چه کسانی بر بوم هسته‌ای ایران نقش زدند؟

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان، پرونده هسته ای ایران از سال 1382 بدلیل مشکلاتی که بین وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ایجاد می شود بطور کامل به شورای عالی امنیت ملی که در آن زمان حسن روحانی دبیر آن بود واگذار شد. در دوران حسن روحانی اعضای تیم هسته ای ایران عبارت بودند از:
سید حسین موسویان: اولین سفیر ایران پس از اتحاد دو آلمان در این کشور، مدیرکلی اروپای غربی وزارت امور خارجه، مسئول کمیته سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی و سخنگویی تیم مذاکره کننده هسته ای در زمان روحانی از جمله سوابق موسویان است.

سیروس ناصری: سفیر ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و عضویت در تیم مذاکرات هسته ای به عنوان عضو ارشد تیم مذاکره کننده از جمله سوابق ناصری است.
علی اکبر صالحی: نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، رئیس سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه از جمله سوابق صالحی است. صالحی البته در دولت یازدهم دوباره به سازمان انرژی اتمی بازگشت و رئیس این سازمان حساس شد.
محمد جواد ظریف: سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل و دستیاری ارشد وزارت امورخارجه از جمله سوابق دیپلماتیک ظریف است.
امیر حسین زمانی نیا: عضو تیم مذاکره کننده هسته ای، سفیر ایران در مالزی و مدیرکلی سیاست بین الملل وزارت امور خارجه در زمان دولت اصلاحات از جمله سوابقی دیپلماتیک زمانی نیا است.
محمد البرزی: سفیر سابق ایران در وین، مدیرکل وزارت خارجه در زمان دولت اصلاحات و عضویت در تیم مذاکره کننده هسته ای از جمله سوابق دیپلماتیک البرزی است.
محمد سعیدی: معاون امور بین الملل و برنامه ریزی سازمان انرژی اتمی و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای تا سال 88 از جمله سمت های دیپلماتیک سعیدی است.
در این زمان طرفین خارجی مذاکره جک استرو وزیر امور خارج بریتانیا، یوشکا فیشر وزیر امور خارجه المان و دومینیک دو ویلپن بودند. در مذاکرات آن زمان تیم هسته ای ایران به دلیل شرایط سیاسی-امنیتی و تبلیغاتی که علیه ایران بود، تاکتیک خود را بر گفتگو و اعتمادسازی استوار کردند. بدین صورت که در گام اول از گسترده‌شدن اتهامات و مجموعه مسائلی که علیه ایران مطرح می‌شد، ممانعت کردند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری شود. از این رو در مسیر اعتمادسازی، در چند مقطع، برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران بصورت داوطلبانه تعلیق شد.
اگرچه همزمان با اعتمادسازی، تثبیت حقوق ایران، کاستن فشارهای بین‌المللی، ایجاد شکاف در غربی‌ها و دور شدن از ارجاع پرونده به شورای امنیت ایران توانست چرخه سوخت خود را تکمیل کرده و پیشرفت‌های قابل توجهی بکند ولی بعداً به تصمیمات دوران مسئولیت روحانی انتقادات فراوانی مطرح شد.

