کم فروشی، تخلفی نیازمند رسیدگی مسئولان

به گزارش خبرگزاری شبستان، علاوه برمشکل گرانی و گران فروشی، کم فروشی شیوه جدید برخی سود جویان برای دور زدن قانون است. در حالی که تولیدکنندگان موظف به رعایت قیمت مصوب از سوی ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت شده اند برخی از تولیدکنندگان کم فروشی را به عنوان راهی غیر قانونی برای دستیابی به قیمت مورد نظر کالاهایشان انتخاب کرده اند.

در چند ماه گذشته گزارش های بسیاری درباره کم‌فروشی در بازار کالا به ویژه مواد غذایی منتشر شده است. این گزارش ها حاکی از کم‌فروشی در بازار مواد غذایی از لبنیات گرفته تا رب گوجه فرنگی، کنسرو، نوشابه، برخی آبمیوه ها، چیپس و پفک و دستمال کاغذی، مواد شوینده و... بوده است.

به عنوان نمونه، برخی گزارش های میدانی حاکی از آن است که در حال حاضر اندازه جعبه دستمال کاغذی باید 20.5*20 سانتی‌متر باشد، اما برخی تولیدکنندگان داخل این جعبه‌ها دستمالهایی با اندازه‌های 17*17 یا 19*19 قرار می‌دهند که این به معنای کم‌فروشی آشکار است. با این کار میزان و تعداد دستمال کاغذی موجود در جعبه کاهش پیدا کرده، اما قیمت آن هیچ تغییری نمی‌کند.

در یک نمونه دیگر، یک کارخانه تولید دستمال کاغذی در تبلیغاتی فریبنده، نوعی بسته بندی جدید از محصول خود را روانه بازار کرده که در آن سه بسته دستمال معمولی و یک بسته کوچک دستمال قرار دارد. بنا بر آنچه در تبلیغات این کالا مشاهده می‌شود، بسته کوچک دستمال کاغذی،‌ در واقع هدیه خرید سه بسته دیگر است، اما واقعیت چیز دیگری است.

واقعیت این است که تولید کننده، در دو بسته از سه بسته بزرگ دستمال‌ها، به جای قراردادن 100 برگ دولا، 50 برگ دولا و 50 برگ یک‌لا قرار داده است! چون این دستمال‌ها به صورت یکی در میان قرار گرفته‌اند، شاید هر مصرف‌کننده‌ای متوجه فریب این تولید‌کننده نشود. با این وجود، تولید کننده محترم برگ‌های اضافی از این دو بسته را در بسته چهارم قرار داده و آن را به عنوان جایزه به مصرف کننده می‌دهد.

از سوی دیگر، در بازار مواد غذایی نیز برخی تولیدکنندگان بسته بندی محصولات خود را از بسته بندی شفاف به رنگی تغییر داده اند و درحالی که دیگر حجم مواد داخلی بسته بندی برای مصرف کننده مشخص نیست، معمولا پس از خرید محصول و باز کردن بسته بندی مواد داخل محصول پایین تر از تصورات خریدار است.

آثار مخرب اجتماعی کم فروشی

کم فروشی علاوه بر آثار مخرب اقتصادی، در بعد اجتماعی نیز اثرات ویرانگری بر جامعه می گذارد که مهم ترین این آسیب ها رواج دروغگویی و فریبکاری است.

از آنجا که پایه گرانفروشی و کم فروشی بر دروغگویی و فریبکاری است، عدم برخورد با این پدیده سبب رواج فرهنگ دروغ گویی در جامعه شده که این موضوع خود باعث عدم اعتماد و سلب اطمینان مردم از یکدیگر می شود و همبستگی و یکپارچگی مردم در جامعه به دلیل اینکه دیگر به یکدیگر اعتماد نمی کنند از بین می رود.

همچنین رواج کم فروشی و عدم برخورد دستگاه های نظارتی با این موضوع سبب بی اعتمادی مردم به دستگاه های نظارتی و مسئولین در جامه می شود که در این مورد آسیب های کم فروشی بسیار بیشتر از گرانفروشی است چرا که مردم احساس می کنند مورد کلاهبرداری قرار گرفته و به شعور آنها توهین شده است.

