خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد: مراسم اختتامیه نخستین همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی با حضور شخصیت‌های علمی و دینی و جمعی از مداحان بعداظهر امروز پنج‌شنبه (۲۶ بهمن‌ماه) در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.
از ساز تا نماز با وزارت ارشاد است
بنابر این گزارش، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین پایانی این همایش اظهار کرد: در برنامه هفتم توسعه کشور یکسال به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرصت داده شد تا بازسازی ساختار فرهنگی کشور را انجام دهد. این کار را ما شروع کنیم. روز ۶ شهریور ۱۴۰۰ بعد از رأی اعتماد از مجلس محضر رهبر انقلاب رسیدیم و ایشان فرمودند که بازسازی ساختارهای فرهنگی باید صورت گیرد.
وی ادامه داد: ما بعد از دوسال گذشت عمر دولت، به بیش از ۸۵ درصد اهدافی که در یک برنامه تحولی شروع کردیم، محقق شده است. انقلاب اسلامی بعد از پیروزی، نهادسازی مردمی متناظر با ساختار دولتی شروع شد. در بخش فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و ... نهاد سازی متناسب انجام شد.
اسماعیلی بیان کرد: ما بعد از ورود به گام دوم انقلاب اسلامی نیازمند تحول در نظام فرهنگی کشور هستیم و این گریزناپذیر است. در این زمینه ما مدلی را براساس بیانات رهبر انقلاب دنبال می‌کنیم. حاکمیت باید نظارت و حکمرانی فرهنگی را در اختیار داشته باشد، البته تصدی‌گری را به حلقه‌های میانی واگذار می‌کنیم. وضعیت موجود اگر در دیگر نهادها نیم درصد دخالت مردمی بود، در حوزه فرهنگ بسیار بدتر بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: در بازسازی جدید، حاکمیت را در جایگاه خوب قرار می‌دهیم و حلقه‌های میانی متصدی اجرای فعالیت‌های فرهنگی می‌شوند. در سازمان تبلیغات اسلامی نزدیک به ۱۰۰ هزار هیأت ثبت شده داریم که یک حلقه میانی محسوب می‌شود. بنا داریم جامعه را به سمت تعالی و سعادت سوق دهیم.
توانمندسازی شبکه هیأت‌ها کار مهم ما است
وی ابراز کرد: تعریف امام خمینی(ره) از سیاست این بود که مردم را به سعادت دنیا و آخرت می‌رساند و این وظیفه حاکمیت است. اینکه دولت نباید در فرهنگ دخالت کند، شعار است. کار فرهنگی کردن در دولت به معنای دخالت در کار هیأت‌ها و دولتی کردن هیأت ها نیست. توانمندسازی شبکه هیأت‌ها کار مهم ما در راستای الگوی شبکه حکمرانی مردمی انقلاب اسلامی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: مطمئن‌ترین و گسترده‌ترین حلقه‌های میانی ما، هیأت‌ها هستند. در اصل انقلاب اسلامی محصول هیأت‌های مذهبی هستند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه باید شبکه هیات‌ها را توانمند کنیم، گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها ارگانی است که از ساز تا نماز با این وزارت خانه است و هر دو طیف جامعه منتقد ما هستند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: قرارگاه شهید آوینی در وزارت ارشاد ایجاد کردیم تا تولیدات استانی تقویت شود. برای هر اقدام فرهنگی، میز تخصصی ایجاد شده است.
اسماعیلی با بیان اینکه هیأت‌ها در سال‌های اخیر رشد کرده‌اند، تصریح کرد: اولین کار پیمایش جدید فرهنگی با رویکرد ارزش‌ها و نگرش‌ها را ما انجام دادیم. براین اساس میزان تقید مردم در این سال‌ها به مراتب افزایش پیدا کرده است که اگر نمی‌کرد انقلاب اسلامی رشد پیدا نمی‌کرد و بخش مهمی از آن ناشی از فعالیت هیأت‌هاست.
وی با اشاره به اینکه بازگشت به روضه خانگی و رونق آنها در این سال‌ها رخ داده است، خاطرنشان کرد: اربعین ۴ میلیونی تابستان امسال نمونه‌ای از این رشد است. همچنین امسال در کشور ۶۰۰ هزار دانش‌آموز در اعتکاف شرکت کردند و این با وجود همه تحولات روز است.
