تصویری از ساختار و خاستگاه مالکیت فکری

به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب فلسفه مالکیت فکری نوشته پیتر دراهوس با ترجمه محمود حکمت نیا که با همکاری مهدی معلی و علی تقی خانی انجام شده، به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگی و اندیشه اسلامی منتشر شده است.

بنابر این گزارش، اثر فلسفه مالکیت فکری مجموعه ای مشتمل بر دو بخش تحقیق و ترجمه، بر پایه کتاب فلسفه مالکیت فکری نوشته پیتر دراهوس استاد دانشگاه ملی استرالیا و صاحب کرسی مالکیت فکری در کالج کوئین مری دانشگاه لندن شکل گرفته که بخش پژوهشی آن با نگرش حقوق اسلامی و در حوزه ادبیات بومی توسط دکتر محمود حکمت نیا از اساتید فلسفه مالکیت فکری و همکاری مهدی معلی و علی تقی خانی سامان یافته است.
بخش پژوهشی این کتاب درصدد است ساختار و خاستگاه مالکیت فکری را به تصویر کشد و برای خواننده فارسی زبان این مطلب را روشن کند که رویکرد به مالکیت فکری در جهان معاصر رویکرد واحدی نبوده است. به گونه ای که برخی از رویکردها درصدد توسعه و تعمیق آنند، رویکرد دیگر با آن به مخالفت و رویکرد سوم به مقیدسازی مالکیت فکری معتقد است.

ادامه این بخش به اموری همچون وجودشناسی فلسفی آفرینش فکری، وجودشناسی حقوق مالکیت فکری، روش شناسی مالکیت فکری و تطبیق نظریه های ماده و صورت، مثل و جهان سه گانه بر مالکیت فکری پرداخته اند.

این گزارش می افزاید: بخش دوم کتاب اختصاص به ترجمه فلسفه مالکیت فکری دارد. محقق این بخش(پیتر دراهوس) با احاطه بر مبانی نظری، مباحث تاریخی درصدد آن است که نشان دهد مالکیت فکری به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف معینی است. او برای اثبات ادعای خود نه فصل ابعاد مالکیت فکری را کاویده و در نهایت در فصل نهم دیدگاه خود را به صورت نسبتاً مبسوط تبیین می نمایند. وی نخست می کوشد با نگاهی به مفاهیم و مرور تاریخی مبانی مالکیت فکری، به مخاطب کمک کند ماهیت ابزارگرایانه مالکیت فکری را بهتر درک کند. در فصل های بعد به ترتیب به نظریه کار جان لاک، نظریه شخصیت هگل، نظریه مارکس و نظریه نفع گرایی می پردازد. سپس در فصل های هفتم و هشتم با تذکر نسبت به قدرت آفرینی ناعادلانه و خطرناکی که سایر مبانی مالکیت فکری به دنبال دارند، حفظ عدالت در اطلاعات را لازمه یک نظام مالکیت فکری مطلوب می شمارد و نظام جاری مالکیت فکری را مورد انتقاد قرار می دهد. وی در فصل پایانی با مالکیت انگاری در اموال فکری مخالفت می کند و نوعی نگاه ابزارگرایانه و اخلاق مدارانه را به عنوان جایگزین آن طراحی کرده و ارائه می دهد.
نتیجه ایده وی این است که مالکیت فکری حقی مطلق نبوده و با ارزش های اخلاقی تنظیم می شود به طوری که «حقوق مالکیت خادم اخلاق باشد، نه هدایت کننده آن». وی همچنین به تجربه گرایی طبیعت گرا به عنوان مبنای نظریه خود اشاره می کند؛ زیرا در این نظریه، قواعد و قوانین مالکیت فکری بر اساس هزینه های آن و سوء استفاده ها از آن در جهان واقعی تنظیم و به تعهدات اخلاقی محدود می شود.
موضوع ترجمه به اطلاع مؤلف رسیده و او با خوشنودی از این کار نکات ارزشمندی را با ارسال مقدمه ای بر اثر حاضر متذکر گردیده است و به این نکته کلیدی اشاره نموده که حاصل تلاش علمی وی در بستری از دیدگاه های فلسفی غرب شکل گرفته و از محدودیت های همان دیدگاه ها رنج می برد و ابراز امیدواری کرده است تا ترجمه فارسی این اثر انگیزه کافی را برای آغاز استدلال درباره این موضوعات بر اساس دیدگاه ها و سنت های فلسفی دیگر ایجاد کند.

شایان ذکر است، کتاب فلسفه مالکیت فکری نوشته پیتر دراهوس با ترجمه محمود حکمت نیا با همکاری مهدی معلی و علی تقی خانی در 560 صفحه و قطع رقعی در سال 1391 منتشر شده است.

پایان پیام/