به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، باباطاهر همدانی، معروف به «بابا طاهر عریان»، عارف، شاعر و دوبیتی‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری(سده 11م) ایران و معاصر طغرل بیک سلجوقی بوده و بابا لقبی که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و عریان به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده است.
بابا طاهر در سال 447 هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام او نیز قرار گرفته است. در یکی از دوبیتی‌های مشهورش سال تولدش را به حروف ابجد گنجانیده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی خان کوکب به سال 326 هجری رسیده و او پس از 85 سال زندگی وفات یافته است.
آرامگاه وی در شمال غربی شهر همدان در میدان بزرگی به نام وی قرار دارد بنای مقبره باباطاهر در گذشته چندین بار بازسازی شده‌است.
در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده و در دوران حکومت رضاخان پهلوی نیز بنای آجری دیگری به جای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی لوح کاشی فیروزه‌ای رنگی مربوط به سده هفتم هجری بدست آمد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. احداث بنای جدید در سال 1344 خورشیدی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده است.
ستون های هشت گانه برج، قطعه سنگ مزار، کف و پله‌های آرامگاه از سنگ گرانیت حجاری شده و نما و فرش بنای آرامگاه باباطاهر همدان از سنگ است و در داخل آن کتیبه‌هایی از کاشی وجود دارد. باباطاهر یکی از مشهورترین دوبیتی سرایان ایران است که دوبیتی شورانگیز این شاعر و عارف بزرگ مورد توجه همگان است. برج آرامگاه بر قاعده‌ای هشت ضلعی واقع شده که ارتفاع آن از سطح فوقانی تپه 20/35متر و از کف خیابان 25/30متر است.
برخی از بزرگان و ادیبانی که در جوار مزار بابا طاهر آرمیده‌اند عبارت‌اند از محمد ابن عبدالعزیز از ادبای قرن سوم هجری، ابولفتح اسعد از فقهای قرن ششم، میرزا علی نقی کوثر از دانشمندان سده سیزدهم و مفتون همدانی از شعرای قرن چهاردهم. در محوطه داخلی آرامگاه 24دوبیتی از سروده‌های باباطاهر بر روی 24قطعه سنگ مرمرین نوشته و نصب شده است.
دو قطعه و چند غزل با گویش لری و مجموعه کلمات قصار به زبان عربی و کتاب سرانجام از آثار وی است. کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفا و صوفی و الفتوحات الربانی فی اشارات الهمدانی است
باباطاهر عریان همدانی مسلک درویشی و فروتنی او که شیوه عارفان است سبب شد تا وی گوشه گیر گشته و گمنام زیسته وتفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد فقط در بعض کتب صوفیه ذکری از مقام معنوی و مسلک ریاضت و درویشی و صفت تقوی و استغنای او آمده است گویا میان او و طغرل اولین شاه سلجوقی در حدود سال چهار صدوچهل وهفت درهمدان اتفاق افتاد و از این خبر بدست می آید که دوره شهرت شیخ اواسط قرن پنجم و ظاهراً تولدش اواخر قرن چهارم بوده است. باباطاهر از سخنگویان صاحبدل و دردمند بوده و نغمه هائی که شاهد سوز درونی است سروده و نیز رسالاتی بعربی و فارسی تالیف کرده است، از آن جمله مجموعه کلمات قصاریست به عربی که عقاید تصوف را در علم و معرفت و ذکر و عبادت و وجد و محبت در جمله های کوتاه و موثری بیان می کند.
عمده شهرت باباطاهر در ایران بواسطه دوبیتی های شیرین و موثر و عارفانه اوست . از خصوصیات این رباعیات آنکه با وزن معمولی رباعی کمی فرق دارد و نیز در لغتی شبیه بلغت لری سروده شده و از این لحاظ آنها را در کتب قدیم «فهلویات » نام داده اند. در تمام رباعی های ساده و موثر شاعر یاد از وحدت جهان و دورافتادگی انسان و از پریشانی و تنهائی و ناچیزی و بی چیزی خود کرده از هجران شکایت نموده و حس اشتیاق معنوی خود را جلوه داده است، باباطاهر در همدان دار فانی را وداع گفته و در همان شهر مدفونست .
ساخت بنای جدید آرامگاه باباطاهر تلفیقی از معماری قرن‌های هفتم و هشتم هجری قمری است
علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان به خبرنگار شبستان گفت: ساخت بنای جدید آرامگاه باباطاهر تلفیقی از معماری قرن‌های هفتم و هشتم هجری قمری است که در سال 1349 هجری شمسی به پایان رسید.
وی افزود: استان فرهنگی تاریخی همدان با داشتن آثار و بناهای تاریخی و باستانی همه ساله در ایام تعطیلات پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است که آرامگاه باباطاهر یکی از گنجینه‌های جذاب توریسم همدان محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: آرامگاه شاعر بزرگ باباطاهر سالانه بسیاری از گردشگران و مسافران را به سوی خود جذب کرده و مورد استقبال و توجه آنان قرار می‌گیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان اظهار داشت: این بنای تاریخی طی شماره 1780 مورخه 21/2/1376 به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده و در اطراف بنای جدید فضای سبز وسیعی احداث شده است.
وی افزود: از باباطاهر علاوه بر دوبیتی هایش آثار ادبی دیگری نیز بجا مانده است که می‌توان به "دو قطعه و چند غزل" و کتابی با عنوان "سرانجام" اشاره کرد.
شعرهای باباطاهر به لهجه‌ی «فهله» سروده شده است
احمد ترابی، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان به خبرنگار شبستان گفت: شعرهای باباطاهر به لهجه‌ی «فهله» سروده شده است و در اصطلاح عامیانه آن را لری برداشت می‌کنند.
وی افزود: براساس منابع تاریخی، طغرل بیگ سلجوقی در سال 447 هجری قمری وقتی به همدان آمد، به دیدن باباطاهر رفت و این نشان می‌دهد که او در این شهر بوده و در همین شهر هم فوت کرده است؛ اما آنچه اطلاع دقیقی از آن در دست نیست، محل تولد باباطاهر است.
ترابی با بیان اینکه بنای اصلی آرامگاه از منشورهایی تشکیل شده و دارای مدخل‌های ورودی و منفذهای نور است، تصریح کرد: بنای اصلی آرامگاه این عارف بزرگ به ابعاد 10 متر در 10 متر ساخته شده است.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان ابراز کرد: این بنا با کلافهای بتونی داخلی استحکام یافته و دوام آن به طور کامل تامین شده است وپی سازی آرامگاه باباطاهر از سنگ، آهک و دارای عایق کاری است و برج آرامگاه که بر قاعده هشت ضلعی قرار گرفته از سطح فوقانی تپه 20 متر فاصله دارد.
ترابی خاطرنشان کرد: در محوطه داخلی آرامگاه کاشی های معرق و تزیینات بسیار ظریف به کار رفته و 24 دوبیتی از سروده‌های باباطاهر روی 24 قطعه سنگ مرمر به چشم می‌خورد.
وی گفت: ترابی محل نصب این سنگ‌ها را قسمت پایین اطراف محوطه داخلی عنوان کرد و یادآور شد: مساحت زیر بنای آرامگاه و باغ آن حدود 9 هزار متر مربع است.
پایان پیام/
نظر شما