هنر سنتی ما با حکمت همراه است، برخلاف هنر جدید.

به گفته اعوانی هنرمندان ایران اسلامی نه تنها اهل ایمان بودند، بلکه اهل ذکر و عمل صالح نیز بودند، آنها در حین انجام کار مرتب اسماء و اذکار الهی را زمزمه می کردند.

رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران با اشاره به تفاوت هنر اسلامی با هنر جدید عنوان کرد: هنر دینی نوعی تقدس دارد و حضور الهی را ابداع می کند.

وی هنر دینی را پاسخگوی ابعاد جسمانی و روحانی دانست و افزود: هنر دینی غفلت ندارد، برخلاف هنر دینی، هنر دینی با ولایت ارتباط دارد و موجب ایجاد تفکر حیرت و نظر می شود، در حقیقت هنر وحیانی موجب سکوت و آرامش نفس می شود.

دکتر اعوانی معتقد است که هنرمند شیعی صفات کمالیه را در خود متجلی می کند، زیرا به شعوری از این صفات رسیده است و می داند مقامش عبودیت است و به همین دلیل خود را در این میان نمی بیند.

این استاد فلسفه با اشاره به اینکه هنر دینی با اعمال دینی مناسبت دارد، اظهار داشت: هنر دینی انسان را محدود نمی کند، بلکه افق نامنتهایی به عوامل جبروت و ملکوت به رویش می گشاید.

وی هنر شیعی را مبتنی بر امامت و ولایت دانست و ادامه داد: ولایت در هنر ما تاثیر زیادی داشته است، ولایت به معنای دوستی و تقرب است.

رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران با تاکید بر ضرورت توجه به زیبایی زمانی و تاریخی اظهار داشت: ما با زمان و مکان ارتباط داریم و فقط زیبایی را مکانی می بینیم، در صورتی که باید زیبایی زمانی را نیز ببینیم، ولایت بعد از رسالت به تاریخ و زمان ما زیبایی بخشیده است، شیعه اعتقاد دارد که ولایت به عنوان باطن نبوت سالها ادامه داشته و در زمان غیبت امام زمان نیز حضور و ظهور دارد.

اعوانی با بیان اینکه شیعه زمان را مقدس می کند، گفت: زمان با نفس سروکار دارد، تداوم روح نبوت در ولایت است و به همین دلیل زمان و تاریخ مقدس می شوند، اما متاسفانه قدسی شدن زمان و تاریخ در شیعه مغفول مانده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: زمان در کل زمان دوری است، یعنی همه چیز تکرار می شود، اصول بهار و خزان ایامی همچون سوم شعبان، عاشورا، سیزده رجب، 21 رمضان تکرار می شود و زمان با این تکرار حالت قدسی می یابد.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم، هنر را کیمیاگری عنوان کرد و افزود: کیمیاگری هنر بالاتر از تبدیل مس به طلا کردن است، هنر شیعی کیمیاگری به معنای واقعی کلمه است، هنرمند شیعی با عالم معنا ارتباط دارد و به خاک حالت روحانی می دهد.

دکتر اعوانی با بیان اینکه ولایت هم کیمیاست، عنوان کرد: ولی الهی شده است و از عالم ظلمانی برخاسته و به نور تبدیل شده است، ائمه ما همگی نور بوده اند.

وی با اشاره به ارتباط هنرمندان با فتوت و جوانمردی در عالم اسلام تصریح کرد: کسانی که فتوت نامه نوشتند، همچون عبدالرزاق کاشانی معتقد بودند که فتوت از ارکان ولایت است.

رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران با اشاره به ارتباط عرفان و تشیع اظهار داشت: عارف باید همیشه ولی باشد، البته بین علمای شیعه در مورد عرفان اختلاف نظر وجود دارد و من معتقدم زیباترین شعر در مورد حضرت علی (ع) را مولانا گفته است به طوری که هر محوری از اشعار آن حکمتی دارد و کمالات علوی را تبدیل می کند.

اعوانی محبت اهل بیت را اساس تشیع ذکر کرد و گفت: ابن عربی در کتاب فتوحات فصول زیادی در این باره دارد حب اهل بیت باید در هنر ما هم تجلی یابد.

وی با اشاره به آیه تطهیر خاطرنشان کرد: ولایت، طهارت نفس است، رجس فقط ظاهری نیست، بلکه باطن را نیز شامل می شود هنر باید بیان کننده طهارت روح باشد.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم اشاره ای به آیه ابطهال کرد و افزود: ابناءنا که در این آیه ذکر شده است مقام کمی نیست، نسبت ها در ولایت الهی می شود و نسبت های زمینی به آسمانی مبدل می گردد، در تفکر الهی نسبت ها همه الهی می شود.

دکتر اعوانی با اشاره به کتاب شعر ارسطو خاطرنشان کرد: ارسطو معتقد است که شخصیهای تراژدی نجیب باشند، وقتی غمی به آنها می رسد روح آنها تسویه می شود،  ما که محب اهل بیت هستیم با تراژدی 14 معصوم که بسیار عمیق است، به پالایش روحی و تسویه نفس می رسیم.

پایان پیام/