خبرگزاری شبستان // ارومیه
مسجد مطلب خان یکی از مساجد دیدنی و جالب شهرستان خوی که در میان بازار شهر قرار گرفته است.
مسجد مطلب خان در مرکز شهرستان خوی به فاصله حدوداً 30 متری بازار قدیمی و در کنار خیابان طالقانی در مجاورت چند مسجد قدیمی قرار گرفته است.
از روی شواهد معماری زمان ساختمان اولیه این مسجد تاریخی منسوب به دوره ایلخانی بوده و پس از ویرانی در اوایل دوره قاجار تجدید بنا شده است و بر روی یقایای مسجد قبلی مسجد فعلی ساخته شده است.
تاریخ ساخت بنا 1255 هجری قمری است، موسس آن حاج مطلب خان حاکم خوی بوده که ظاهراً زرگر مخصوص نایب السطنه عباس میرزا بوده و خطاب خان به او داده شده است.
وجه تمایز این بنا با سایر مساجد، نداشتن گنبد است و معروف است که به علت وسعت زیاد، معماران نتوانسته‌اند گنبدی بر روی آن بسازند.
بنای کنونی مسجد به ابعاد تقریبی 23×30 متر، درمیان دارای صحن روبازی به ابعاد تقریبی 16×16 متر است.
همچنین دربخش شمالی، شبستانی مستطیل شکل به ابعاد تقریبی 6×10متر واقع شده است.
با مطالعه نقشه و ویژگی های ساختمانی بنا تا حدودی می توان وضعیت اولیه بنا را بازسازی کرد که بر طبق آن، بنای اولیه به صورت گنبدخانه ای بزرگ با ایوانی درنمای شمالی بوده است.
فضای داخلی گنبد خانه به ابعاد تقریبی 16×16 متر با پوشش بزرگ گنبدی مسقف می شده و در اضلاع داخلی آن، شاه نشین های بزرگ، و درمیانه ضلع جنوبی، محراب بزرگی قرار داشته است.
در دو زاویه جنوبی بنا، جرزهای حجیم و در داخل آنها، راه پله هایی برای دسترسی به پشت بام ساخته بوده اند.
جرزهای حجیم جنوبی و زوایای مستحکم شمالی بنا ممکن است تکیه گاه و پشتبند گنبد بزرگ بنا بوده باشد.
بعد از ساخت بنا تا دوره قاجاریه، گنبد بنا فروریخته و بازسازی آن در دوره قاجار امکان پذیر نبوده است.
بدین خاطر، فضای گنبد خانه در این دوره تبدیل به صحن روباز گردیده و ایوان نیز به صورت نمازخانه ای تغییرشکل یافته است.
این مسجد شبستان بزرگ روباز مربع شکل دارد که دور تا دور آن را حجره‌های دو طبقه و شاه‌نشین‌های رفیع و ایوانی عظیم احاطه کرده‌است.
جبهه بیرونی و درونی این مسجد آجری فاقد هر نوع تزئینات می‌باشد، فقط قسمت فوقانی شاه‌نشین بالای محراب ورودی شبستان، با مقرنس‌های درشت گچی آرایش داده شده‌است.
تمام مصالح به کار رفته در بنا از روی پی از آجر انتخاب شده و جبهه بیرونی مسجد فاقد هر نوع تزئیناتی می‌باشد و قسمت‌های داخلی ایوان و طرفین ورودی آن در آجر چینی با پس و پیش نمودن آجرها فرم خاصی بدان داده‌اند.
ایوان ورودی مسجد طاق بلندی به ارتفاع حدود 25 متر دارد.
قسمت‌های داخلی ایوان و طرفین ورودی آن را بوسیله آجرچینی (با پس و پیش آوردن آجرها) حالت سایه‌روشن دلپذیری به آن داده‌اند.
گویا این زیرسازی و فرم کار جهت انجام تزئیناتی مانند روکار آجری یا سنگ منظور شده که ناتمام باقی مانده‌است.
در طبقه بالا و در چهار گوشه شبستان فضاهایی با نرده‌های چوبی برای نشستن زنان تعبیه شده و دسترسی به این فضاها از طریق پله‌هایی که در چهارگوشه بنا وجود دارد تأمین شده است.
پایان پیام/
نظر شما