خبرگزاری شبستان// ارومیه
شب یلدا که به چله گجه سی در آذربایجان موسوم است از عمومی ترین مراسم آیینی مردم استان به شمار می آید که برخی از این آیین و رسم ریشه در باورهای قومی و منطقه‌ای مردم این منطقه دارد.
مردم آذربایجان در قدیم برای اجرای رسوم مذهبی، در شب یلدا، تا طلوع سپیده صبح به انتظار روشنایی و شکست اهریمن و تاریکی تجمع می‌کردند.
فصل زمستان در آذربایجان غربی به سه دوره تقسیم می شود که 40 روز اول آن چله بزرگ، 20 روز بعد از آن چله کوچک و 30 روز آخر "بایرام آیی" به معنی ماه عید نوروز است.
از زمان های گذشته در این شب کوچکترهای فامیل در خانه بزرگترها بر زیر یک کرسی جمع می شدند و با خوردن انواع شیرینی‌ها، حلواها، بادام گردو، سنجد، انار، هندوانه، به و سیب و تعریف کردن خاطره‌ها و ضرب المثل، آن شب را می‌گذراندند.
در گذشته زمستان ها از شدت و سختی زیادی برخوردار بود و لوازم گرمایشی وضعیت امروزین را نداشت بانوان آذربایجانی برای گرما بخشیدن به شب چله در روزهای نخست پاییزی اقدام به تهیه نوعی سوخت سنتی به نام "کوندالا" می کردند که به صورت گداخته در داخل یک سینی و در زیر کرسی قرار می گرفت و گرمای شادی آوری را به اتاق می بخشید.
این سوخت سنتی ترکیبی از زغال و خاکستر درخت مو بود که با کمی آب ترکیب می یافت و شکل گلوله ای پیدا می کرد و درطول زمستان مورد استفاده قرار می گرفت.
گفتنی است، علت نامگذاری آن به کوندالا در واقع شکل گلوله ای آن است و امروز نیز "کونده" همان معنای گرد و شکل گلوله ای را دارد.
یکی دیگر از رسم های زیبای گذشتگان در شب یلدا 'متل خوانی' بزرگترها برای کوچکترها بود، امیرارسلان، رستم نامه، کوراوغلو، داستان های حماسی و عاشیقی از جمله حکایت هایی بود که با تکرار در شب های طولانی زمستان های گذشته به خصوص شب چله سینه به سینه به نسل امروز منتقل شده است.
در قدیم غذای مخصوص این شب 'کوفته' بود و اگر در هر خانه ای حضور می یافتی این غذا را بر سر سفره همه مشاهده می کردی ولی این سنت دیرینه کمرنگ شده و برنج جای آن را گرفته است.
خوردن هندوانه سمبل سبزی و شادابی، انار نماد تکثیر و زایش، حلوا نماد شیرینی شب یلدا در آذربایجان غربی است که در اکثر نقاط ایران نیز مرسوم است.
حلوای هویج و گردوی ارومیه در شب یلدا مصرف بالایی دارد و در بیشتر مناطق کشور نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانواده ها در ارومیه خود نوعی حلوای محلی نیز تهیه می کنند که به "داش حالوا" موسوم است و مورد علاقه بسیاری از کودکان است.
در کنار این خوراکی ها، پشمک، مغز گردو و بادام ، کشمش و میلاخ (انگوری که به صورت آونگ از تابستان نگهداری شده است)، دوشاب (شیره انگور) نیز در بین خوردنی‌ها در آذربایجان غربی جایگاه ویژه ای دارد.
گفتنی است که، یلدا ' واژه سریانی به معنی زایش و تولد است که این واژه مترادف با زایش خورشید، پایان تاریکی و آغاز روشنایی است.
بنا به باورهای کهن گذشتگان، در داستان های اساطیری ایرانیان آمده است که پس از یک دوره سرما و یخبندان و تاریکی، ناگاه خورشید در آسمان پدیدار می شود که آن روز اول دی ماه و آغاز قصل زمستان بوده است.
پایان پیام/
نظر شما