خبرگزاری شبستان: باتوجه به اینکه ریشه اصلی تفکر مهدویت در قرآن در بیش از یکصد آیه بیان شده است، لزوم توجه به آیات مهدوی بیش از پیش احساس می شود، درحالی که در تفسیر این آیات، روایات فراوانی بر پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) نقل شده است که بنابر آنها، حکومت امام مهدی(ع) در آخرالزمان همان حکومت مستضعفان و صالحانی است که در قرآن به آن بشارت داده شده است.
تفسیر محتوایی سوره عصر به کارشناسی حجت الاسلام علی محمد باقی.
وَالْعَصْرِ ﴿1﴾ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿2﴾ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿3﴾
سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] (1) که واقعا انسان دستخوش زیان است (2) مگر کسانى که گرویده و کارهاى شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایى توصیه کردهاند (3)
جامعیت در سوره عصر به حدی است که به گفته بعضی از مفسران تمام علوم و مقاصد قرآن را در خود دارد و برنامه ای کلی برای سعادت انسان ارائه کرده است. این سوره 4 محور ایمان، عمل صالح، سفارش یکدیگر به حق و صبر را برای زندگی بیان داشته است، این 4 اصل برنامه های اعتقادی، عملی، فردی و اجتماعی اسلام را دربرمی گیرد.
ایمان در این سوره یک امر قلبی است، قرآن می فرماید همه پیوسته در حال ضرر هستند، مگر کسانی که واقعا ایمان دارند، دلشان مملو از نور و محبت خدا باشد، خدا را باری کرده باشند و اهل عمل صالح باشند.
ایمان به تنهایی برای کسانی که در زندگی نمی خواهند زیان ببینند، کافی نیست، ایمان به همراه عمل صالح سفارش شده است؛ چراکه هر شخص را به عمل می سنجند.
در این سوره به حق توصیه شده است، این افراد اهل سفارش به حق هستند و معتقدند در طریق حق باید یک حرکت اجتماعی را طی کرد که برنامه اش در نهی از منکر و امر به معروف تنظیم شده است.
سفارش به صبر در این سوره معنای وسیع و گسترده ای دارد که صبر در اطاعت، در برابر انگیزه های معصیت و صبر در برابر حوادث ناگوار و از دست دادن سرمایه ها را شامل می شود اما احقاق حق در فراز سوم این سوره استقامت و ایستادگی در برابر موانع را نیاز دارد. هر کس در مسیر عمل در هر گام با موانعی روبرو می شود که اگر صبر نداشته باشد، نمی تواند حق را برپا کند، عمل صالحی انجام دهد و ایمان خود را حفظ کند.
همانطور که در روایات آمده است، ایمان در آخرالزمان مانند آتش در دست گرفتن است، مومنانی که این سه اصل را انجام بدهند باید به اصل چهارم پایبند باشند که ضامن بقای سه اصل گذشته است.
در این سوره نخستین کلمه "والعصر" است. خدا قسم به عصر می خورد، واژه عصر به معنای فشردن است. اینکه به قسمتی از زمان عصر می گوییم، به خاطر این است که برنامه های ما در آن پیچیده شده است، بعضی گفتند این عصر منظور عصر ظهور است و بعضی قیام پیامبر را گفتند ولی در حدیث آمده که این عصر، عصر قیام مهدی(ع) است.
بنابراین عصر ظهور دارای ویژگی های بلندی است و عظمت خاصی دارد و باید گفت محصول عمر بشر عصر ظهور امام عصر(عج) است. اعتقاد ما بر این است که هدف از خلقت، عصر ظهور امام زمان(ع) است و تمام عمر بشر تا قبل از ظهور مقدمه ای برای ظهور است. اگر این را بپذیریم درمی یابیم که مصداق مهم قسم خدا، عالی ترین زمان است که هیچ رذیله اخلاقی در آن نیست و آن عصر ظهور است.
قرآن می فرماید همه انسان ها در زیان هستند، این زیان انسان ها در قسم به عالی ترین زمان مطرح شده و باید ارتباطی باشد با ضرر و زیان انسان ها با آن زمان عالی و بلند، از این سوره نتیجه می گیریم که جامعه و انسان ها چه ویژگی هایی باید قبل از ظهور و بعد از ظهور داشته باشند.
