حجت الاسلام والمسلمین اصغر رکوفیان در گفت و گو با خبرنگار شبستان افزود: اسلام یک دین جامع وکامل است لذا برای تمام حالات روحی و نیاز های انسان برنامه ریزی کرده است اصلا نیاز ما به دین به همین خاطر است که برنامه زندگی را دریابیم، نیاز ها را ما تشخیص دهیم اما برای رفع این نیاز به صورت کامل و اینکه به گونه ای نیازمان را برطرف کنیم که باعث کمال شود.
دلایل انجام اعتکاف در دین مبین اسلام
وی تاکید کرد: اعتکاف چنددلیل دارد و اول بخاطر تزکیه نفس است، « قَد اَفلَحَ مَن زَکّاهَا» ( سوره شمس آیه 9) تزکیه در مورد انسان دو بعد دارد چیزهایی در نفس ایجاد کنیم و چیزهایی رو از بین ببریم البته در انسان تزکیه باید با اختیار باشد و کمال ما به انتخاب ماست هرچه این انتخاب بهتر و زیباتر باشد، به درجات بالاتری از کمال می رسیم.
به گفته او؛ انسان باید از نفس خویش آفت زدایی کند که علمای اخلاق به این کار می گویند «تخلیه» و در مرحله بعد آنچه را برای سلامت نفس و رشد آن لازم است را جذب کند، تمرین نفس هم به ذکر خداست « اُذکُرُوا اللَه کَثیِرَاً وَ سَبِّحُوُه بُکرَةً وَ عَشیاً » ( سوره احزاب آیه 42و 41 )
حجت الاسلام رکوفیان ادامه داد: این تخلیه در اعتکاف تمرین می شود خیلی زیبا و عجیب در جمع جوانهای با غیرت ایرانی که این خودش لذت اعتکاف رو چند برابر میکند وقتی میبنی تنها نیستی و باید سبقت بگیری چون اگه کوتاهی کنی دیگران که از تو کوچکترند سبقت می گیرند، من گاهی می بینم بعضی به سن بلوغ نرسیده ولی تودر صف ثبت نام اعتکافند، کجایند کسانیکه فقط عیب و گناه رادر جامعه می بینند ؟
اعتکاف زمینه ساز عبودیت و بندگی
مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه بهزیستی و توانبخشی در ادامه دلیل دیگر اعتکاف را عبودیت دانست و افزود: راه تقرب به خدا عبودیت است و حقیقت عبودیت عبد بودن است، عبد به همان معنا که خدا در قرآن می فرماید «عَبدَاً مَملُوکَاً لا یَقدِرُ عَلی شئٍٍٍٍ » ( نحل آیه 75)حقیقت ما این است که هیچ کاری از ما بدون خدا بر نمی آید کمال ما هم به این است که به این حقیقت برسیم و آن را با علم حضوری درک کنیم و اعتکاف زمینه ساز عبودیت و بندگی است.
این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: البته از خوش شانسی ما اسلام برای عبودیت مراتب مختلف قائل است و جای امیدواری است که عبادت ما یکی از سه نوع عبادتی است که در روایات آمده عبادت بردگان، تاجر، آزدادگان. حضرت امیر (ع) می فرماید « اِنَّ قَومَاً عَبَدُوا اللهَ رَغبَةً فَتِلکَ عِبادَةُ التُّجَّارِ وَ اِنَّ قَومَاً عَبدُوا اللهَ رَهبَةً فَتِلکَ عِبادَةُ العَبیدِ وَ اَنَّ قَومَاً عَبَدُوا اللهَ شُکرَاً فَتِلکَ عِبادَةُ الاَحرَارِ » ( کلمات قصارش 229) حضرت امیرالمومنین عبادت را سه قسم می داند یا به خاطر تجارت یا بعلت ترس و یا بخاطر شکر خدا.
