به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه از جمله دعاهای بسیار خاص امام العارفین حضرت سجاد سلام الله علیه می باشد؛ مورد دعا برای مرزداران است؛ یک دلیل اهمیت آن این است که امام علیه السلام برای مرز داران دعا می کند آن هم مرزداران حکومت بنی امیه و این یعنی حفظ اساس اسلام اهمیت دارد و مرزداران در نگاه اهل بیت علیهم السلام دارای جایگاه ویژه هستند و این که در مقابل دشمن خارجی علی رغم همه ی اختلافات و لو اساسی باید ایستاد و همچنین نکاه اهل بیت عصمت و طهارت به مردم نگاه محبت آمیز وپدر و فرزندی است و موضوع حکومت های غیر الهی و شرعی از مردم جداست ولو مردم باعث روی کار آمدن آنان باشند نباید مردم را راها کرد بلکه باید در هدایت آنان ولو با سلاح دعا کوشید. بر همین اساس و با توجه به جنگ میان جبهه مقاومت (فلسطین) و اسراییل نیاز است مسلمانان دعای ۲۷ صحیفه سجادیه را برای حمایت و پیروزی مردم فلسطین قرائت نمایند. خبرگزاری شبستان در خصوص اهمیت و جایگاه این دعا با حجت الاسلام والمسلمین «علی اکبر وحیدی» صحیفه‌ پژوه و استاد مرکز تخصصی صحیفه سجادیه گفتگویی انجام داده است که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

لطفا پیرامون محتوای دعای ۲۷ صحیفه سجادیه  و نکات اشاره شده در مورد مرزداران در این دعا توضح دهید؟

امام سجاد (ع) در دعای ۲۷ صحیفه سجادیه که معروف به دعای مرزداران است در لا به لای دعا و ارتباط با خداوند تبارک و تعالی، معارف بسیار بلندی را در رابطه با مرزداران مطرح می کند. حضرت در قالب دعا به اهمیت مرزداری، شرایط و وظایف مرزداران، امدادهای غیبی در مرزداری و موانع موجود در مرزداری اشاره می کنند و اینکه این جنگ، مرزداری و مقابله با دشمن تا چه زمانی باید ادامه داشته باشد و هدف از این مرزداری چیست؟ تمامی این مباحث را امام سجاد (ع) در قالب دعا اشاره کرده اند که بعضی از آنها را بیان می کنیم.

اولین نکته این است که اختصاص یک دعا توسط امام سجاد(ع) به مرزداری بیانگر اهمیت و جایگاه این مساله در اسلام است. حضرت در ابتدای دعا می فرمایند: «وَ حَصِّنْ ثُغُورَ الْمُسْلِمِینَ بِعِزَّتِکَ» خدایا به عزّتت مرزهای مسلمانان را محکم و استوار ساز لذا هم برای مرزها دعا می کنند و هم برای مرزداران و می فرمایند: «وَ أَیِّدْ حُمَاتَهَا بِقُوَّتِکَ ، وَ أَسْبِغْ عَطَایَاهُمْ مِنْ جِدَتِکَ » و به نیروی نگهبانان مرزها را توانایی بخش و عطایای آنان را به توانگری‌ات کامل و سرشار کن .

همچنین خداوند در آیه ۲۰۰ سوره آل عمران می فرمایند: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‌» (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! (در برابر مشکلات و هوسها) استقامت کنید و (در برابر دشمنان نیز) پایدار باشید (و دیگران را به صبر دعوت کنید) و از مرزها مراقبت کنید و از خداوند پروا داشته باشید، شاید که رستگار شوید.) پیام آیه این است که اگر شما صبور بودید و همدیگر را دعوت به صبر کردید: یقین بدانید که به مرزهای جغرافیای شما و اگر نتوانند به مرزهای عقیدتی شما حمله می کنند لذا بعد از "اصبرو و صابرو" دعوت به "رابطوا" شده است، یعنی از مرزهای خودتان نگهبانی کنید. این خود دلالت بر اهمیت مرزداری می کند. ضمن اینکه حضرت به بحث اخلاص در مزرداران نیز اشاره می کنند که خدایا مرزداران ما را  کمک کن تا کارهای خود را خالص انجام دهند. همچنین می فرماید: او را به پیروزی یاری ده و راه‌ها و روش‌های اسلامی را به او بیاموز و راه شایسته را در داوری کردن به او بنما و ریا را از او برطرف کن و از شهرت و خودنمایی رهایش ساز و اندیشه و ذکر و مسافرت و ماندگاری‌اش را در راه خشنودی خود و برای خود قرار ده.