تغییر وضعیت مذاکرات در دوران لاریجانی
در زمان لاریجانی وضعیت مذاکرات ایران دچار تغیراتی شد. تیم هسته ای ساختار تازه ای پیدا کرد که عبارتند از:
جواد وعیدی: عضویت در تیم مذاکره کننده هسته ای، سردبیر همشهری دیپلماتیک و رئیس دفتر حوزه ریاست سازمان بازرسی کل کشور از جمله سمت های این عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای است.
محمد مهدی آخوند زاده: سفیر ایران در آلمان، عضویت در تیم مذاکره کننده هسته ای و ‌ معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه از جمله سمت های این دیپلمات محسوب می شود
علی حسینی تاش: عضو تیم مذاکره کننده هسته ای و مسئول مذاکرات انجام شده میان ایران و روسیه و ریاست دانشگاه امام حسین از جمله سوابق حسینی تاش است
محمد جعفری: معاون علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای از جمله سوابق رئیس دفتر فعلی علی لاریجانی در مجلس شورای اسلامی است.
محمد سعیدی: وی که در دوره حسن روحانی، عضو تیم مذاکره کننده هسته ای بود در زمان ریاست لاریجانی بر شورای عالی امنیت ملی نیز درکسوت معاون امور بین الملل سازمان انرژی اتمی، عضو تیم مذاکره کننده بود.
کاظم غریب آبادی: سفیر و نماینده ایران در لاهه، عضویت در تیم هسته ای و معاون مدیرکل وزارت امورخارجه، از جمله سمت های این عضو تیم هسته ای در دوران دبیری لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی است.
عباس عراقچی: عضو تیم مذاکره کننده هسته ای در دوران لاریجانی و سفیر سابق ایران در ژاپن بود.

علی لاریجانی مذاکرات بی شماری با خاویر سولانا نماینده عالی سیاست امنیتی و خارجی مشترک اتحادیه اروپا، دبیر کل شورای اتحادیه اروپا و شورای اتحادیه اروپای غربی داشت و به اهداف نزدیک شده بود که بدلیل پاره ای از نا هماهنگی ها روند مذاکرات تغیر کرد.علی لاریجانی بدلیل اینکه نتوانست خود را با سیاست های احمدی نژاد وفق دهد جای خود را به سعید جلیلی داد.
دوران جلیلی، سرگردانی مذاکراتی
پس از علی لاریجانی سعید جلیلی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی مسئولیت تیم مذاکراتی ایران را بر عهده گرفت در این زمان تیم مذاکره کننده عبارت بودند از :
علی اصغرسلطانیه: عضویت تیم مذاکره کننده هسته ای، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی هسته ای و معاونت سازمان انرژی اتمی ایران، از جمله سمت های این عضو تیم مذاکره کننده هسته ای است
محمد هادی زاهدی وفا: معاون اقتصادی وزیر اقتصاد و امور دارایی و ریاست مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق از سوابق شاخص این عضو تیم مذاکره کننده هسته ای است
مهدی صفری: عضویت در تیم مذاکره کننده هسته ای،‌سفیر ایران در کشورهای اتریش، روسیه و چین و معاونت اروپا و آمریکای وزارت امورخارجه از مهمترین سمت های دیپلماتیک صفری است.
علی باقری: معاون سیاست خارجی و امور بین الملل شورای عالی امنیت ملی در زمان دبیری جلیلی و مدیرکلی اروپای مرکزی وزارت امورخارجه، از سمت های دیپلماتیک این عضو تیم مذاکره کننده هسته ای است.

نمایندگان گروه 1+5 متشکل از «ما ژائوشو» معاون وزیر خارجه چین، «ژاک اودیبر» مدیرکل امور سیاسی، امنیتی و خلع سلاح وزارت امور خارجه فرانسه، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه، «وندی شرمن‌» معاون وزیر خارجه آمریکا، «جفری آدامز» سفیر سابق انگلیس در تهران، «هانس دیتر لوکاس» معاون وزیر خارجه آلمان به همراه کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا امروز با جلیلی بر سر یک میز به گفت‌وگو می‌نشینند.

سوابق دیپلماتیک نماینده آمریکا در نشست 1+5 با ایران

«وندی شرمن» سرپرست تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا به طور عملی به مباحث مربوط به برنامه اتمی ایران در نشست امروز بغداد است.

شرمن اولین بار زمانی وارد گود بحث هسته‌ای ایران شد که پس از 15 وقفه در مذاکرات میان ایران و 1+5، تیم کارشناسان باراک اوباما تصمیم گرفتند وی را به جای ویلیام برنز راهی استانبول کنند.