کم فروشی از نگاه قرآن و حدیث

در قرآن کریم نیز کم فروشی به عنوان یک پدیده شوم اجتماعی صراحتا تقبیح شده است و در شش سوره از 114 سوره قرآن در این باره آیاتی آمده است. اهمیت این موضوع به حدی است که حتی سوره ای به نام مطففین که به معنای کم فروشان است با جمله وای بر کم فروشان آغاز می شود.

علاوه بر این سوره خداوند در پنج سوره اسراء، رحمن، انعام، اعراف و هود نیز به تقبیح کم فروشی پرداخته و مومنان را به شدت از این کار بر حذر می دارد.

همچنین در حدیثی از امام صادق علیه السلام داریم که می فرمایند:

«مغبون ساختن مؤمن، حرام است و مغبون ساختن کسی که در قیمت کالا (و سالم بودن جنس) به فروشنده اعتماد کرده، حرام است.»(کافى ، ج 6، ص 153)

از این آیات چنین بر می آید که کم فروشی به عنوان نوعی ظلم و بی عدالتی در عرصه اقتصادی می تواند موجب فساد در جامعه شود و دیگر بخش های آن را متأثر سازد و موجب سلب امنیت جامعه شده و فساد و تباهی را در آن به دنبال داشته باشد. در حقیقت عناصر دین و دینداری از مهم ترین عوامل بازدارنده کم فروشی و گرایش به عدالت در همه حوزه ها از جمله اقتصادی است.

انتشار گزارش کم فروشی ها ظرف 2 هفته آینده

در همین رابطه مدیرکل استاندارد استان تهران از انشار اخبار تازه‌ای درباره‌ تحقیقات انجام شده در بازار در زمینه کم‌فروشی مواد‌غذایی ظرف دو هفته آینده خبر داده است.

بنا بر گفته وی، فهرستی شامل 63 قلم کالای عمدتا غذایی که سهم مهمی در سبد خانوار دارند، تهیه شده و از هر یک از این اقلام پنج نمونه از برندهای مختلف برای تست خریداری شده است و از نظر وزن، حجم و میزان محتویات موجود در آنها آزمون می‌شوند و نتایج این آزمون‌ها ظرف دو هفته آینده اعلام می‌شود. اقلام خریداری شده شامل موادی مانند دوغ، ماست، شیر، پنیر، کره، چیپس و ماکارونی است.

همچنین بهادر کاظمی، معاون سازمان ملی استاندارد ایران نیز با بیان اینکه برخورد با کم‌فروشی در قالب اجرای طرح‌های طاها و همچنین تعریف پروژه‌های مشترک با سازمان حمایت انجام می‌شود، از عدم ارسال گزارش جدیدی در زمینه تخلفات مربوط به کم‌فروشی به این سازمان خبر داده است.

اما در حالی که بسیاری از گزارشهای مردمی و رسانه‌ها حاکی از کم‌فروشی در بازار مواد غذایی است، مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران از صحت 90 درصدی درصدی انطابق مشخصات درج شده روی بسته‌بندی مواد غذایی با محتویات داخل آن خبر داده است.

بنا به گفته وی سازمان استاندارد به قیمت کالاها کاری ندارد و تنها هر چیزی را که روی بسته‌بندی مواد غذایی نوشته، اندازه می‌گیرد که در 90 درصد موارد این نوشته‌ها به واقعیت نزدیک بوده است.

لزوم برخورد جدی با متخلفین

آن طور که به نظر می رسد در حال حاضر و با ساز و کار موجود هیچ یک از سازمان ها به طور کلی با این مسئه برخورد نمی کنند و هر یک تنها در حوزه اختیارات خود به نظارت بر یک جزء از این موضوع می پردازند به طوری که سازمان استاندارد تنها به صحت اعتبار مندرجات می پردازد و سازمان حمایت از مصرف کنندگان نیز تنها متولی ارسال گزارش‌های رسیده به مقامات قضایی است و این تولیدکنندگان هستند که از ناهماهنگی‌های موجود، سوء استفاده می‌کنند.

با توجه به اینکه تعداد آن دسته از تولید کنندگانی که اقدام به کم فروشی می کنند در حال افزایش است، نیاز است تا نهادهای نظارتی سازوکاری را برای مقابله با این مشکل بیاندیشند تا بیش از این شاهد بروز چنین رفتارهای مغایر با شرع، قانون و اخلاق در میان تولید کنندگان و فروشندگان نباشیم.

پایان پیام/