به گزارش خبرگزاری شبستان، روزنامه تهران امروز در سرمقاله امروز 4 شهریور با عنوان جنبش عدم تعهد؛ آرمان‌های مطلوب به قلم محمد مهدی مظاهری به بررسی این اجلاس و اهداف مطلوب آن پرداخته است که به شرح زیر است:
پس از پایان جنگ جهانی دوم و شکل گیری نظام دو قطبی در عرصه بین الملل ، تلاش هایی از سوی برخی از کشورهای مستقل برای ارائه الگوی نوینی در سیاست بین الملل صورت گرفت، این کشورها اصطلاحا به عدم تعهد یا عدم وابستگی «نم» شهرت یافته‌اند. در واقع گروهی از ملل نو خاسته آفریقایی و آسیایی که به منظور کناره‌گیری از دسته بندی‌های سیاسی – نظامی و اقتصادی درصدد برآمدند ضمن احیای هویت مستقل از شعله ور شدن آتش جنگ جدید در جهان نیز جلوگیری کنند. قصد بانیان این جنبش این بود که ضمن تضمین استقلال کشورهای خود بلوک بندی های ناشی از تصمیمات دو ابر قدرت را نیز از بین ببرند ، گرچه این جنبش از زمان بنیان‌گذاری توفیقاتی را در عرصه های مختلف به همراه داشته، ولی ابرقدرتها از زمان شکل‌گیری آن تلاش نمودند که از وحدت رویه میان اعضا جلوگیری کنند ، چرا که این سیاست مستقل از سوی جنبش عدم تعهد با سیاست جنگ طلبانه دو ابر قدرت به ویژه آمریکا مغایرت داشت ، به‌طوری‌که وزیر خارجه وقت آمریکا، دالس اظهار می‌داشت «آنها که با ما نیستند علیه ما هستند». به طورکلی در طول چند دهه گذشته آمریکا و شوروی سابق تلاش داشتند با تقویت جناح هایی در چارچوب جنبش عدم تعهد سیاست ها و تصمیماتی که غیرمتعهدها اتخاذ می‌کنند با استراتژی ها و اهداف سیاست خارجی خود تطبیق بدهند ، به‌طوری‌که برخی بر این باورند که در عرصه عمل به تعداد انگشت شمار هم کشور غیرمتعهد نداریم. پس نفوذ قدرت‌های بزرگ در جنبش از عامل اصلی ناکامی این گروه سیاسی در اتخاذ مواضع مستقل در چند دهه گذشته بوده است. ضمنا عدم ضمانت اجرایی قطعنامه‌های صادر شده از جنبش نیز توانایی اثرگذاری آن را در معادلات بین‌المللی کم اثر کرده همچنین ترکیب ناهمگون اعضا با ساختار سیاسی و اقتصادی متفاوت مانع تلاش های گروه «نم» گردیده است ولی با تمام ضعف ها و ناکامی‌هایی که این جنبش داشته و دارد، با توجه به تحولاتی که در عرصه بین المللی به وقوع پیوسته است. اعضای «نم» راهی جز همبستگی و اتحاد درونی ندارند. از آنجا فلسفه شکل گیری این جنبش محصول جهان دوقطبی و فضای جنگ سرد بوده است با توجه به تحولات اخیر جهانی و منطقه‌ای و سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا ، جنبش عدم تعهد باید معیارهای جدید و دقیق را بر اساس نیازها و مقتضیات روز برای اثربخشی تصمیمات در عرصه جهانی تدوین نماید. از آنجا که در سطح منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پس از خیزش های اسلامی و مردمی شاهد بر هم خوردن معادلات قدرت هستیم و شکل گیری نظام های مردم سالار در این حوزه آسیب هایی را متوجه منافع غرب و اسرائیل نموده است. لذا آمریکایی ها با استراتژی چندگانه در راستای مدیریت بحران و بهره برداری عملی از فضای موجود هستند، به نظر می رسد ترس غرب از سرایت دامنه تغییرات به حوزه کشورهای خلیج فارس باعث شده که آنها تلاش خود را برای ایجاد فشار و اجماع بین المللی علیه سوریه متمرکز نمایند.