هیأت نماد دانشگاه فرهنگ‌ساز است
این گزارش می افزاید: محمدمهدی طهرانچی، رییس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این آیین با بیان اینکه اگر دانشگاه نهاد دانش باشد، اثرگذاری آن بر سبک زندگی چگونه است؟، اظهار کرد: دانشگاه از غرب گرفته شده است. ما به لحاظ مسئله تمدنی به انیورسیته غربی‌ها، دانشگاه می‌گوییم. در واقع دانشگاه قرن ۲۱ با دانشگاه قرون دیگر فرق دارد.
وی ادامه داد: ما در دانشگاه غرب اساساً یک دین‌ستیزی را شاهد هستیم. غرب از سال ۱۹۴۶ یعنی بعد از پایان جنگ جهانی دوم به سمت دانشگاه اجتماعی رفت و ما از آن زمان با دانشگاه مواجه شدیم اما درحال تلاش برای داشتن دانشگاه نخبگانی هستیم.
طهرانچی تاکید کرد: دانشگاه اجتماعی غرب آیا با فرهنگ قرابت دارد؟ دانشگاه غرب رو به سمت آموزش گسترده رفته است. در این دانشگاه انتشار دانش در سطح جامعه رخ می‌دهد و فرد دیگر خود را شاگرد یک استاد نمی‌داند بلکه می‌گوید در فلان دانشگاه تحصیل کردم. دانشگاه اجتماعی منشأ فروپاشی شوروی شد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: براساس این نگاه، دانشگاه صرفاً تولیدگر دانش نیست، بلکه کنشگر اجتماعی و فرهنگی است. نفوذ الگوی دانش، نظامات شغلی و تبلیغاتی جدید در دانشگاه ایجاد کرد. در نظام خلقت کل جهان آفرینش اگر نظام پیدا کرده است ناشی از یک جاذبه و دافعه است. اساسا نظم در خلقت باعث ایجاد زیبایی می‌شود.
وی تصریح کرد: دانشگاه برای اثرگذاری در خودسازی و اندیشه سازی باشد در سه ساحت فرهنگ، علم و فناوری فعال باشد. اگر یک‌مولفه دانشگاه فرهنگ است، نظام آموزشی مانند نظام فرهنگی باید کارکرد داشته باشد. نظام فرهنگی در کشور ما در دانشگاه مغفول ماند تا جایی که در سال ۸۳، نام وزارت فرهنگ و آموزش عالی تغییر کرد و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شد.
طهرانچی با اشاره به اینکه دانشگاه باید رفتار اجتماع را بسازد، گفت: ما باید در دانشگاه مثل کتاب و دانش، برای رفتارسازی، نمادسازی، نهادسازی، شبکه‌سازی و ... تلاش کند. آیا دین ما برای این الگوسازی برنامه ندارد؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با طرح این سوال که دشمنان جامعه خود را چه می‌کنند؟ گفت: ارتباط بین انسان‌ها با جوهره مودت شکل می‌گیرد. ولایت، مودت و رفتار اجتماعی براساس آیات قرآن باهم ارتباط نزدیک دارند. در مودت باید دوست داشته باشیم و دوست داشته شویم.
وی با بیان اینکه پیامبر(ص) برای بعد از خود یکپارچگی اجتماعی را با مودت فی‌القربی خواست، گفت: اربعین شاهد این ماجراست که بدون نگاه به جیب و نام فرد به او خدمت می‌کنند. دانشگاه فرهنگ‌ساز باید نهادش هیأت باشد و نمادش اهل بیت(ع) باشد.
اساتید و بزرگان نگاه مهربان‌تری نسبت به جوان‌ترها داشته باشند
همچنین، در ادامه محمدرضا طاهری، مداح اهل بیت(ع) با بیان اینکه اولین همایش هیأت و روضه در عرش گرفته شد و مداح خداوند بود، اظهار کرد: اولین اکرام کننده‌های این مجالس هم توسط اهل بیت(ع) بود. در روایت داریم که حضرت زهرا(س) فرمودند در قیامت تا قبل ورود تک تک گریه‌کنان فرزندم به بهشت، خودم وارد نمی‌شوم.
وی ادامه داد: در دهه هفتاد که تحولی در سبک‌ها و جشن‌های اهل بیت(ع) داشتیم، تکفیر می‌شدیم. هنوز برخی درباره دست زدن در مجالس شادی نکته دارند، درحالی که من خودم از رهبر انقلاب سوال کردم، ایشان فرمودند مجالس شما را دیدیم، جهات شرعی آن رعایت می‌شود.
طاهری ابراز کرد: حتی بعد از این ماجرا هم بسیاری نامهربانی می‌کردند. اساتید و بزرگان نگاه مهربان‌تری نسبت به جوان‌ترها داشته باشند و بدانند افراد جوان اینطور نیست که مداحی گوش ندهند. باید با آنها مهربانی کرد. البته افرادی هم هستند که می‌خواهند آسیب بزنند که با آنها کار نداریم.