وی با نقل این خاطره از مقام معظم رهبری تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب هر روز صبح قبل از درس خارج فقه یک روایت اخلاقی می گویند و توضیح می دادند؛ یک بار یادم هست این روایت رو فرمودند: که اینها مراتب عبادت است و برای ما عبادت به خاطر تجارت خوب است و از سر ترس هم خیلی خوب است و قسم سوم آن مربوط به اولیای الهی است و حضرت امیر و گاهی بعضیها میان تو این حسینیه سخنرانی میکنند و به گونه ای بیان میکنند که عبادت باید از سر شکر باشد» یعنی برای ما همین از سر ترس بودن یا به خاطر بهشت عبادت کردن هم خیلی خوب است باید تلاش کنیم دین را خوب نشان بدیم نه اینکه دین رو سخت جلوه بدیم، برای عبودیت از یک تا صد هست حالا هر کسی یه درجه ایی داره نه اینکه به گونه ایی بیان کنیم که صفر یا صد هست پس راه سومی ندارد و منظور حضرت آقا قسم اول است پس عبد بودن مهم است و عامل سقوط هم خودپرستی و ندای « اَنا رَبُّکُم الَاعلَی » (نازعات آیه 24) گفتن است.
حجت الاسلام رکوفیان دلیل سوم فلسفه اعتکاف را بیداری دانست و تصریح کرد: تزکیه با انتخاب مهم است و فاعل مختار هم برای انتخاب درست نیازبه شناخت دارد و گام اول شناخت بیداری و هویت داشتن است نه در خواب غفلت به سر بردن، قرآن سرنخ رو به ما داده و می فرمایید « اَلَّذِینَ نَسُوا اللهَ فَأنسَاهُم أَنفُسَهُم »( حشر آیه 19)
مسئول دفتر نهاد رهبری در دانشگاه علوم بهزیستی با استناد به آیه 179 سوره اعراف مبنی براینکه" بعضی ها قلب دارند ولی درک نمی کنند؛ چشم دارند اما نمی بینند و گوش دارند ولی نمی شنوند" اظهارکرد:حیوانات هم این ابزار رو دارند ولی به شناخت نمی رسند و این بدین معنی است که لازمه شناخت فقط ابزار نیست، بلکه هویت فرد نیز مهم است لذا انسان باید اول خودش را بشناسد تا بعد بتواند به شناخت خداوند برسد.
او با نقل قول از موسس فلسفه «اگزیستانسالیسم » مبنی بر اینکه «اگر انسان خدا را فراموش کند، انسانیتش را فراموش کرده است » گفت: برای درک هویت انسانی هم باید به نقش مبدا و معاد توجه کنیم« رَحِمَ اللهُ أمرَأً عَرَفَ مِن أَینَ وَ فِی أَینَ وَ اِلی أَینَ » از کجا آمده ام و الان کجا هستم و به کجا می رویم.
انجام اعتکاف در مسجد الحرام و مسجد النبی و مسجد کوفه و مسجد بصره
وی در پاسخ به این سوال که چرا این مراسم را بنام اعتکاف نامگذاری کرده اند؛ توضیح داد: اعتکاف در لغت به معنى اقامت کردن و ماندن در جایى و ملازم بودن با چیزى است، ولى در شرع اسلام، اقامت در مکانى مقدس به منظور تقرب جستن به خداوند متعال است و در چهار مسجد ( مسجد الحرام و مسجد النبی و مسجد کوفه و مسجد بصره ) انجام می گیرد
حجت الاسلام رکوفیان درباره جایگاه اعتکاف در اسلام؛ اظهار کرد: در قرآن آمده است: « وَ عَهِد نا اِلُی اُبرَاهِیمَ وَ اِسماعِیلَ أَن طَهِّرَا بَیتِی لِلطاِئفینَ وَالعَاکِفینَ وَالرَّکَّعِ السُّجُودِ » (بقره 125) یعنی به ابراهیم و اسماعیل فرمودیم که خانه ام را ویژه عبادت سازید و آن را به طواف کنندگان و معتکفان و نمازگزاران اختصاص دهید، ببینید عبودیت و بندگی چه قدر مهم است که انبیاد الهی باید خانه خدا را برای انسان های معتکف آماده کنند و حضرت سلیمان هم در بیت المقدس اعتکاف می کردند و در سیره رسول خدا هم بسیار داریم که حضرت معتکف می شدند.