با توجه به رویکرد دوگانه غرب نسبت به تحولات منطقه یعنی تلاش برای دخالت آشکار در سوریه و سکوت مطلق در برابر قیام های مردمی در بحرین و عربستان، باید جنبش عدم تعهد در راستای اصول و معیارهای بنیان‌گذاران آن در نشست تهران نسبت به این مواضع تصمیم‌گیری کنند، جنبش عدم تعهد در آزمون سختی قرار گرفته که نباید نسبت به رسالت تاریخی خویش بی‌تفاوت عمل کنند. با توجه به اهمیت این نشست و میزبانی آن توسط ایران باید گفت:
1 - با توجه به قدرت نرم ایران در عرصه دیپلماسی و تاثیر آن در تحولات بهار عربی (خاورمیانه و شمال آفریقا) مدیریت موضوعات منطقه‌ای باید در راس موضوعات اجلاس مذکور قرار گیرد. در این عرصه باید نسبت به هر گونه مداخله خارجی و نقض آشکار حاکمیت ملی کشورها از سوی قدرت‌های خارجی موضع‌گیری علنی شود.
2 - از آنجا که در سایه مداخلات خارجی در منطقه تنش‌ها میان کشورهای منطقه به ویژه در میان کشورهای مسلمان فزونی یافته است ایران بایستی ضمن اعلان مواضع شفاف در دفاع از منافع ملی و اصولی خود در منطقه ، ضرورت منطق گفت‌وگو و تنش زدایی به جای منطق زور در مسایل منطقه‌ای را مطرح سازد. بی‌تردید افزایش سطح مناسبات کشورهای اسلامی و جهان سوم و رایزنی های دیپلماتیک می‌تواند در خنثی سازی توطئه دشمنان که برای انزوای ایران در منطقه و بین‌الملل صورت می گیرد، موثر باشد.
3 - فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران طبق اصول بند4 و 6 پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای معروف به (NPT) با رویکردهای بسیاری از کشورهای غیرمتعهد نظیر هند، مصر، اندونزی، آفریقای جنوبی و کوبا منافاتی ندارد. لذا ایران می‌تواند از نقش این نهاد بین‌المللی برای اثبات حقانیت خویش و بی‌اثرگذاشتن تحریم‌های همه‌جانبه غرب و اسرائیل استفاده کند.
4 - ایران به اهمیت حضور کشورهای اثرگذار این جنبش در راس آن مصر واقف است. از آنجا که محمد مرسی پس از مدیریت بحران داخلی گام‌هایی را برای اتخاذ سیاست مستقل و بازگشت مصر به هویت اسلامی برداشته است، غرب و اسرائیل در تلاش اند که از نزدیکی این دو کشور مهم در خاورمیانه جلوگیری کنند. بی تردید حضور محمد مرسی در این جلاس و رایزنی آن با مقامات کشورمان گامی بزرگ در زدودن غبارهای گذشته و آغاز فصل نوین در روابط فی‌مابین قلمداد می‌شود.
5 - ایران به همراه مصر در سال 1974 طرح خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای را ارائه نمود و این طرح در سازمان ملل متحد نیز به رسمیت شناخته شد از آنجا که مناقشه هسته‌ای در خاورمیانه به‌دلیل امتناع رژیم‌صهیونیستی از پذیرش پادمانهای بین المللی و پیمان NPT به اوج خود رسیده است، اجلاس تهران می تواند با طرح مجدد این موضوع فضا را برای کاهش مناقشات و اقدامات عملی برای جلوگیری از سیاست تبعیض آمیز غرب در این ارتباط هموارتر سازد.
6 - پوشش رسانه‌ای این نشست بسیار حایز اهمیت است، بنابراین فارغ از هر گونه اختلافات میان گروه‌های مختلف سیاسی ، باید فضای همدلی و اتحاد برای دفاع اصولی از منافع ملی در میان مسئولین و آحاد مردم و حوزه رسانه مدنظر قرار گیرد.
پایان پیام/
نظر شما