چرتکه اندازی اردوغان غلط از آب در آمد

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از میدل ایست آنلاین ترکیه اردوغان قاطعانه خود را شابلنی برای اداره جهان اسلام می داند ، اما آنچه در مصر امروز در حال رخ دادن است عملا نشان داد عینک ترکی ترک برداشته و نمی توان به آن اعتماد کرد.حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه - که با گسترده ترین اعتراضات در دوره حکومت ده ساله خود رو به رو شده است- روابط نزدیکی با مرسی و حزب اخوان المسلمین وابسته به وی برقرار کرده بود.
برکناری نخستین رئیس جمهور مصری که به شیوه ای دموکراتیک انتخاب شده بود، موجب حیرت ترکیه شد؛ کشوری که جایگاه خود را به عنوان قدرت منطقه ای و الگوی دموکراسی در خاورمیانه به شیوه ای بلندپروازانه ارتقا داده است.
اما مساله که در این میان باید به آن توجه داشت آن است که مناسبات ترکیه و مصر پس از سقوط اخوان المسلمین با تغییرات چشم گیری رو به رو خواهد بود به طوری که مارک پیرینی، از کارشناسان موسسه کارنگی اروپا در این رابطه می گوید : « من که کارشناس مسائل خاورمیانه هستم، تردید دارم مصری ها ترکیه را به عنوان الگوی جهانی قبول داشته باشند.»
این کارشناس همچنین تاکید دارد که  : « از نظر مصری ها ترکیه تنها از نظر سیاست اقتصادی که در پیش گرفته است می تواند الگو محسوب شود؛ سیاستی که موجب تنظیم و رشد اقتصادی این کشور از سال 2001 تاکنون شده است.»
حزب عدالت و توسعه تحت ریاست رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه - که هم اکنون به عنوان نخست وزیری مستبد تلقی می شود- از سال 2002 به طور پیاپی در سه دوره انتخابات پارلمانی پیروز شده و توانسته است در این دوره موجب رونق و شکوفایی اقتصادی ترکیه شود و به عصر دولت های ائتلافی بی ثباتی که با کودتاهای نظامی در این کشور به قدرت رسیده بودند پایان دهد.
اردوغان  در کنگره سالانه حزبش که ماه سپتامبر برگزار شد ، خطاب به جمعیتی که در سالنی ورزشی در آنکارا گرد آمده بودند گفت : « ما به همه نشان دادیم امکان برقراری دموکراسی پیشرفته در کشوری که اکثر جمعیت آن مسلمان هستند وجود دارد. ما به الگویی برای کشورهای اسلامی تبدیل شده ایم.»
مرسی از جمله 100 مهمان خارجی بود که در این نشست شرکت کرده بود؛ نشستی که در آن اردوغان برای سومین و البته آخرین بار به ریاست حزب عدالت و توسعه منصوب شد ، چرا که احتمال می رود وی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ترکیه شرکت کند.
اردوغان یک روز پس از برکناری مرسی از سمت ریاست جمهوری تعطیلات خود را نیمه کاره گذاشت تا نشستی فوق العاده با رئیس دستگاه اطلاعاتی و اعضای دولتش برگزار کند.
وی جمعه هفته پیش مداخله ارتش مصر برای برکناری مرسی را محکوم کرد و گفت : « کسانی که به اسلحه های خود و قدرت رسانه ها تکیه کرده اند، قادر به برقراری دموکراسی نیستند. دموکراسی تنها از طریق رای گیری به دست می آید.»
اوزدم سنبرک، دیپلمات کهنه کار و معاون سابق وزارت خارجه ترکیه معتقد است ارزیابی سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه از جهان اسلام غلط از آب درآمده است.
وی گفت: « ترکیه در منطقه خاورمیانه مورد بی اعتنایی قرار گرفته است. امروز دیگر روشن است که ترکیه آنگونه که ادعا می کند، خاورمیانه را نمی شناسد.»
متحدان اصلی ترکیه در خاورمیانه یعنی قطر و عربستان بلافاصله پس از ادای سوگند عدلی منصور، رئیس جمهور موقت مصر با ارسال پیامی به وی تبریک گفتند.
ترکیه در دوره حکومت حزب عدالت و توسعه شوراهای همکاری با سوریه، عراق و مصر تشکیل داد.
ترکیه  پس از خودداری از تحویل دادن طارق الهاشمی، معاون فراری رئیس جمهور عراق که به علت تشکیل و استفاده از جوخه های مرگ مجرم شناخته شده است، موجب تشدید تنش در روابط با عراق شده است.
سنبرک گفت : « اتخاذ و مدیریت دیپلماسی در خاورمیانه امری خطیر است. چرا که روابط کشورها در این منطقه بر اساس منافع مردم برقرار نمی شود بلکه بر اساس منافع دیکتاتورهای آنها پایه گذاری می شود و خارج شدن اوضاع از کنترل این دیکتاتورها موجب بروز مشکلات می شود.»
سران ترکیه با وجود انتقاد شدید از اقدامات ارتش مصر تصریح کرده اند روابط را با دولت موقت مصر که در پی برکناری مرسی بر سر کار آمده است، قطع نخواهند کرد.
تحلیلگران می گویند اتفاقاتی که پس از روزها خونریزی و برپایی اعتراضات برای استعفای محمد مرسی در مصر رخ داد، حزب عدالت و توسعه ترکیه و اردوغان را در موضعی دفاعی قرار خواهد داد، بویژه پس از تظاهرات ضددولتی که به طور عمده ترک های سکولار در اعتراض به ترویج و گسترش اسلام در کشور و دستور کار دیکتاتورمآبانه دولت برگزار کرده بودند.
هنری بارکی، استاد روابط بین الملل در دانشگاه لحیق معتقد است حزب عدالت و توسعه همچنان « حزبی نیرومند و موثر است.» وی گفت : « برکناری و شکست مرسی به گونه ای نشانه موفقیت منحصر به فرد حزب عدالت و توسعه است.»
حزب عدالت و توسعه تلاش کرده است اختیارات و قدرت ارتش را - که مدت های طولانی خود را قیم خودنشانده سکولاریسم می دانست و ظرف یک قرن چهار بار کودتا کرد- مهار کند و صدها افسر ارتش را به جرم توطئه کودتا پشت میله های زندان بیندازد.
اما به عقیده تحلیلگران، مهم ترین درسی که همه دولت ها و جنبش ها باید از شکست مرسی بگیرند این است که محدود کردن دموکراسی به برگزاری انتخابات موثر نیست.
پیرینی گفت : « درس موقتی که می توانیم از تحولات 12 ماه اخیر در مصر بگیریم این است که بدون برگزاری گفتگوهای فراگیر میان بخش های مختلف جامعه، انتخابات نمی تواند مشکلات پیچیده این کشور را حل کند.»