اهمیت اعتکاف در اسلام بخاطر خودسازی و تزکیه نفس است
به گفته مسئول دفتر نهاد رهبری در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی حضرت رسول در ایام ماه رمضان معتکف می شدند نکته قابل توجه اینکه در سال دوم هجرت که جنگ بدر در ماه رمضان صورت گرفت و حضرت رسول اکرم (ص) نتوانستند در آن سال معتکف شوند، سال بعد که حضرت در ماه رمضان معتکف شدند ده روز دیگر هم به جای سال قبل معتکف شدند تا قضای آنرا به جا آورده باشند یعنی تا این اندازه اعتکاف در اسلام مهم است و برای خودسازی و تزکیه نفس لازم است.
وی با اشاره به این نکته که علامه طباطبایی در جلد 14 المیزان می فرماید: «هدف حضرت مریم (س) از دورى کردن از مردم، بریدن از آنان و روى آوردن به سنت اعتکاف بوده است.» ادامه داد: حضرت مریم گوشه ای خاص از بیت المقدس را انتخاب کرده بود که این مهم نشان می دهد اعتکاف برای بدنیا آمدن فرزند صالح بوده است و درخیلی از امور دیگر هم می توان با انجام این امر عبادی از آن بهره جست. به تعبیری هر چیزی که در آن تربیت باشد را می توان به اعتکاف سفارش کرد.
حجت الاسلام والمسلمین رکوفیان خاطرنشان کرد: در ماه رجب روایت داریم که هر کس سه روز از این ماه راروزه بگیرد تمام گناهانش آمرزیده می شود و اعمال ام داوود را در این ایام داریم که وقتی اینها را با هم جمع کنیم فضلیت اعتکاف در این ایام بیشتر می شود و هر چند جا دارد سنت اعتکاف در ماه رمضان هم احیاء شود و و مردم از این فضای معنوی بیشتر استفاده کنند.
وی درپاسخ به این سوال که با توجه به فضای دانشگاه ها ضرورت دارد چه بحث هایی در مراسم اعتکاف دانشجویی مطرح شود؛ اذعان کرد: فضای اعتکاف دانشگاهی متفاوت با بقیه مساجد است زیرا مخاطب و معتکفین متفاوتند، دانشجویان غالبا ویژگی جوانی دارند و جوانی یک اقتضایی دارد و آنهم توانایی، استعداد، لذت بردن، هیجان داشتن و تجربه کردن، که همه اینها باعث می شود فضای اعتکاف دانشگاه متفاوت باشد .
اعتکاف دانشگاهی فرصتی برای پاسخگویی به شبهات فکری است
مسئول دفتر نهاد رهبری در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در پایان تصریح کرد: فضای دانشگاه ها در زمان اعتکاف فرصتی برای پاسخگویی به مسایل معنوی و شبهات فکری است حالا در موضوعات قرآنی، معنوی. توجه به این مهم ضروریست که اعتکاف جای هر سوال و جوابی نیست چون بحث و جدل کردن ممنوع است و سخنرانی باید کوتاه، مفید؛ معنوی باشد و کمتر به بحث و گفتگو پرداخته شود چون فلسفه اعتکاف به درون فکر کردن است و بعضی از بحث ها غیر مفید و تکراری است. وقت آرامش و فکر کردن است نه بحث کردن، مگر سوالهایی که بشود از اعتکاف بیشتر بهره برد.
پایان پیام/
نظر شما