سپس در لا به لای دعاهای خود به شرایط و وظایف مرزداران هم اشاره می کنند و می فرمایند: « فَإِذَا صَافَّ عَدُوَّکَ وَ عَدُوَّهُ فَقَلِّلْهُمْ فِی عَیْنِهِ ، وَ صَغِّرْ شَأْنَهُمْ فِی قَلْبِهِ» پس هرگاه با دشمنان تو و دشمنان خودش روبه‌رو شود عددشان را در نظرش اندک نما و مقامشان را در دل او کوچک ساز لذا در اینجا مشخص می شود که اگر حضرت دعا می کنند که تعداد آنها را زیاد کن، معلوم می شود که در مبارزه با دشمن ما نیاز به عده و عده داریم.

 اگر می فرمایند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ کَثِّرْ عِدَّتَهُمْ ، وَ اشْحَذْ أَسْلِحَتَهُمْ ، وَ احْرُسْ حَوْزَتَهُمْ ، وَ امْنَعْ حَوْمَتَهُمْ ، وَ أَلِّفْ جَمْعَهُمْ ، وَ دَبِّرْ أَمْرَهُمْ ، وَ وَاتِرْ بَیْنَ مِیَرِهِمْ ، وَ تَوَحَّدْ بِکِفَایَةِ مُؤَنِهِمْ ، وَ اعْضُدْهُمْ بِالنَّصْرِ ، وَ أَعِنْهُمْ بِالصَّبْرِ ، وَ الْطُفْ لَهُمْ فِی الْمَکْرِ» خدایا! بر محمّد و آل او درود فرست و تعدادشان را بیافزا و سلاحشان را تیز و برّا کن و اطراف و جوانبشان را محکم و نفوذناپذیر ساز و جمعشان را به هم پیوند ده و کارشان را رو به راه کن و آذوقه آنان را پی‌درپی برسان و سختی‌هایشان را به تنهایی کارساز باش و به یاری خود نیرومندشان ساز و به شکیبایی مددشان ده و آنان را در چاره‌جویی، دقّت نظر عنایت کن. معلوم می شود ما در مبارزه با دشمن باید سلاح بسازیم و از بهترین سلاح ها در جنگ استفاده کنیم.

کما اینکه خود دشمن هم در آیات قرآن می گوید: « تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِکُمْ وَ أَمْتِعَتِکُمْ فَیَمِیلُونَ عَلَیْکُمْ ..» (کافران دوست دارند که شما از سلاح و ساز و برگ خود غافل شوید تا یکباره بر شما حمله آورند) در حالی که امام (ع) می فرمایند: خدایا اسلحه آنها را برنده ساز، دشمن می خواهد: شما غافل باشید ولی امام دعا می کنند که شما غافل نباشید، همیشه باید اسلحه های شما برنده باشد. خداوند در قرآن می فرماید: « وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّة وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِمْ لاتَعْلَمُونَهُمُ اللهُ یَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فی سَبیلِ اللهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لاتُظْلَمُونَ» ( برای مقابله با آنها [دشمنان]، هر چه در توان دارید از نیرو و از اسبهای ورزیده آماده سازید، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن (شناخته شده) خویش را بترسانید! و دشمنان دیگری غیر از اینها، که شما آنها را (به علت نفاقشان) نمی شناسید و خدا آنها را می شناسد. و هر چه در راه خدا انفاق کنید، بی کم و کاست به شما بازگردانده می شود، و به شما ستم نخواهد شد؛ این آیه از شعار قرآنی در مبارزه با دشمن است که از نیازهای مهم مرزداری به شمار می رود.

در بخش دیگری از این دعا حضرت می فرمایند: خدایا بین جمع آنها خودت تالیف ایجاد کن، این تالیف قلوب در مبارزه با دشمن لازمه کار است. همچنین امام (ع) می فرماید: «دبر امرهم» خدا یا خودت تدبیر کن امر مرزداران را؛ معلوم می شود که تدبیر یک امر لازم و ضروری برای همه امور است و اگر تدبیر نباشد کاری از پیش نمی رود. اگر تدبیر باشد، در یک روز ۵ هزار موشک و راکت بر سر اسراییلی ها خالی می شود.

