به گزارش خبرگزاری شبستان از سنندج، به بهانه انتشار کتاب منشآت هیبت که توسط انتشارات گوتار شهرستان سقز روانه بازار شده است برآن شدیم که مختصر مطالبی در خصوص مولف این کتاب سید محمد صادق حسینی که از نامداران و عالمان استان کردستان بودند برای شناخت بیشتر از اندیشمندان این خطه از میهن اسلامیان بیان کنیم.
کتاب منشآت اقل الطلبه العظام توسط خود علامه هیبت جمع آوری و تدوین شده است و شامل 22 نامه ی فارسی و یک نامه عربی است.
دکتر محمود ابراهیمی یکی از اساتید و مترجمان کرد در رابطه کتاب منشآت هیبت گفت: این کتاب براستی یکی از آثار برجسته هیبت در ادب فارسی است.
وی علاقه مندان به ادب درخشان فارسی را به مطالعه این کتاب دعوت کرد و بیان داشت: تسلط، تبحر و مهارت هیبت در نوشتن منشآت نثر فنی و مصنوع ادب فارسی را می رساند.
سید صباح حسینی نوه این عالم عالیقدر کرد در مقدمه این کتاب به شرح حال و زندگی نامه پدربزرگش پرداخته است و این گونه بیان کرده که سید محمدصادق حسینی متخلص به هیبت در 17 اردیبهشت ماه سال 1256 در روستای قلعه گاه منطقه ی سارال شهرستان دیواندره به دنیا آمده است.
وی طبق رسم آن روزگاران تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز می کند و بعد بواسطه ی اینکه پدرش از مقام و موقعیت اجتماعی و اقتصادی مناسبی برخوردار بوده در سال 1267 شمسی به همراه برادر کوچکترش سید محمد سعید رهسپار شهر سنندج که در آن روزگاران از مراکز مهم علم و ادب بوده است می کند.
از سال های آغازین اقامت هیبت در شهر سنندج که نوجوانی بیش نبوده و نیز استادان او اطلاع دقیقی در دست نیست اما بر طبق دست نوشته ها و یادداشت ها بازمانده از وی گویا تا سال 1277 شمسی به تناوب در مدارس امام زاده پیرعمر، دارالسلام، مسجد وزیر و مسجد طلیعه خانم به تحصیل علوم دینی و ادبی پرداخته و مدتی در نزد عالمانی همچون عبدالحمید سنندجی و ملا احمد سقزی به قرائت متون نظم و نثر فارسی مشغول بوده است.
وی در اواخر سال 1283 شمسی عازم شهر بانه می شود و نزدیک سه سال در مدارس یونس خان و محمدخان به تحصیل علوم آداب بحث و جدل و هم چنین علم فقه بویژه فرائض(ارث) می پردازد.
در اواخر سال 1285 شمسی عازم مهاباد می شود و بعد از دو سال اقامت بار دیگر به سنندج بازگشته و پس از مدتی نیز به کردستان عراق می رود و از آنجا هم عازم کردستان ترکیه می شود و در آنجا به تحصیل مشغول می شود.
هیبت سفرهای زیادی به شهر ایروان در جمهوری ارمنستان داشته و علاقه و دلبستگی وی به این شهر در اشعارش به خوبی هویداست.
هیبت پس از دریافت اجازه ی افتا و تدریس حدود سال 1300 شمسی به زادگاهش بازگشت و به قریه کرفتو در اطراف شهرستان دیواندره به عنوان معلم دروس فارسی و عربی دعوت شد و پس از مدتی ملا و مدرس این قریه می شود.
پس از اقامت سیزده ساله در این روستا رهسپار قریه آلکلو در نزدیکی شهر سقز می شود و دو سال بعد یعنی در تاریخ 1315 شمسی دارفانی را وداع می کند.
در مورد علت اشتهار وی به هیبت سند و مدرکی که بتوان به آن استناد کرد وجود ندارد اما در این زمینه روایاتی هست، این عنوان از سال 1284 شمسی در نوشته های وی دیده می شود.
این محقق عالیقدر در طول عمر نه چندان طولانی خود آثار فراوانی در زمینه های مختلف از خود به یادگار گذاشته است و جامیعت و روحیه ی بالای تحقیق دو ویژگی بارز مرحوم هیبت است.
جامیعت وی بدین معناست که در طول سا ها تحصیل و تحقیق در مناطق مختلف کردستان توانسته است علوم مختلف را یاد بگیرد و در آنها به تبحر و تخصص دست یابد تنوع آثار وی مبین این مساله است.
روحیه ی بالای تحقیق در وی بدان حد بوده که هیچ کتابی از فقه و فلسفه و تفسیر و حدیث و کلام و منطق و صرف و نحو و بلاغت و ادبیات فارسی، عربی و کردی نیست که بدست ایشان رسیده باشد و با هوشیاری و احاطه ی عجیب و دقت کم نظیر آنرا شرح و توضیح نکرده باشد.
ازجمله آثار هیبت می توان به منشآت، دیوان اشعار که در سال 86 به چاپ رسیده است، ترجمه و شرح قصاید عربی سعدی به فارسی، گردآوری قصاید عربی شیخ محمد سلیم مردوخی سنندجی و ترجمه تعدادی از قصاید به فارسی، تنظیم و تصحیح گزیده نفحات الانس جامی، رساله اثبات ذکر به جهر تمام و ابطال و اوهام و خیال خام و اضغاث احلام، مناظره با ملا سیف الدین خان غفاری و علمای سقز در مورد طلاق ثلاثه اشاره کرد.
تصحیح انتقادی رباعیات خیام، تصحیح و تنظیم اشعار بهارستان جامی، فتاوای فقهی، تصحیح و تنظیم گزیده کشکول شیخ بهاء الدین عاملی، تصحیح و تنظیم گزیده ادب الدین و الدنیا ابوالحسن علی ابن محمد ابن حبیب مارودی، تصحیح و تنظیم گزیده نظم و نثر مکتوبات خواجه محمد معصوم فرزند و خلیفه ی امام ربانی، تصحیح رساله ی رجوع از وقف ملا علی قزلجی و غیره از دیگر آثار هیبت است.
علما و ادبا و فقها و شاعران کرد زیادی در کمال محرومیت در روستاهای کردستان و در میان حجره های مساجد پرورش یافتند و مراتب و درجات علمی را پیمودند و آثار فراوانی از خود برای اهل علم و دانش به جا گذاشتند و علامه هیبت نمونه بارزی از این عالمان برجسته کرد است.
پایان پیام/
نظر شما