از این رو بود که وندی شرمن به عنوان معاون هیلاری کلینتون در امور سیاسی و سومین مقام متنفذ دستگاه دیپلماسی آمریکا سرپرستی هیات مذاکره کننده آمریکایی را بر عهده گرفت.

این دیپلمات باسابقه آمریکایی در اوایل اشتغال خود در موقعیت‌های شغلی متفاوتی در سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی فعالیت کرده است، اما ورود او به وزارت خارجه آمریکا به سال 1993 باز می‌گردد یعنی زمانی که به عنوان مشاور «وارن کریستوفر»، وزیر خارجه وقت آمریکا منصوب شد و تا سال 1996 در این سمت باقی ماند.

بازگشت دوباره شرمن به دستگاه سیاست خارجی آمریکا به دوران مادلین آلبرایت، وزیر خارجه بیل کلینتون مربوط می‌شود. او علاوه بر مادلین آلبرایت، سمت مشاور برای هیلاری کلینتون در کمپین انتخابات ریاست جمهوری 2008 را نیز در کارنامه خود دارد.

تنها تغییر مهمی که در ترکیب هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی در دوره های بعدی بوجود آمد حذف «گری سیمور» است. معاون خلع سلاح کاخ سفید که قصد دارد از دولت جدید «باراک اوباما» جدا شود، اعلام کرده است که در این دور از مذاکرات حضور ندارد.

سوابق دیپلماتیک نماینده انگلیس در نشست 1+5 با ایران

«جفری آدامز» سفیر سابق انگلیس در تهران، همانند دور اول به عنوان نماینده انگلیس در مذاکرات امروز بغداد شرکت می‌کند.

آدامز 55 ساله که در حال حاضر به سمت مدیریت سیاسی وزارت خارجه انگلیس مشغول فعالیت است، بین سال‌های 2006 تا 2009 سفیر انگلیس در کشورمان بوده است، و احتمالا همین سمت او در تهران دلیلی بر انتخاب وی به عنوان نماینده انگلیس در مذاکرات بوده است.

آدامز که فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های «آکسفورد» و «ایتون» در رشته تاریخ اسلام و سیاست است، به عنوان یکی از کارشناسان در امور خاورمیانه و شمال آفریقا نیز شناخته می‌شود.

او از سال 1979 و پس از پیوستن به سازمان دیپلماتیک انگلیس، در کشورهای مختلف نظیر عربستان، مصر، آفریقای‌جنوبی و نهایتا ایران به سمت سفیر و در فلسطین به سمت رئیس‌کنسولگری انگلیس حضور داشته است.

آدامز در جریان مذاکرات برای آزادی 15 ملوان انگلیسی که در سال 86 و به دلیل تجاوز به مرزهای ایران در خلیج‌فارس از سوی سپاه پاسداران دستگیر شده بودند، با توجه به سمت خود در سفارت انگلیس، بیشترین نقش را ایفا کرد.

اما شاید مهمترین پرونده‌ای که موجب شد نام جئوفری آدامز بیش از پیش در رسانه‌ها مطرح شود، افشای اسنادی بود که نشان می‌داد او به صورت محرمانه در رابطه با ایران به آمریکایی‌ها مشاوره داده است. اسنادی که در ابتدا از سوی پایگاه اینترنتی «ویکی‌لیکس» و پس از آن به صورت گسترده در رسانه‌های دیگر منتشر شد، نشان داد که آدامز در سال 2007 و با ارسال نامه‌ای محرمانه به سفیر آمریکا در بغداد، جزئیاتی از خصوصیات ایران و تفکرات نظام ایران در رابطه با آمریکا و کشورهای غربی را به اطلاع او رسانده است. وی همچنین با توجه به تجربیاتی که در مواجه به مقامات ایرانی داشته، توصیه‌هایی برای مذاکره با ایران به مقامات آمریکایی داده است.

