خانه منجم باشی، نمونه‌اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجار

به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان، خانواده منجم باشی همزمان با روی کار آمدن آقامحمد خان قاجار در گیلان صاحب نام و عنوان شدند و نخستین عضو این خاندان که لقب منجم باشی یافت، "میرزا صادق" بود که در سال 1212 هجری قمری جسد بنیانگذار سلسله قاجاریه را برای تدفین به کربلا حمل کرد. او از کسانی بود که علم نجوم می‌دانست و همانطور که در شجره نامه دیده می‌شود، بعضی از افراد این خانواده در عهد پهلوی به عنوان عضو و منشی وزارت داخله در خدمت دولت بوده‌اند؛ مانند میرزا مهدی منشی دیوان اعلی که محتملاً فرزند میرزا موسی منجم باشی (دوم) از این خانواده است.

یکی از نوادگان وی میرزا موسی منجم باشی به فرمانروایی گیلان رسید و در سال 1220 هجری قمری قوای روس را در روستای پیله داربن رشت شکست سختی داد، از آن پس افراد این خاندان تا مدت‌های زیاد در گیلان حکومت و وزارت داشته‌اند. این خاندان از نیمه دوم قرن دوازدهم قمری و از زمان آغامحمدخان قاجار، نامشان در تاریخ آمده، و تا پایان قرن سیزدهم، یعنی تا قبل از شروع پادشاهی خاندان پهلوی، حدود یکصد سال در گیلان حکومت داشته اند. اصل و نسب این خانواده مربوط به شمال منطقه شرق گیلان (لاهیجان و لنگرود و رودسر و اشکورات و رانکوه) است.

خانه منجم باشی در فشکالی محله و جنب سبزه میدان لنگرود از املاک این خاندان است که تا امروز باقی مانده و در اصل شامل بیرونی، اندرونی، خلوت‌خانه، مسجد، حمام و... بوده است.

ورودی اصلی ساختمان بیرونی که به "مهتابی" مشهور است سر در ورودی هلالی شکل و حاوی گچ‌بری ساده است، طبقه فوقانی از یک سالن پذیرایی و سه اتاق تشکیل شده است، جلوی اتاق‌ها ایوانی به عرض یک متر و طول 10 متر وجود دارد که چهار ستون چوبی سقف آن را سر پا داشته‌اند، بام بنا به شیوه سنتی گیلان واشن ریزی شده و چوب یا سفال پوش است، لبه به شیوه سر بندی سه پوش و چکش برگردان ساخته شده است.

این خانه به خانواده منجم باشى تعلق داشته که با روى کار آمدن آقا محمد خان قاجار صاحب نام شدند. سالن و تزئینات این خانه نمونه‌اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه منجم باشی در لنگرود به موزه تبدیل می‌شود
منوچهر مهدوی‌پور، رییس شورای شهر لنگرود گفت: شهرداری و شورای اسلامی با کمک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درصدد است تا خانه منجم باشی را تبدیل به موزه کند.

وی افزود: خانه منجم باشی بیش از 300 سال قدمت تاریخی و آثار باستانی قابل چشمگیری دارد.

پایان پیام/