سید هادی عظیمی، کارشناس ارشد تاریخ و استاد دانشگاه در این رابطه به خبرنگار شبستان گفت: در باره مراسم چهارشنبه سوری برخلاف عید نوروز سند و مدرک معتبری وجود ندارد و تنها در برخی منابع اشاراتی به آن شده است چهارشنبه سوری از جمله پر بحث ترین و پرحرف و حدیث ترین مراسم هایی است که مخالفان و موافقان خاص خود را داشته و دارد.
وی افزود: به عقیده برخی چهارشنبه سوری به گونه ای به پیشواز نوروز رفتن و یاد درگذشتگان را زنده کردن است. ایرانیان باستان - از آن جا که نوروز اهمیت ویژه ای نزد ایشان داشته است - پیش از فرارسیدن نوروز جشن خاصی برگزار کرده و به شادی می پرداختند که از جمله نمادها و نشانه های این شادی برافروختن آتش بوده است.
عظیمی با بیان این که در کتاب «تاریخ بخارا» نیز به این موضوع اشاره شده است افزود: ایرانیان معتقد بودند که در آستانه نوروز فروهرهای ( ارواح ) نیاکان و اجدادشان به زمین می آیند و در جستجوی بازماندگان خویش اند تا آنان را یاری دهند، لذا با افروختن آتش و دود به استقبال آنها می رفتند.
این استاد دانشگاه با اشاره به این نکته که تثبیت مراسم چهارشنبه سوری در چهار شنبه آخر سال، مسلمأ پس از ورود اسلام به ایران ایجاد شده است گفت: در ایران باستان «هفته» وجود نداشته است بلکه هر روز، نامی خاص داشته و « هفته » از دستاوردهای ورود اسلام به ایران است.
وی افزود: ایرانیان باستان بر اساس اعتقادات خود در سیصد و شصتمین روز سال که مصادف با 26 اسفند بوده است مراسم جشن استقبال از نوروز را برگزار می کردند که جشن« سوری » نام داشت و یکی از نمادهای این جشن روشن کردن آتش بود.
وی افزود: پس از ورود اسلام به ایران به برخی از آداب و رسوم و سنت های گذشته به دیده تردید نگریسته شد بعضی از آنها از بین رفت و بعضی کمرنگ شد ازجمله مراسم چهارشنبه سوری اما در ماجرای قیام مختار این مراسم دوباره احیا شد مختار و سپاهیانش از آتش به عنوان وسیله ای برای اطلاع رسانی و اعلام آغاز قیام خود استفاده کردند.
عظیمی درتشریح نحوه تاثیر قیام مختار بر این آیین ایرانی گفت: براساس مندرجات تاریخی قرار بر این بوده است که قیام مختار روز چهارشنبه یا پنج شنبه آخر ماه صفر آغاز شود اما بنا به دلایلی دو روز زودتر یعنی مصادف با چهارشنبه آخر سال شمسی که حول و حوش 26 اسفند بوده است آغاز می شود و این تقارن موجب شده تا روز 26 اسفند و جشن « سوری» جای خود را به چهارشنبه سوری بدهد.
این کارشناس ارشد تاریخ خاطر نشان کرد: آداب و رسوم هر ملتی را باید تجزیه و تحلیل کرد و راز ماندگاری یا نابودی آنها را دریافت چهارشنبه سوری هم در ایران فلسفه و تاریخچه خاص خود را دارد که این فلسفه امروز دیگر کارایی ندارد بنابراین باید همچون نوروز نکات مثبت آن را پررنگ کرد و نکات منفی را به فراموشی سپرد.
وی افزود: گفته شده که چهارشنبه سوری برای شادی، هدایت و راهنمایی نیاکان است که در این روز به بازماندگان خویش سر می زنند چه خوب است که این مسئله، تقویت شده و فلسفه اخلاقی و انسانی برا ی آن تبیین شود و آن را با سنت حسنه اسلامی یاد درگذشتگان و خیرات برای آن ها در پنجشنبه آخر سال پیوند زد.
عظیمی یادآور شد: همچنین گفته اند در چهارشنبه سوری ( سوری به معنی سرخ است ) بدی ها ( زردی ) را باید دور کرد و خوبی ها ( سرخی ) را از آتش گرفت و همچون آتش حرکتی رو به بالا داشت ( رو به خدا ) و از زندگی خاکی گریزان بود که اصل ما از اوست و باید در راستای رسیدن به او تلاش کنیم پس می توان به جای مبارزه با آن، فلسفه دینی ، اسلامی ، انسانی و اجتماعی برای چهارشنبه سوری رقم زد و ذهن ها را در این مسیر کشاند همانگونه که پیامبر گرامی اسلام ( ص ) در بسیاری موارد سنت های جاهلی را تغییر محتوا داده و حفظ کردند.
پایان پیام/
نظر شما