مرحوم منذر بیش از تاریخ دغدغه تجمیع اسلام و مدرنیته را داشت

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دومین سالگرد درگذشت حجت الاسلام علی ابوالحسنی (منذر) پژوهشگر و مورخ، با عنوان «بیدارگر بصیر» عصر دوشنبه 5 اسفند ماه در سالن اجتماعات حوزه هنری برگزار شد.
بنابراین گزارش، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران طی سخنانی از مرحوم ابوالحسنی با عنوان شخصیتی پرکار، ادیب، صریح، منصف یاد کرد و گفت: مرحوم ابوالحسنی را معمولا به عنوان مورخ می شناسند به ویژه آثاری که درباره مشروطه و شیخ فضل الله نوری نوشته است، این درست است اما ایشان در اوایل انقلاب کتابی با عنوان «شهید مطهری افشاگر توطئه» را نگاشت که جریان التقاط را به روش شناسی و مباحث شهید مطهری معرفی می کرد.
وی افزود: ایشان قبل از اینکه یک مورخ باشد یک متفکر بود و قبل از اینکه دغدغه نگارش تاریخ را داشته باشد دغدغه این را داشت که اسلام و مدرنیته را چگونه می توان جمع کرد. مرحوم ابوالحسنی تنها دغدغه اش این نبود که شیخ فضل الله را معرفی کند بلکه دغدغه مهم دیگری را داشت که در آثارش می توان آن را یافت. او می خواهد یک جریان شناسی فکری را در تاریخ معاصر با رویکرد تاریخی به مخاطب معرفی کند.
وی در ادامه سخنانش بیان کرد: در تاریخ معاصر ایران و حتی جهان اسلام که امروز هم با آن روبرو هستیم جریانی وجود دارد به نام« روشنفکری سکولار» که در صدد این است که عقلانیت خودبنیاد غرب را معرفی کند حتی ممکن است کسانی در لباس روحانیت در پی اشاعه فکر سکولار باشند. مرحوم ابوالحسنی هم در معرفی شیخ فضل الله جریان روشنفکری سکولار را معرفی کرد و هم جریان سنتی حوزه را که دغدغه دنیای امروز را نداشتند نشان داد که نمی دانند فی المثل الان جامعه با چه پرسش و نیازی روبروست. در کنار معرفی این دو جریان، جریان سومی را به عنوان« نواندیشی دینی» معرفی می کند جریانی که می خواهد بداند چگونه می توان بین سنت و مدرنیته جمع کرد.
حجت الاسلام خسروپناه با اشاره به تبیین طرح عدالت‌خانه شیخ فضل الله نوری از سوی مرحوم ابوالحسنی بیان کرد: مرحوم ابوالحسنی نشان می دهد که این طرح برگرفته از میراث اسلامی ماست که ناظر به زمان حاظر است و با زبان زمان پیوندی را که شیخ فضل الله اعلام کرده معرفی می کند و به خوبی روشن می کند که جریان «نواندیشی دینی» چه تفاوتی بین شیخ فضل الله و مرحوم علامه نائینی می گذارد.
وی خاطرنشان کرد: از لحاظ تئوری این دو با هم تفاوتی ندارند و از لحاظ گفتمان سیاسی هر دو معتقد به حکومت اسلامی و اصل ولایت بودند اما در تشخیص مصداق با هم اختلاف داشتند و او نشان می دهد که شیخ شهید متوجه مصداق دقیقی شد که بسیاری از بزرگان که بعدها جزو نواندیشان دینی شدند، متوجه این امر شدند. مرحوم منذر پژوهشگری به مثابه یک پژوهشگاه بود. با آثار مرحوم منذر می توان جریان شناسی فکری تاریخ معاصر ایران را تدوین کرد.
پایان پیام/