سپس حضرت می فرماید: خدایا خودت اینها را کمک کن. در مبارزه با دشمن صبر لازم است. «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»  (همانا کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداست، پس (بر این عقیده) مقاومت نمودند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند (و می‌گویند:) نترسید و غمگین مباشید و بشارت باد بر شما به بهشتی که پی در پی وعده داده می‌شدید.) سپس می فرمایند: خدایا خودت لطف کن تا اینها هم بتوانند همان گونه که دشمن فریب کاری و چاره اندیشی می کند، اینها نیز بتوانند چاره اندیشی کنند. اینجا "مکر" معنای منفی ندارد بلکه معنای مثبت دارد. یعنی چاره اندیشی کردن برای مبارزه با دشمن؛ این هم دعایی است که امام  سجاد (ع) برای مرزداران می کنند.

 سپس برای معرفت، بصیرت، شناخت و علم مرزداران نیز دعا می کنند و می فرمایند: خداوندا هرچه نمی دانند به آنها یاد بده ، معلوم می شود که شناخت و بصیرت نیز لازمه مبارزه با دشمن است. لذا برای ادامه مسیر ما نیاز به علم داریم که حضرت می فرمایند: خدایا هرچیزی را که نمی دانند خودت به آنها یاد بده. سپس می فرمایند: در ادامه کار بسیاری از افراد فتنه افکنی می کنند، خدایا به مرزداران ما بصیرت عنایت کن تا منحرف نشوند.

یکی از مباحثی که امام سجاد (ع) می فرمایند: این است که این جنگ حق و باطل تا کی باید ادامه پیدا کند. خداوند در قرآن می فرماید: « لا یَزالُونَ یُقاتِلُونَکُمْ حَتَّی یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ‌« ( تا اگر بتوانند شما را از دینتان برگردانند، و هر کس از شما که از دینش برگردد و در حال کفر بمیرد، اعمال آنان در دنیا و آخرت تباه می‌شود و آنان اهل دوزخند و همیشه در آن خواهند بود.) در بعضی از آیات دیگر می فرماید: « وَدُّوا لَوْ تَکْفُرُونَ کَما کَفَرُوا» (آنان (منافقان) دوست دارند که شما همچون خودشان کافر شوید، تا با آنان برابر گردید).

دشمن تا زمانی که شما در دینتان استوار هستید با شما می جنگد. ما تا کی با اینها می جنگیم. اینجا حضرت در فرازی اشاره می کنند. «اللَّهُمَّ اغْزُ بِکُلِّ نَاحِیَةٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ عَلَی مَنْ بِإِزَائِهِمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ، وَ أَمْدِدْهُمْ بِمَلَائِکَةٍ مِنْ عِنْدِکَ مُرْدِفِینَ حَتَّی یَکْشِفُوهُمْ إِلَی مُنْقَطَعِ التُّرَابِ قَتْلًا فِی أَرْضِکَ وَ أَسْراً ، أَوْ یُقِرُّوا بِأَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ» .خدایا! هر ناحیه از مسلمانان را به جنگ با مشرکانی که در برابرشان هستند بدار و آنان را از جانب خود به فرشتگانی که پیاپی درآیند مدد فرما؛ تا دشمنان را به دورترین برهوتِ دورافتادۀ زمین فراری دهند و با کشتن و اسارتشان، زمینت را از لوث وجود آنان خالی کرده و پاک نمایند؛ یا این که اقرار کنند به این که تو خدایی و غیر تو خدایی نیست، تنهایی و همتا نداری. یعنی تا زمانی باید این جنگ ادامه پیدا کند که جهان بوی توحید بگیرد و همه اقرار کنند که خدایا تو تنها الله روی زمین هستی و غیر از تو الهی نیست. تنها هستی و شریکی نداری. یعنی این جنگ باید تا تحقق اهداف ۱۲۴ هزار پیامبری که از سوی خداوند به رسالت مبعوث شدند ادامه داشته باشد و همه در درگاه خداوند تبارک و تعالی موحد باشند.