آدامز از سوی رژیم صهیونیستی نیز برای مذاکرات با ایران مورد تائید قرار گرفته است.

وی که در مذاکرات 26 فروردین در استانبول نیز به عنوان نماینده انگلیس حاضر بود، پس از اتمام مذاکرات گفته بود که برنامه هسته‌ای ایران مساله‌ای لاینحل نیست و راه حلی برای آن وجود دارد.

در دورهای بعدی انگلیسی‌ها «جفری آدامز» را کنار گذاشته و «سایمون گس» را در رأس تیم خود گمارده‌اند.

هم آدامز که چند دوره سرپرستی تیم مذاکره‌کننده انگلیس را بر عهده داشت، و هم گس از سفرای سابق انگلیس در تهران هستند.

گس در ژانویه 2013 به سمت مدیر کل سیاسی و نماینده ویژه وزارت خارجه انگلیس در افغانستان و پاکستان منصوب شد.

وی از سال 1977 به وزارت خارجه انگلیس پیوست و در دپارتمان سازمان ملل این وزارتخانه مشغول به فعالیت شد.

سفارت انگلیس در آتن، نماینده انگلیس در رم، معاونت و سپس ریاست دپارتمان اتحادیه اروپا و معاونت کمیسیونر ویژه در «پرتوریا» از جمله دیگر سمت‌هایی است که «سایمون گس» در آن‌ها فعالیت کرده است.

سوابق دیپلماتیک نماینده فرانسه در نشست 1+5 با ایران

«ژاک اودیبر» مدیرکل امور سیاسی، امنیتی و خلع سلاح وزارت امور خارجه فرانسه در نشست امروز بغداد همچون نشست استانبول به عنوان نماینده فرانسوی مذاکره‌کنندگان 1+5 رودرروی مذاکره‌کنندگان کشورمان قرار می‌گیرد.

دور دوم مذاکرات ایران و گروه 1+5 امروز در حالی در بغداد برگزار می‌شود که «ژاک اودیبر» مدیرکل امور سیاسی، امنیتی و خلع سلاح وزارت امور خارجه فرانسه همانند دور اول به عنوان نماینده فرانسه در مذاکرات حضور خواهد داشت.

حضور مجدد ژاک اودیبر در دور دوم مذاکرات 1+5 با ایران در حالی صورت می‌گیرد که چندی پیش خبر مبنی بر برکناری وی از سوی «فرانسوآ اولاند» رئیس‌جمهور جدید فرانسه منتشر شد.

اودیبر نماینده ارشد فرانسه در نشست تهران با گروه 1+5 پیرامون فعالیت‌های هسته‌‌ای ایران ، 48 ساله و مدیرکل امور سیاسی، امنیتی و خلع سلاح وزارت امور خارجه فرانسه است که از سال 2009 به این سمت منصوب شده است.

«برنار کوشنر» وزیر امور خارجه پیشین فرانسه در ژوئیه سال 2009 میلادی ژاک اودیبر را به جای «ژرارد آرود» به سمت مهم و کلیدی مدیرکلی امور سیاسی و امنیتی وزارت امور خارجه فرانسه منصوب کرد.

ژاک اودیبر فارغ التحصیل از دانشگاه مرکز آموزش روزنامه‌نگاری است و سابقا خبرنگار بوده است.

وی دانش‌آموز سابق مدرسه ملی مدیریت فرانسه موسوم به «ENA» است و از سال 1995 تا 1997 به عنوان مشاور فرهنگی و همکاری‌های علمی و فنی فرانسه در ویتنام فعالیت داشته است و پس از آن به عنوان مشاور دیپلماتیک «آلن ریچارد» وزیر دفاع وقت فرانسه منصوب شده است.

ژاک اودیبر در سال 2001 به عنوان سرکنسول فرانسه به شهر کبک کانادا اعزام شد و در سال 2004 در سمت وزیر مشاور عازم لندن شد.

