به گزارش خبرنگار شبستان، برنامه شب گذشته "هفت"، 27 بهمن ماه به بررسی عملکرد جشنواره سی و یکم فیلم فجر با حضور داوران این دوره از جشنواره و منتقدان سینمای ایران اختصاص داشت.
در بخش ابتدایی برنامه سیدضیاءالدین دری و مهدی فخیم‌زاده دو نفر از داوران بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره، مهمان برنامه بودند و درباره داوری‌های این دوره و حرف و حدیث‌های پیش‌آمده صحبت کردند.
دری در ابتدای صحبت‌هایش درباره داوری این دوره از جشنواره عنوان کرد: در این دوره به نظر می‌رسد نتایج داوری‌ها و عملکرد داوران بیشتر از قبل به چشم آمده و خاص‌تر شده بود. چون حضور هفت کارگردان در کنار یکدیگر انتظارها را بالاتر برده بود. می توانم بگویم که داوران این دوره همگی از یک نگرش و تفکر برخوردار بوده و به سینمای حرفهای، بخش خصوصی و سینمای قصه‌گو توجه خاصی داشتند.
فخیم‌زاده نیز گفت: امسال با مشورت دوستان قبول کردم که در داوری‌ها حضور داشته باشم. برخلاف حرف و حدیث‌هایی که مبنی بر اختلاف و قهر و دعوا در میان داوران به وجود آمده بود باید بگویم که ما هیچ مشکلی با هم نداشتیم البته اختلاف‌نظر و سلیقه همیشه وجود دارد.
وی درباره قهر کردن جمال شورجه و حاضر نشدنش در مراسم اختتامیه گفت: جمال شورجه اعتقادات خاصی نسبت به محتوای برخی فیلم‌ها دارد اما ما معتقد بودیم که هیئت انتخاب قبل از جشنواره با ترکیبی که داشته فیلم‌ها را از نظر محتوایی بررسی کرده است و وظیفه ما چیز دیگری است و باید درباره ساختار فیلم‌ها نظر بدهیم که در نهایت شورجه نیز این مسئله را پذیرفت اما بعد از جشنواره در مصاحبه‌ها نظر شخصی‌اش را بیان کرده که به آن حرجی نیست.
درّی نیز توضیح داد: امسال دوستان هیات انتخاب اقتدار لازم را در انتخاب فیلم‌های بدون مسئله از خود بروز داده بودند بنابراین انتخاب فیلم‌های دینی وظیفه ما نبود. البته این نکته باعث سوءتفاهم نشود که فیلم‌های دینی دغدغه ما نبوده است اما معتقد بودیم که بیشتر از مسایل محتوایی باید به ساختار آثار بپردازیم.
وی درباره صحبت‌های بهروز افخمی درباره وی و اصرار درّی بر انتخاب یکی از بازیگرها گفت: اگر امسال داوران دیگری هم فیلم‌ها را داوری می‌کردند باز هم 70 درصد از آرا مشترک بود. 30 درصد بقیه به سلیقه باز می‌گردد. همانطور که فخیم‌زاده گفت دیگر حرجی به حرفهای داوران بعد از انتخاب‌هایشان نیست.
وی ادامه داد: امیدوارم صحبت‌های افخمی سوء تفاهمی ایجاد نکند. درست است که نظر من برای انتخاب بهترین بازیگر زن مکمل مریلا زارعی بود اما به هرحال او رای نیاورد و پگاه آهنگرانی انتخاب شد. البته زارعی جایگاه خودش را دارد و مطمئنا سال آینده جایزه خواهد گرفت.
فخیم زاده درباره اعمال نظر در نتایج نهایی داوری عنوان کرد: هیچ مسئولی در کار داوران دخالت نکرد. ما حتی در طول این مدت یکی از مسئولان را ندیدیم. فقط محمدرضا عباسیان دو بار به ما سر زد ولی حتی یک کلمه هم درباره نظرهای ما صحبت نکرد. هیچ پیام یا واسطه ای هم برای ما فرستاده نشد و ما در کمال استقلال تصمیم‌گیری کردیم.
دری درباره بیانیه هیات داوران گفت: بیانیه در واقع مجموعه مذاکراتی است که وجه مشترک همه اعضا به حساب می آید. بنابراین ضرورت یک ستیز دو ساله ایجاب می‌کرد چنین بیانیه‌ای نوشته شود. البته معتقدم این بیانیه منصفانه و سیاستمدارانه نوشته شده بود.
