سفر عنان به ایران، فصلی نو در حل مناقشه سوریه

«کوفی‌عنان» نماینده ویژه سازمان ملل واتحادیه عرب در امور سوریه پس از اذعان به شکست کامل طرح پیشنهادی‌اش به تهران سفر کرده تا با استفاده از ظرفیت‌های استراتژیک جمهوری‌اسلامی ایران در سوریه به راهکار عملی و موثر در جهت بهبود اوضاع و حل بحران این کشور دست یابد.
این دومین سفر وی به ایران با هدف بررسی مسئله سوریه بود. اولین سفر عنان به ایران در جایگاه نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه مربوط به 3ماه پیش بود که هدف از آن بررسی طرح شش ماده‌ای آتش بس و برقراری صلح در سوریه عنوان شد که بنا بر اظهار نظر‌ خود عنان کارشکنی دوطرف و حمایت‌های مالی و‌ نظامی از تروریست‌های مخالف دولت سبب شد تا آتش بس عملا محلی از اعراب نداشته باشد.
کوفی‌عنان در جایگاه نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه، سعی کرده همواره استقلال هویتی خود در مقام یک شخصیت بین‌المللی را حفظ کند و این امر را می‌توان در کنفرانس‌های خبری و مصاحبه‌های وی در مورد ارائه راهکار واقع بینانه برای مقابله با مناقشه داخلی سوریه مشاهده کرد. بر خلاف نظر کشور‌های حاضر در جبهه غربی-عربی علیه سوریه که هرگونه مشارکت ایران در حل بحران را خرابکارانه و بی اثر تلقی می‌کنند، وی بارها بر لزوم توجه به نقش جمهوری اسلامی ایران در پایان دادن به جنگ داخلی و در نگاه کلان در برقراری نظم و ثبات در خاورمیانه تاکید داشته‌است.
دبیر‌کل سابق سازمان ملل قبل از سفر به ایران، در سوریه مذاکره با اسد را در دستور کار قرار داده بود و بنا به اظهارات دو طرف، توانست به توافقات مثبت و سازنده‌ای در مورد آینده سوریه دست یابد. در کنار سفر‌های خاورمیانه‌ای عنان باید اقدامات دیپلماتیک موازی و همسو با آن را نیز مد‌نظر قرار داد تا به سناریو کارآمد شرقی‌ها در برابر نگاه اقتدارگرای غرب پی برد. دعوت روسیه از «شورای‌ملی‌سوریه» به منظور گفتگو در مورد مواضع مخالفان اسد و پرهیز از اقدامات خشونت آمیز را می‌توان در کنار دیدار عنان با اسد مورد توجه قرار داد.
از آغاز گفتگو‌های صلح و نشست‌های به اصطلاح دوستان سوریه در کشورهای مختلف اروپایی و آفریقایی کمترین اتفاق مثبت و روشنی به وقوع نپیوسته و صرفا بیانیه‌ها و قطعنامه‌ها حمایت مالی و نظامی از مخالفان اسد را در دستور کار قرار داده است. شاید تنها نشستی که از ان بتوان به عنوان یک گفتگوی موثر یاد کرد دیدار 5 قدرت شورای امنیت در ژنو بود که راهکار تشکیل دولت وحدت ملی را در مطرح کرد.
آنچه مسلم است قدرت‌های غربی مخالف اسد بر خلاف کشور‌های کم قدرت پر ادعا که داعیه امپراطوری‌ قرن 19 را در سر دارند هزینه درگیری نظامی مستقیم با سوریه را غیر منطقی می‌دانند و به این علت صرفا کمک‌های نظامی‌ به مخالفان داخلی را در دستور کار قرار داده‌اند تا از این طریق مدل لیبی را برای حکومت اسد پیاده کنند. اما حمایت جدی چین و روسیه در کنار جمهوری اسلامی ایران از حکومت سوریه جبهه غرب را مجبور کرده تا طرح تشکیل دولت وحدت ملی را قبول کنند.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد عنان در پی جلب نظر مقامات ایران به منظور همکاری موثر در تشکیل دولت جدیدی است که اسد و همپیمانانش نیز می‌توانند بخش مهمی از ان را تشکیل دهند و از طرف دیگر روسیه در پی اعمال فشار بر اپوزسیون سیاسی سوریه است تا بتواند با تحدید مواضع آنها و کمک به تشکیل دولت وحدت ملی متشکل از اپوزسیون و حکومت فعلی عملا هم پیمانان غرب را که همانا تروریست‌ها و شورشیان نظامی هستند از صحنه کنار بزند.
اگرچه انطور که در ابتدا عنوان شد عنان درپی استقلال هویت بین‌المللی خود است اما طبعا سفر او به ایران با چراغ سبز ایالات متحده همراه خواهد بود و این حاکی از ضعف جریان‌هایی است که صرفا روسیه و چین را به عنوان هم پیمانان تاثیر گذار اسد در حل بحران قلمداد می‌کردند. به نظر می‌رسد ‌پس از 16 ماه درگیری و کشتار غیر نظامیان بی‌گناه سوری توسط تروریست‌های بیگانه و اقدامات بی‌نتیجه جبهه غربی – عربی، جامعه جهانی اکنون باید شاهد صحنه گردانی موثرترین قدرت منطقه یعنی ایران باشد و طبعا در آینده نزدیک ایفای نقش جمهوری اسلامی ایران خواهد توانست بر یکی از خونین‌ترین بحران‌های منطقه پایان دهد.