سوابق دیپلماتیک نماینده روسیه در نشست 1+5 با ایران

«سرگئی الکسی‌یویچ ریابکوف» که در حال حاضر، سمت معاون وزیر خارجه روسیه را بر عهده دارد، نماینده ارشد کرملین در مذاکرات گروه 1+5 با ایران محسوب می‌شود.

وی سیاستمدار و دیپلمات برجسته در داخل روسیه است و در 8 جولای 1960 در اتحاد شوروی به دنیا آمده است. وی در سال 1982 از دانشکده روابط بین‌الملل در «دانشگاه وزارت خارجه روسیه» (МГИМО) فارق التحصیل شد.

ریابکوف از همان زمان در نهادهای مختلف وزارت خارجه مشغول به کار شد و بین سال های 1995 تا 1999، ریاست گروه «سازمان امنیت و همکاری اروپا» را در وزارت امور خارجه روسیه عهده‌دار شد.

وی در سال‌های 2002 تا 2005 به عنوان مشاور سفیر روسیه در آمریکا منصوب شد و پس از آن به عنوان مدیر گروه همکاری اروپا در وزارت امور خارجه روسیه فعالیت کرد.

ریابکوف از سال 2008 به بعد نیز در سمت معاون وزیر خارجه روسیه فعالیت کرده و در حال حاضر از لحاظ دیپلماتیک، سفیر فوق العاده و تام الاختیارروسیه محسوب می شود.

به طور کلی، وی یکی از مردان با نفوذ در سیاست خارجی روسیه به حساب می‌آید و در سال‌های گذشته، مقام‌های حساسی را عهده دارد بوده است.

وی درباره پرونده هسته‌ای ایران و همچنین روابط ایران و روسیه دارای مواضع خاصی است که از جمله مهمترین دیدگاه‌های وی درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران می‌توان به «دفاع از ماهیت صلح آمیز برنامه‌های هسته‌ای ایران»، «بی اثر بودن تحریم‌ها»، «تاکید بر مذاکره به عنوان راه حل نهایی»، «مخالفت با تهدید نظامی علیه ایران» و «افزایش همکاری میان ایران و روسیه» اشاره نمود.

ریابکوف همواره بر گسترش همکاری ها میان ایران و روسیه تاکید کرده است.

وی در دوره‌ای که ایران تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار گرفته بود، خواستار آن شد که همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه افزایش یابد.

در مجموع با توجه به مواضع فوق، ریابکوف نه تنها نتایج نشست ایران و گروه 5+1 در استانبول را مثبت ارزیابی کرد، بلکه از به رسمیت شناخته شدن حق ایران در استفاده از فناوری صلح آمیز هسته‌ای در این نشست نیز سخن به میان آورد.

بر این اساس وی به عنوان مذاکره کننده ارشد روسیه، خواستار ادامه مذاکرات واقعی در هفته‌های پس از نشست بغداد نیز شده است.

به نظر می‌رسد در شرایط فعلی، ریابکوف به نمایندگی از روسیه قصد دارد نقش میانجی گری مسکو در مذاکرات هسته‌ای ایران را بیش از پیش تقویت کند.

سوابق دیپلماتیک نماینده چین در نشست 1+5 با ایران

«ما ژائوشو» متولد 1963 است و حوزه‌های تخصصی وی در وزارت خارجه، سازمان‌های بین‌المللی و کنفرانس‌ها، کنترل تسلیحات و اطلاعات است.

وی از سال 1987 تا سال 1990 رایزن دپارتمان سازمان‌های بین‌المللی وزارت خارجه چین بوده است. در سال‌های 1990 تا 1993 ژائوشو به عنوان رایزن و دبیر سوم نماینده دائم چین در سازمان ملل خدمت کرده است.

رئیس هیات چینی در استانبول یک سال نیز (1994) به عنوان معاون و مدیر دپارتمان سازمان‌های بین‌المللی وزارت خارجه چین خدمت کرده است.