در مورد خسر و زیان باید گفت که انسان ها سرمایه های وجودی خود را چه بخواهند و نخواهند از دست می دهند، نیروهای معنوی و مادی از بین می رود و توان و قدر ت ما کاسته می شود. این سرمایه ها دو قسم هستند یا سرمایه های مادی هستند مانند مال و مقام یا سرمایه های درونی ما هستند مانند ایمان، فقر و ثواب و اموری از این قبیل.
به تعبیر قرآن بزرگترین زیان کننده کسی است که سرمایه درونی خو د را از دست دهد. در سوره زمر آیه 15 اشاره شده است که زیانکار واقعی کسانی هستند که سرمایه های وجودی خود و خانواده خویش را در قیامت از دست می دهند، بدانید که زیان واقعی همین است.
در روایتی از امام صادق(ع) آمده که در تفسیر سوره عصر فرمودند: "این عصر عصر خروج قائم(ع) است و انسان در این سوره یعنی دشمنان ما و دشمنان ما در حال زیان هستند، ایمان به آیات ما و نشانه های ما آوردند و به مواسات با برادران دینی شان سفارش به امامت و سفارش به صبر می کنند. در دوران فطرت که دورانی است که امام وجود ندارد، این دوران سختی برای امت است که دوران غیبت امام عصر(ع) است."
این روایت مشخص می کند که ایمان حقیقی چیست، عمل واقعی صالح چیست و حقیقت سفارش به صبر چیست، این سفارشات به معنای واقعی کلمه در عصر غیبت محقق می شود چون شیعه در این عصر در روایتی یتیمان آل پیامبر است، تنهاست و با مشکلات سختی دست و پنجه نرم می کند. به همین دلیل سفارش به صبر در این دوران عطر خاصی می دهد.
امام صادق(ع) می فرماید: منظور از انسان در این سوره دشمنان ما هستند، یعنی دشمنان ما اهل خسر هستند. این دشمن درجات مختلف دارد اینها دشمنان حد اعلی اهل بیت(ع) هستند. به حدی دشمنی آنها زیاد است که سمبل عداوت با امام شدند که گفته شده باید از این سمبل برائت بجویید، در مقابل این دشمن و دوستی درجه بندی می شود و در مقابل هم هستند. به هر میزان که محبت ما به اهل بیت(ع) بیشتر باشد، وجودمان از دشمنی اهل بیت(ع) کم می شود و به هر میزان که محبت مان کم شود، در درونمان تخم دشمنی با اهل بیت(ع) را کاشته ایم، ولو به ظاهر این نباشد.
همه دشمنان اهل بیت(ع) در حال زیان هستند ولو کسانی که دشمنی خفی داشته باشند، خفی به این معنی است که کسی اهل گناه است که خود اهل بیت گفتند ما گناه را دشمن می دانیم. در احادیث، دین به جز محبت و بغض چیز دیگری نیست و محبت اهل بیت(ع) یعنی عمل صالح و ایمان در این سوره هر کسی که محبت اهل بیت(ع) را نداشته باشد، اهل ضرر است.
"الا الذین امنو" ایمان به نشانه و آیات امام است که نقشش در مسیر سعادت انسان، ایمان به امام است. چون امام باب الله و وجهه الله است، عمل صالح نیز مواسات با برادران است که اوج عمل صالح است چون از خود گذشتن است؛ چراکه بزرگترین عمل صالح از خود گذشتگی است.
سفارش به حق سفارش به امامت است، چون سفارش به امامت یعنی سفارش به نور و کسی که سفارش به نور کند، هدایت به نور کرده است، ثمره عمل صالح حیات طیبه است که قرآن در سوره نحل آیه 97 به آن اشاره می کند.
امام صادق(ع) در روایتی می فرماید: " کسی که این سوره را بخواند خدا روز قیامت او را درحالی که صورتش نورانی، چهره اش خندان و چشمش روشن است، مبعوث می کند تا او را وارد بهشت کند." که نشان می دهد کسی که این سوره را می خواند در همین دنیا هم چهره اش روشن می شود. کسی که این سوره را می خواند از اصخاب حق در روز قیامت است.
پایان پیام/
نظر شما