جنبشی که از حساس ترین آزمون تایخ مصر و فلسطین سربلند بیرون آمد...

خبرگزاری شبستان: نهضت اخوان المسلمین با تاءثیر از اندیشه هاى سید جمال و در پاسخ به انحطاط داخلى مسلمانان و سلطه بیگانگان بر کشورهاى اسلامى به ویژه بر کشور مصر پدید آمد. اخوان المسلمین جهت رسیدن به اهدافش (چون زنده کردن شعائر اسلامى و برافکندن سلطه اجانب و برقرارى حکومت اسلامى) در جبهه هاى مختلف فرهنگى، نظامى و سیاسى به مبارزه پرداخت ، و در این رهگذر چند بار به دست حکومت ملک فاروق منحل شد و طى آن شمار زیادى از اعضاى آن دستگیر و یا اعدام شدند.
پس از ترور حسن البنا، بتدریج تحولى در جنبش اخوان المسلمین صورت گرفت و راه هاى مسالمت آمیز جایگزین مبارزه مسلحانه علیه رژیم و سلطه بیگانگان شد؛ با این حال تاءثیر عمیقى که جنبش اخوان در روند مبارزات مردم مصر و جهان اسلام داشته است، غیر قابل انکار است. بر این اساس آشنایى با ابعاد مختلف آن در ارزیابى حرکت اسلامى معاصر اجتناب ناپذیر است .
حسن بن احمد بن عبدالرحمن بنا، پایه گذار و رهبر جمعیت اخوان المسلمین در سال 1324 ق. در شهرستان محمودیه نزدیک اسکندریه مصر چشم به جهان گشود (زرکلی، 1410ق، ص183).
حسن بنا در یک خانواده علمی و مذهبی پرورش یافت و با حمایت‏های پدرش علوم مقدماتی را در دبستان دینی رشاد فراگرفت. وی از همان نوجوانی اهتمام زیادی به مسئله امر به معروف و نهی از منکر داشت و همیشه مردم را به سوی خدا دعوت می‏نمود. از این رو با همکاری دوستان و هم فکرانش وارد «جمعیت اخلاق و آداب» شد و پس از آن جزء یکی از اعضای «انجمن منع ناروا» گردید (بنا، مجموعة‏الرسائل، ص5).
حسن بنا مدت چهارسال در دانشسرای عالی تحصیل کرد و در ژوئیه 1927 م. با رتبه اول از آن‏جا فارغ‏التحصیل گشت.

شهر اسماعیلیه و سنگ بنای جمعیت اخوان المسلمین
اگرچه در مصر شاگردان ممتاز دانشکده‏ها برای ادامه تحصیل به خارج اعزام می شدند اما آن سال از این قاعده تخطی شد، به همین دلیل حسن بنا به عنوان معلم ابتدایی در شهر اسماعیلیه مصر مشغول تدریس شد. اما در این زمان نیز هیچ‏گاه از اندیشه برنامه‏های تبلیغی خود غافل نبود. وی دوستانی داشت که در شهرهای دیگر همین هدف را دنبال می‏کردند. «احمد سکری» در محمودیه، و «احمد عسکریه» و «احمد عبدالحمید» از جمله این دوستان بودند، اما تقدیر بر این بود که آنان در جنبش تبلیغی خود پراکنده باشند.
تقریبا یک سال بعد، نخستین هسته تشکیلات اخوان المسلمین و شاخه‏های آن در شهر اسماعیلیه تکوین یافت. وی از همین زمان بتدریج اندیشه‏های خود را در جهت احیای دین و قدرت سیاسی و اجتماعی به کار گرفت و به تبلیغ آن پرداخت. سپس در سال 1928م جمعیت اخوان‏المسلمین را تأسیس کرد و در دروس و سخنرانی‏ها و نوشته‏های خود به تبیین اصول بنیادی تفکر جمعیت پرداخت و برای این کار به مسافرت‏هایی دست زد و در کنار نشر احکام و شعائر دینی، به طور عملی به مبارزه با فساد و بی‏دینی پرداخت.
بنا در سال 1932 م به عنوان معلم به قاهره منتقل شد و جنبش اخوان المسلمین هم در این شهر تمرکز یافت. افکار حسن بنا که در قالب سخنرانی‏ها و نوشته‏ها در روزنامه اخوان المسلمین انتشار می‏یافت و سرانجام در کتابی به نام «مجموعة الرسائل» گردآوری شد، مورد توجه محافل سیاسی و دینی واقع شد و مردم نیز از این جنبش استقبال کردند. این امر سبب شد تا حسن بنا همه زندگی خود را وقف این کار کند تا آن‏جا که زندگی او را از این تاریخ باید در قالب تاریخچه اخوان‏المسلمین مطالعه کرد.