فخیم زاده در این زمینه توضیح داد: این مسئله که سینمای ایران ترسیده و حساس شده است در بیانیه مطرح شد که حرف مشترک همه ما بود. بازتاب این سینمای ترسو در همه ارکان سینمای ما به چشم می‌خورد. فیلم های این دوره فیلم های کز کرده و ترسو شده ای بودند و این نشان دهنده فضای کلی سینمای ایران است. بنابراین این بیانیه بیان یک ابراز نگرانی بود.
فخیم زاده عنوان کرد: شاخصه اصلی فیلم‌های امسال ترسیده بودنشان است. این ترس به همه فضای ایران سرایت کرده و تبعات آن را در سال آینده خواهیم دید. این مسئله فیلمسازان و تهیه کنندگان ما را وادار کرده تا دست به عصا راه بروند و سینمایی خنثی تولید کنند.
وی افزود: در این دوره تلاش شد تا به دور از اسم و عنوان افراد و یا اینکه دولتی و با خصوصی تولید شده‌اند به فیلم‌ها نگاه شود. مثلا من واقعا نمی‌دانستم که فیلم"خسته نباشید" متعلق به حوزه هنری است و یا اینکه حمید فرخ نژاد تا به حال جایزه بازیگری نگرفته است. بنابراین به هیچ عنوان برایمان اهمیت نداشت که فیلم متعلق به چه نهاد یا بخش دولتی است.
وی درباره دیده نشدن فیلم مهرجویی در داوری‌ها گفت: همه ما احترام زیادی برای داریوش مهرجویی به عنوان یکی از مفاخر کشور قائل هستیم اما بدون نگاه به نام و عنوان وی به فیلمش توجه کردیم که نتوانست در داوری‌ها رای بیاورد.
دری در ارتباط با مصلحت‌اندیشی در داوری ها گفت: در یکی دو مورد مصلحت‌اندیشی هم داشتیم. مثلا فخیم زاده در موردی به این نتیجه رسید که اگر از رای خود کوتاه بیاید بهتر است چون مثلا بازیگر مورد نظر او یک رای داشت و دیگری 4 رای بنابراین ترجیح داد با جمع هم‌نظر شود.
دری ادامه داد: ما با هیچ کس دشمنی نداشتیم. ارزیابی واقعی و تخصصی افراد در جاهایی ممکن است دچار اختلاف شود اما می توانم بگویم که ما بالای 50 درصد اتفاق آرا داشتیم. ممکن است من علی‌رغم میل باطنی ام برای اینکه یک نامزد رای شکننده‌ای نداشته باشد به او رای داده باشم اما در نهایت خروجی قضیه مهم است.
فخیم زاده درباره متفاوت بودن آرا مردمی با نظر داوران گفت: اگر قرار باشد آرا مردمی و داوران یکی باشد که دیگر نیازی به داور نداریم. مردمی که در جشنواره حضور می یابند با مردم عادی که در طول سال به سینما می روند فرق دارند. مسئله دیگر نیز این است که تماشاگر با احساسش فیلم می بیند اما داور یا منتقد با منطق و تخصصش و همین مسئله باعث تفاوت انتخاب ها می شود.
دری نیز در این رابطه توضیح داد: بهترین شکل اعلام آرا مردمی این است که تماشاگران مختلف با مشاغل و سطح سواد و سن مختلف انتخاب و عضو اکادمی فیلم فجر شوند و بعد درباره همه فیلم ها منصفانه نظر بدهند. به این ترتیب می توان به آرا درست مردمی دست یافت چون در حال حاضر برای برخی فیلم ها موج راه می اندازند و یارگیری می‌کنند که درست نیست.
دری در ادامه بحث با اشاره به اینکه امثال فیلم‌های متنوعی در جشنواره حضور داشته عنوان کرد: درست است که فیلم های متنوعی در این دوره داشتیم اما اکثر آثار لنگ لنگان راه می رفتند که این مسئله نشان‌دهنده یک سری ملاحظات از طرف مسئولان دولتی است.