این مداح اهل بیت(ع) یادآور شد: مقام معظم رهبری فرمودند ابتدای جلسه شعر پند خوانده شود، ما این مسیر را رفتیم اما شعر کم داریم و شاعران باید شعر بسرایند. البته وقت مداح کم است و سخنرانان باید بیشتر در این زمینه‌ها بیان کنند. شغل اول ما در این دستگاه روضه‌خوانی است.
وی تصریح کرد: برای ما در جلسه مهم بوده است که در منبر معارف به مستمع منتقل شود. مرحله به مرحله جلسه نظم دارد و اگر منبر غنی باشد، من هم وظیفه خود را در روضه بهتر ایفا می‌کنم.
طاهری تصریح کرد: ان شاءالله نگارش مقاله در زمینه هیأت و مداحی اول کار باشد و این نگاه علمی به هیأت ادامه داشته باشد.
در بخش بعدی این مراسم حسین طاهری مداح اهل بیت(ع) به شعرخوانی برای میلاد امام سجاد(ع) پرداخت.
تقدیر از برترین‌ها
این گزارش می افزاید: سید ابوالحسن حسینی، دبیر اجرایی نخستین همایش علمی و آیین‌های مذهبی در اختتامیه این همایش اظهار کرد: امسال اولین دوره همایش با نگاه گذشته و تاریخ هیأت برگزار شد و بناست همایش دوم با نگاه امروز هیأت با دبیری دکتر پارسانیا برگزار شود.
وی افزود: بیش از ۱۴۰ چکیده مقاله به دبیرخانه رسید، ۱۱۰ مقاله توسط هیأت داوران پذیرفته شد. ۴۰ مقاله دارای درجه عالی بودند که از این میان ۱۲ مقاله برگزیده شدند.
در بخش بعدی این مراسم از یدالله بهتاش پیرغلام اهل بیت(ع) به عنوان مولف برگزیده عرصه مداحی و هیأت تقدیر شد. در این مراسم انگشتری متبرک از مقام معظم رهبری به این پیرغلام اهل بیت(ع) اهدا شد.
عنوان مقالات و نویسندگان برگزیده به شرح زیر است:
«سور و سوگ از آدم علیه السلام تا عزای سیدالشهداء(ع)» نویسنده: معصومه شبستری
«کارکرد شعر در بیان اهم عقاید و معارف امامیه در دوران خفقان و فشار دستگاه سیاسی حاکم مورد مطالعه: «قصیده غدیریه ابوتمام طایی»» نویسندگان: سجاد امیدا خوابجانی و فرید بذرافشان مقدم
«مطالعه سیر تحول اشعار مداحان اهل بیت علیهم السلام در مجالس حسینی عراق( دوره قبل و بعد از سرنگونی صدام)» نویسندگان: زهرا فرید و رقیه رستم پور
«مطالعه مردم شناسی سیر تحول و کارکردهای مراسم عزاداری و تعزیه روز عاشورا (مطالعه موردی روستای دره‌بید)» نویسنده: احمد عباسی دره‌بیدی
«تغییر الگوواره های تصویری نگاره ها و نقاشی های دوران صفویه تا قاجاریه (با تأکید بر مضامین دینی و تعزیه)» نویسندگان: رضا صفری، پیمان علیزاده اسکویی و زهرا تیموری
«نخستین هیأت، سیر تاریخی هیأت تا قرن چهاردهم» نویسنده: محمدرضا سنگری
«بررسی تأثیرات ادبیات فارسی در مقتل نگاری در مقایسه با ادبیات عرب» نویسنده: حجت‌الاسلام قهرمانی‌نژاد
«بررسی علل تأثیرگذاری و جریان‌سازی کتاب روضةالشهدا» نویسنده: محمود مطهری نیا
«بررسی اسنادی رویکرد حکومت‌های ایران به موضوع مناسک مذهبی(اواخر قاجار تا اواسط پهلوی دوم)» نویسنده: نعیمه امامی اشلق
«نگاهی جامعه شناختی به تحولات پیرامون عاملیت زنان در هیأت‌های مذهبی از آستانه انقلاب اسلامی تاکنون» نویسندگان: نسیم کاهیرده و عفت دماوندی
«تغییرات کارکردی هیأت‌های مذهبی در چهار دهه اخیر در شهر اراک» نویسندگان: ابوالقاسم فاتحی و حسین دولت آبادی فراهانی.
نظر شما