شکل گیری نهضت اخوان المسلمین
در ذیقعده 1347 ق/ مارس 1928م شش تن از دوستان حسن بنا که سخت تحت تأثیر درس‏ها و کنفرانس‏های او قرار داشتند به دیدار وی آمدند. آن‏ها «حافظ عبدالحمید»، «احمد حصری»، «فؤاد ابراهیم»، «عبدالرحمن حسب الله»، «اسماعیل عز» و «ذکی مغربی» از پایه‏گذاران اولیه نهضت اخوان المسلمین بودند.

بنا از آن جا که از شاگردان و مریدان شیخ عبدالوهاب حصفی از مشایخ صوفیه بود، از افکار و تعالیم طریقه حصافیه تأثیر پذیرفته، با جمعیت خیریه حصافیه واقع در محمودیه که در جهت نشر تعالیم اسلامی و مبارزه با منکرات و مقابله با تبلیغات هیئت‏های مسیحی فعالیت داشت، به همکاری برخاست. پس از انتقال به قاهره، به «جمعیت مکارم اخلاق اسلامی» پیوست و در آن‏جا ضمن آشنایی با محافل مذهبی و جمعیت‏های دینی، با شخصیت‏های علمی و مذهبی آن روزگار چون محب الدین خطیب، محمد خضر حسین، محمدغمراوی و احمد تیمور آشنا شد و در مجالس درس و بحث رشید رضا شرکت کرد و از نزدیک با جمعیت «نهضة الاسلام» (که شیخ یوسف دجوی آن را تأسیس کرده بود) به همکاری پرداخت. از این میان، تأثیر رشید رضا و مجله المنار بر افکار حسن بنا بیش‏تر بوده است.

سربلندی در مبارزه با اسرائیل
در مسئله فلسطین جمعیت اخوان المسلمین در رأس مبارزه با یهودی‏های اشغال‏گر قرار داشت و از شروع این مبارزات در سال 1936 م. پرچم‏دار آن در دنیای عرب بود و به ویژه در سال 1948م، هنگامی که ارتش کشورهای عربی وارد فلسطین شدند، از سوی اخوان المسلمین نیز ضربات موءثری از جبهه‏های غربی، مانند مصر و شرقی مانند سوریه و اردن، بر رژیم صهیونیستی وارد شد و به این صورت، اخوان المسلمین ضمن این که از حساس ترین آزمایش تاریخ مصر و فلسطین سربلند بیرون آمد، محبوبیت آن در نزد مردم روز به روز افزایش یافت و حسن البنا که در رأس اخوان المسلمین قرار داشت، بیش از همه مورد احترام و تکریم توده مردم قرار گرفت.
به همین دلیل، دولت‏های بزرگ غربی از جمله انگلستان که مصر را در آن زمان اشغال کرده بودند، دستور انحلال جمعیت اخوان را صادر نمودند. در پی این دستورالعمل و در همین ایام، گروه اخوان، دست به ترور نخست وزیر مصر «نقراشی‏پاشا» زد و با این کار خشم دولت‏مردان مصری و غربی را برانگیخت. از این رو آنان همه مردان اخوان المسلمین را که تازه از جنگ فلسطین برگشته بودند، دستگیر و زندانی نمودند، اما شیخ حسن بنا در خارج زندان تنها مانده بود و به این وسیله زمینه ترور و قتل او فراهم گشت. و سرانجام در چهاردهم ربیع الثانی1368قمری برابر با 12 فوریه 1949میلادی (زرکلی، پیشین، ص183) در یکی از خیابان‏های قاهره به دست عوامل انگلیس ترور شد.(برگرفته از حسن بن احمد بن عبدالرحمن البنا (1324- 1368ق)(1285- 1327ش نویسنده : ابوالحسینی، رحیم).

پایان پیام /