وی افزود: نهادهایی که مسئولیت دارند نمی گذارند برخی تجربه ها صورت گیرد بنابراین فیلمسازان ما به تکرار می افتند. در این دوره از میان این همه فیلم تنها سه اثر داشتیم که کمی موضوعات ملتهبی داشتند اما بقیه فیلم ها خنثی بودند.
دری درباره برخورد ن مناسب نامزدهایی که جایزه به آنها تعلق نمی گیرد گفت: بیشتر نامزدهایی که به آنها سیمرغ تعلق نمی گیرند در مراسم اختتامیه شرکت نمی کنند. بنابراین به نظر می رسد که آرا نهایی لو رفته باشد که افراد می دانند برگزیده نشده اند، بنابراین به مراسم نمی آیند. ما باید عادت کنیم برای هم دست بزنیم و از جایزه گرفتن دوستانمان ناراحت نشویم.
وی ادامه داد: باید برگزیدگان ما تمرین کنند که وقتی روی سن می روند اول باید از داوران تشکر کنند. اما من اصلا نشنیدم که برگزیدگان ما، از هیات داوران تشکر کنند. منتخبان ما باید شعف خود را از دریافت سیمرغ بلورین نشان دهند نه اینکه با چهره ای گرفته روی سن بروند.
وی درباره انتخاب نشدن شهاب حسینی گفت: من که پدرکشتگی با شهاب حسینی ندارم من فقط در جایی عنوان کردم باید بین دیگاه مخاطب عام و داوران تفاوت وجود داشته باشد. چون مردم جذب بازی بیرونی و خصیصه های بیرونی یک شخص کند ذهن می شوند اما من به عنوان داور باید به جنبه‌های درونی نقش هم نگاه کنم. و دیگر اینکه حسینی بازیگر خوبی است و قبلا نیز جایزه گرفته و تشویق شده است.
فخیم‌زاده در پایان سخنانش درباره انتخاب"استرداد" به عنوان بهترین فیلم جشنواره گفت: با وجود اینکه من به سینمای دولتی علاقه‌ای ندارم و آن را به صلاح سینما نمی دانم اما فیلم"استرداد" فیلمی حرفه ای بود که نامزد 14 جایزه نیز شده بود. بنابراین ما این فلیم را فارغ از دولتی بودنش دیدیم.
وی افزود: فیلمبرداری محمود کلاری نیز بسیار درخشان بود اما از آنجا که کلاری قبلا به حقش رسیده و جایزه های زیادی برده است جایزه بهترین فیلمبرداری را به هومن بهمنش دادیم تا دیده شود و انگیزه پیدا کند. مطمئنا اگر خود کلاری هم داور بود این جایزه را به بهمنش می داد.
در بخش بعدی برنامه نیز محمدتقی فهیم، رضا درستکار و شهاب اسفندیاری حضور داشتند و به بررسی دستاوردهای جشنواره سی و یکم فیلم فجر پرداختند.
نظرسنجی برنامه نیز به طرح این سوال اختصاص داشت که "جشنواره فیلم فجر در کدامیک از گزینه‌های برپایی افتتاحیه و اختتامیه، نظم در جدول نمایش فیلم‌ها، اطلاع‌رسانی و تبلیغات، عملی شدن همه وعده‌ها و حضور طیف‌های مختلف موفق‌تر عمل کرده است؟" که در پایان برنامه گزینه یک توانست بیشترین رای را از آن خود کند.
در ادامه مهدی عظمی میرآبادی معاون فعالیت‌های سینمایی سازمان سینمایی پشت خط آمد و درباره تدوین پیش‌نویس اساسنامه جامعه اصناف سینمایی توضیح داد: اساسنامه تعدادی از صنوف سینمایی تحویل داده شده و این هفته قرار است درباره آنها تصمیم‌گیری شده و به رای گذاشته شوند. توقع ما این است که بقیه اصناف نیز برای اینکه مشکلشان زودتر رفع شود به ما بپیوندند.
وی درباره منحل شدن هیات سامان‌دهی صنوف سینمایی عنوان کرد: قرار بود تا زمانی که تکلیف صنوف سینمایی مشخص شود این هیات به کارش ادامه دهد اما با مشخص شدن اساسنامه فعلا سعید الهی به عنوان مدیر اجرایی هیات، کارها را پیگیری می‌کند و به زودی با تشکیل اداره خدمات امور صنفی، از هیات سامان‌دهی نیز خداحافظی می‌کنیم.
