کتابخانه های مساجد، نگینی بر انگشتری فرهنگ و تمدن ایران

خبرگزاری شبستان: کتابخانه های مساجد در دوره های تمدن اسلامی از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و همواره نقش بسزایی در ارتقای فرهنگ و دانش عمومی داشته اند. در ایران پس از رکودی گذرا که پس از حمله مغول صورت گرفت، در همه ادوار، کتابخانه های مساجد چون نگینی بر انگشتری فرهنگ و تمدن ایران درخشیده است.

اصولا کتابخانه ها در ادوار با ثبات شکوفا می شوند. کتابخانه های مساجد نیز با توجه به این قانون نانوشته هر گاه ثبات اجتماعی در جامعه اسلامی حاکم بوده است به آنچنان توسعه ای رسیده که کمتر کتابخانه ای را هم تراز خود دیده است.
 

تاریخ هیچ تمدنی بدون کتاب، کتابت و کتابخوانی نبوده است. این تمدن در اسلام به گونه‌ای متفاوت رقم خورده است و سیری روشن در پیگیری کتاب و کتابت و علم در دین اسلام وجود دارد. کتابخانه‌های عمومی شامل سه نوع کتابخانه. یک گونه از کتابخانه‌ها، کتابخانه‌های نهادی هستند که مالکیت و بهره‌برداری آنها متعلق به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است و دسته دیگر کتابخانه‌های حق انتفاعی هستند.

این کتابخانه‌ها در قالب یک قرارداد 10 ساله یا بیشتر در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گذاشته می‌شود و نهاد موظف است آنها را تجهیز کند.

گونه سوم از کتابخانه‌ها، کتابخانه‌های مشارکتی است؛ در این گونه کتابخانه‌ها، ما در نهاد کتابخانه‌ها در بخش‌هایی به مساجدی که دارای شرایط این گونه کتابخانه‌ها هستند، کمک می‌کنیم.

ورود ما به مساجد به معنای مالکیت و مدیریت نیست و حضور نهاد کتابخانه‌های عمومی فقط به عنوان کمک و مساعدت و ایجاد یک ارزش افزوده در حوزه کتاب و کتابخوانی در مساجد است.

ورود کتاب به مسجد مقرون به شرایطی است که از جمله آنها، فعالیت و همکاری مسئولان مساجد است. به این معنا که مساجد در چارچوبی که مدیریت آن را بر عهده دارند با نهاد کتابخانه‌ها همکاری کنند و ما بتوانیم دائماً در حوزه کتاب به آنها کمک کنیم و نمایه کتابداری برای آنها قرار دهیم.

هم اکنون حدود 80 هزار مسجد و مکان مذهبی دیگر از جمله حسینیه، مهدیه، حیدریه، زینبیه و امامزاده در کشور وجود دارد. بسیاری از این اماکن مذهبی فضایی را برای کتابخانه و فعالیت های فرهنگی اختصاص داده اند. از این میان و به صورت سیستمی تاکنون تعداد 4402 باب کتابخانه تحت پوشش ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد قرار دارند که مجموعا 1189292 نفر در این کتابخانه ها عضو هستند.
همچنین بیش از 12050 نفر کتابدار در آنها به صورت مردمی فعالیت می کنند. تعداد کتاب های موجود در این کتابخانه ها بالغ بر 13351699 نسخه است که در مساحتی بیش از 348955 مترمربع قرار گرفته اند.

کتابخانه های مساجد از سال 74 تحت پوشش ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور قرار گرفته اند. از سال 74 تا 90 تعداد کتابخانه های تحت پوشش ستاد عالی از 139 باب به 4402 باب کتابخانه رسیده است، یعنی تقریبا 32 برابر شده است. به همان نسبت تعداد اعضای کتابخانه های مساجد تحت پوشش ستاد نیز تقریبا 121 برابر شده است.

ایام اوقات فراغت تابستان فرصت مناسبی برای بهره مندی از ظرفیت کتابخانه های مساجد است. به ویژه که ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد شعار امسال برنامه های اوقات فراغت را مطالعه و توسعه نهضت کتابخوانی قرار داده است.

پایان پیام/