بیش از یک میلیون اسناد کاغذی داریم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، نشست چهاردهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ظهر بعد ظهر امروز سه شنبه ۲۸ آذر با حضور «علیرضا مختارپور»، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دکتر «فاطمه صدر»، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان و سعیده اکبری داریان، دبیر کمیته علمی جشنواره در اندیشگاه فرهنگی این سازمان برگزار می شد.  

در این نشست «علیرضا مختارپور»، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشاره به حوادث اسفبار غزه و از بین رفتن کتابخانه و آرشیو ملی این شهر گفت: تمام کسانی که در حوزه اسناد و آرشیو جهان مسئولیت دارند، باید نسبت به حوادث غزه و تخریب آرشیو و کتابخانه غزه عکس العمل نشان دهند، باید تمام مراجع فرهنگی و مراجع آرشیوی دنیا در قبال این حادثه احساس مسئولیت کنند، البته در روزهای گذشته مسئولان کتابخانه های برخی کشورهای دنیا به این واقعه واکنش نشان دادند، باید به این نکته اذعان کرد که اگر رژیم صهیونیستی بویی از انسانیت و شرافت داشت این اتفاق نمی افتاد؛ افکار عمومی جهان با فشار آوردن بر رژیم صهیونیستی باید مقداری از فجایع در غزه را بکاهند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشاره به هفته پژوهش و اهمیت برنامه های پژوهشی در این سازمان اظهار کرد: اگرچه موضوع پژوهش و توجه به فناوری های پژوهشی در همه دوره ها اهمیت زیادی داشته است، اما در روزگار ما که نوع دیگری از فناوری های نوین توسعه پیدا کرده اند این فناوری ها نقش بیشتری در جوامع دارند و توانسته اند ارتباطی بین آحاد مردم جهان و کتابخانه ها برقرار کنند و همین موضوع الزام جدیدی را برای مراکز کتابخانه ای ایجاد می کند تا از فناوری های نوین از جمله هوش مصنوعی به صورت اثربخش در جهان استفاده کند.

وی تصریح کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی در همین راستا کارگروه های تخصصی تشکیل داد و در حوزه دیجیتال با مراکز آرشیوی جهان ارتباط برقرار کرد و با کشورهایی چون ترکیه، فلسطین، عراق، فیلیپین و... تفاهم نامه های امضا کرد. همچنین تغییراتی در چهاردهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ایجاد شده است؛ از طرفی ارتقای سطح کیفی فعالیت همکاران در معاونت اسناد بر اساس علوم و فناوری های جدیدی با برپایی کارگاه های آموزشی صورت گرفته است تا بتوانیم در کتابخانه ملی ارتقای سطح افزایش و خدمت رسانی موثر داشته باشیم.

مختارپور درباره فعالیت های سازمان اسناد و کتابخانه ملی در حوزه ایران شناسی و اسلام شناسی گفت: بر اساس قانون سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موظف به فعالیت هایی شده و از جمله این فعالیت ها  نگهداری ۲ نسخه از هر کتاب است، با اینکه کتابخانه های دیگری در کشور داریم اما آنها وظیفه ای برای نگهداری این نسخه ها ندارند، یکی دیگر از وظایف کتابخانه ملی جمع آوری اطلاعات و نسخ حوزه ایران شناسی و اسلام شناسی و حفظ و نگهداری آنهاست و با جمع آوری اطلاعات این حوزه آنها را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. در واقع سازمان اسناد و کتابخانه ملی مرکزی برای نگهداری میراث فرهنگی ایرانیان و حفظ زبان فارسی و اطلاعات مربوط به ان است.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در پاسخ به پرسش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان مبنی بر اینکه چه تعداد از منابع کتابی و نسخه ای سازمان دیجیتال سازی شده است؟ اظهار کرد: دیجیتال سازی در حوزه اسناد و نسخ خطی همچنان در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران بر اساس فناوری OCR صورت می گیرد اما یک نکته ای وجود دارد ما بیش از یک میلیون اسناد کاغذی داریم، از طرفی کاری که بر روی اسناد دارد انجام می شود نسخه تصویری تایپی روی همان جست و جو صورت می گیرد، این نشان می دهد دیجیتال سازی وقت زیادی می خواهد و ما هنوز موفق نشدیم که همه اسناد را دیجیتال سازی کنیم، البته امسال با تامین بودجه دستگاه هایی خریداری شد و این روند سرعت پیدا کرد.

علیرضا مختارپور همچنین درباره تحویل اسناد از تاریخ گذشته دستگاه ها و سازمان ها به سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران گفت: اسناد را اغلب دستگا ها به ما می دهند، اما اسناد برخی دستگاه ها مثل ارتش و نهادهای امنیتی و نظامی مستثنی شده‌اند؛ برخی اسناد حوزه قوه قضاییه هنوز مورد استفاده است و در حوزه مالکیت نیست و هنوز این قوه به آن اسناد نیاز دارند؛ باید اشاره کنم اغلب دستگاه ها با ما همکاری دارند ما در اسفند ۱۴۰۱ برای دستگاه نامه فرستادیم که اسنادشان را برایمان ارسال کنند و در ارزیابی میزان همکاری دستگاه ها با فرم ارزشیابی با شاخص های ضعیف و متوسط و خوب تعریف کردیم و اسفند ماه سال جاری نتایج این ارزشیابی را به صورت رسانه اعلام خواهیم کرد.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در پاسخ به سئوال شبستان درباره ثبت جهانی آثار نسخه ای و کتابی این سازمان تحت عنوان میراث مکتوب در یونسکو گفت: ثبت میراث مکتوب و فرهنگی کشور در واقع از طریق دفاتر یونسکو انجام می شود؛ در دهه های پیش دفاتر یونسکو به لحاظ  عملکردی ضعیف بود و از طریق این سازمان پیگیری ثبت انجام می شد اما  از سال ۹۹ تا ۱۴۰۰ قبل از تشکیل دولت جدید مستقلا این کار به دفاتر  یونسکو سپرده شد؛ دستگاه متولی این کار در قانون وزارت میراث فرهنگی است و دستگاه ها با همکاری یکدیگر این کار را انجام می دهند، نسخه مثنوی معنوی که در یونسکو به ثبت رسید نسخه کتابخانه ملی است که در تعامل کتابخانه ملی و میراث فرهنگی و یونسکو بین ایران، ترکیه و افغانستان به ثبت جهانی رسید.