وی مدرک دکترای خود را در رشته علوم سیاسی از دانشگاه اقتصاد لندن در سال 1995 اخذ کرده است. در سالهای 1996 تا 1999، معاون، مدیر و مشاور شورای روابط خارجی چین بوده است. در سال‌های 2001 تا 2002 سفیر چین در انگلیس و ایرلند شمالی و در سال‌های 2002 تا 2004 نیز سفیر چین در بلژیک و نماینده چین در اتحادیه اروپا بوده است. وی در سال 2011 نیز به عنوان معاون وزیر خارجه چین منصوب شده است و تاکنون در این سمت باقی مانده است.

سوابق دیپلماتیک نماینده آلمان در نشست 1+5 با ایران
«هانس دیتر لوکاس» که به عنوان رئیس هیئت دیپلماتیک در نشست استانبول با هدف گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای ایران شرکت کرده، ‌متولد 1959 است و تاکنون در چندین مورد به عنوان نماینده آلمان در کشورهای آسیایی و اروپایی فعالیت داشته است.

وی نماینده ویژه اروپای شرقی، قفقاز و آسیای مرکزی و نیز دفتر سیاست فدرال در برلین بوده است.

دیگر سمت‌های مهم پیشین وی مواردی همچون رئیس بخش روابط دو جانبه با کشورهای مرکزی، شرقی و جنوب شرقی اروپا و آسیای مرکزی و قفقاز و رئیس مطبوعاتی و ارتباطی سفارت آلمان در واشنگتن است.

لوکاس از اوایل ماه جولای به عنوان مدیر سیاسی در وزارت خارجه آلمان و به عنوان جانشین «امیلی هابر» مشغول به فعالیت شد.

وی از سال 1985 در وزارت خارجه آلمان فعالیت می کند و فعالیت در سفارتهای آلمان در آمریکا و مسکو در کارنامه کاری وی قرار دارد.

لوکاس از سال 2003 تا 2006 به عنوان رئیس بخش اروپای شرقی و مرکزی، قفقاز و آسیای میانه در بخش امنیت و سیاست خارجی دفتر صدراعظمی مشغول بود و پس از آن تا سال 2008 نماینده اروپای شرقی، قفقاز و آسیای مرکزی در وزارت خارجه آلمان بود.

این سیاستمدار آلمانی از سال 2010 تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز نماینده دائمی آلمان در بروکسل است.

ریاست مجموعه تیم 1+5 را نیز «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر عهده دارد. وی در چند سال اخیر همواره این سمت را در اختیار داشته است.

ژنو، استانبول، بغداد، مسکو و حالا آلماتی شهرهایی هستند که تاکنون برای برگزاری مذاکرات میان ایران و 1+5 انتخاب شده‌اند.
در تیم ظریف چه خواهد گذشت؟
در دولت جدید فعالیت هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه تفویض شد . محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز به عنوان سرتیم مذاکره کننده معرفی شد . وی در دور اول مذاکرات با 5+1در نیویورک موفق عمل و دور بعدی مذاکرات ایران در 27 اکتبر در وین برگزار میشوددر این دوره اعضای تیم یران محمدجواد ظریف ریاست هیات ایرانی را برعهده داشته باشد همچنین مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزیر خارجه، سیدعباس عراقچی ، معاون حقوقی و بین الملل وزیر خارجه و محمدنیا، مشاور حقوقی وزیر خارجه، و بعیدی نژاد از وزارت امور خارجه ظریف را همراهی می‌کنند.
امیری یکی از کارشناسان سازمان انرژی اتمی است که در این تیم حضور دارد.
جان‌ کری وزیر خارجه آمریکا، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه، گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و وانگ یی وزیر خارجه چین در این نشست به همراه کاترین اشتون حضور خواهند داشت و در دوربعدی افراد ان طرف میز مذاکره کننده وزرای خارجه گروه 5+1 خواهند بود.

پایان پیام/