داستان های دینی که از این ور و آن ور بام افتاده اند

مسلم ناصری، سردبیر مجله ماهک و کلیسا در مورد جایگاه مسجد، معنویت و ارتباط انسان با خدا در ادبیات داستانی ایران به خبرنگار شبستان گفت: در رمان یک نگاه دین‌ستیزی وجود دارد و چون رمان از برون مرزها وارد کشور ما شد، این نگاه در برخی از رمان‌های ایرانی به‌ویژه رمان‌های دهه 40 و 50 دیده می‌شود. نویسندگان ما ساختار رمان را از غرب گرفتند و در اوایل اکثر آنها نیز در نوع نوشتن از آنها تقلید کردند.

ناصری ادامه داد: در ابتدا نویسندگان ما متأثر از غرب نگاه دین‌ستیزی داشتند و چون تحت تفکر سوسیالیست بودند، دین‌ستیزی در آثار آنها مشهود بود. به هر حال نگاه غرب، انسان‌محورانه است و این انسان در رمان و داستان غربی به چشم می‌خورد که خود محور است، با معنویت فاصله دارد و گاه با خدا درگیر می‌شود.

 نگاه نازل به دین در رمان های ایرانی

وی با بیان اینکه در بیشتر رمان‌های ایرانی نگاه نازلی به دین شده است، عنوان کرد: نویسنده ما اگر می‌خواست مسجد را تعریف کند به بعد خرافاتی آن می‌پرداخت. این دسته از نویسندگان نگاه نازل به دین دارند و بخشی از دین را می‌گیرند که خرافه است، در حقیقت دین نیست و اعمال سلیقه برخی است. این نویسندگان اگر می‌خواستند به محرم بپردازند به شلوغی آن و آشنایی پسر و دختر در این شلوغی می‌پرداختند.

 داستان های دینی که از این ور و آن ور بام افتادند

این نویسنده با اشاره به تأثیر انقلاب در داستان و رمان، اظهار داشت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نویسندگان ما یا دین را مسکوت گذاشتند و یا زیرکانه به آن پرداختند. نویسندگانی که بچه‌های انقلابی بودند نگاه را عوض کردند و در مورد مسجد، مکان‌های مقدس، معنویت و انسانیت نوشتند اما متأسفانه این دسته از سوی دیگر بام افتادند و فضا را آن‌قدر شور کردند که باعث موضع‌گیری افراد دیگر شدند.

 جای خالی نگاه خردمندانه به دین در داستان ها

به گفته ناصری، جای یک نگاه خردمندانه نسبت به دین در بین نویسندگان ما و به تبع آن آثارشان خالی است که بگویند مسجد، محرم معنویت و دین جزیی از زندگی ماست.

 نگاه ویژه تولستوی به معنویت

نویسنده " هفتگانه آذرک "، " خورشید انتظار "، " نامه‌های بارانی " و " شیر پیروز خدا " با اشاره به اینکه برخی از نویسندگان و رمان‌نویسان غربی به دین توجه داشتند، بیان کرد: برخی از نویسندگان غربی همچون تولستوی نگاه ویژه و خاصی به جنبه‌های معنوی زندگی داشتند. در آثار تولستوی می‌توان دید کلیسا از زندگی مردم جدا نیست.

 دو داستان خوب دینی نداریم

وی خاطرنشان کرد: ما نویسندگان یاد نگرفتیم چطور بیان کنیم که دین جزیی از زندگی ماست و برای همین گاهی هم که می‌خواهیم کار دینی کنیم کار ضد دینی از کار درمی‌آید و باعث موضع‌گیری عده‌ای می‌شود.

ناصری با بیان اینکه ما دو داستان موفق و اثرگذار داشتیم، تصریح کرد: امروز نتوانستیم دو داستان خوب خلق کنیم که جنبه‌های معنوی زندگی را به نمایش بگذارد. داستان موفق داستانی است که اثرگذار باشد و ما تأثیر آن را در جامعه ببینیم.

 سکوت نویسندگان یا ارایه خرافات به جای دین

سردبیر مجله ماهک و ملیکا با اشاره به داستان‌ها و رمان‌های اثرگذار غرب یادآور شد: نویسندگان غربی به عنوان متفکران در مردم خود تأثیر گذاشتند اما نویسندگان ما یا تأثیر نگذاشتند و یا تأثیر منفی گذاشتند. نویسندگان ما یا در مورد دین سکوت کردند و یا خرافه را جای دین به مردم تحویل دادند.

 نویسندگان دین منبری می دانند

ناصری شناخت نویسندگان را از دین ناکافی دانست و افزود: اگر بخواهیم داستان دینی بنویسیم باید با دین آشنا باشیم. نویسندگان ما با پایه‌های اصلی دین آشنایی ندارند. دین هم نیاز به آموختن دارد همان‌طور که نویسنده باید تاریخ، شخصیت‌شناسی، جامعه‌نشاسی، روان‌شناسی، جغرافیا بداند باید دین را هم بلد باشد. متأسفانه نویسندگان ما آنچه از دین می‌دانند دین منبری است و اطلاعات کافی و درستی از دین ندارند.

پایان پیام/