بخش پایانی برنامه شب گذشته به بررسی عملکرد جشنواره سی و یکم فیلم فجر با حضور محمد تقی فهیم، رضا درستکار و شهاب اسفندیاری اختصاص داشت.
فهیم در ابتدای صحبت‌هایش با گلایه از مسئولان دولتی گفت: سینمای ایران یک سینمای کاملا دولتی است و بودجه فیلم‌ها نیز از طریق دولت تامین می شود. بنابراین ما با سینمایی مدیریت شده و جهت‌دار روبه‌رو هستیم. پس این مسئله که مسولان ما بعد از برگزار ی جشنواره شروع به انتقاد کردن می‌کنند که درباره انقلاب هیچ فیلمی ساخته نشده است به نوعی نقض غرض به حساب می‌آید.
وی افزود: چطور سینمایی که 90 درصد فیلم هایش با بودجه دولتی ساخته می‌شود می تواند فیلمی پرهزینه درباره یک افسر قهرمان شاهنشاهی بسازد اما نمی تواند درباره یک فرد انقلابی اثری تولید کند و گناهش را هم به گردن فیلمسازان می‌اندازد؟
این منتقد ادامه داد: نکته مورد توجه دیگر این است که سینمای ما سال به سال دارد از فیلم‌های تفننی و طنز دورتر می‌شود در صورتی که مخاطبان نیاز به سرگرمی و تفریح دارند. از دو سال قبل ما بیشتر به دنبال شلوغ کردن سینما در زمان جشنواره هستیم تا به فکر مخاطب.
درستکار نیز درباره داوری این دوره از جشنواره گفت: متاسفانه داورهای این دوره بسیار خشک و دستوری به فیلم‌ها نگاه کردند. در هیچ جشنواره ای در دنیا داوران هفت نفر کارگردان سینما نیستند. داور جشنواره این حق را ندارد که قبل از اکران فیلمی درباره آن اظهار نظر کند. این دوستانی که از سینمای دولتی انتقاد می کنند بیشتر آثارشان را با بودجه های دولتی ساخته‌اند.
وی متذکر شد: متاسفانه مسئولان سایز سینمای ایران را کوچک کرده و فیلم‌ها را به سمت تله‌فیلم برده‌اند. فیلم های ما از جوهره سینمایی تهی شده اند و این مسئله ربطی به دولتی یا خصوصی بودن آنها هم ندارد. این اتفاق به دلیل فشاری است که مدیریت به سیما وارد کرده و این اتفاق دردناکی است.
اسفندیاری نیز در ادامه بحث گفت: درخشش‌های سینمای ایران متعلق به یک عده جوان بود که اکثرا هم تهرانی نبودند. این اعتماد به نفس جوانان قابل توجه است. این هنرمندان جوان نشان می دهند که سینما هنوز زنده است.
وی ادامه داد: متاسفانه یکی از نقاط ضعف جشنواره امسال این است که بودجه‌های کلانی صرف ساخت آثاری شده که معلوم نیست اصلا ضرورت ساختشان چیست. برخی ظاهرا پول مفتی در اختیار دارند و بدون جوابگو بودن، آثاری می‌سازند که هیچ ضرورتی ندارد. همچنین شفافیت در مسایل و مناسبات مالی نیز نکته مبهمی است که باید از طرف مدیران شفاف‌سازی شود.
فهیم در ادامه برنامه عنوان کرد: طبعا حضور فیلمسازان جوان امیدوارکننده است. به نظر می رسد این هنرمندان جوان تلاش کرده بودند دغدغه های خودشان را بدون تقلید نشان دهند اما در فرم و ساختار با مشکلاتی روبرو هستند که قابل حل است.
وی در پایان متذکر شد: کیفیت فیلم‌ها باعث برجسته شدن هر جشنواره‌ای می‌شود اما متاسفانه در این دوره جشنواره فیلم فجر برآیند مناسبی نداشت و مطمئنا این فیلم‌ها نه می‌تواننند آثار ماندگاری در آینده بشوند و نه در جذب مخاطب موفق عمل کنند.
آمار فروش فیلم ها، تازه های اکران و گفتگو با چند تهیه کننده سینما درباره شرایط اکران فیلم ها در سال 92 بخش های دیگر برنامه شب گذشته بودند.
نظر شما