بین دانستن و توانستن برایم فاصله ای نیست

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از معاونت سیما، پروفسور محمود گلابچی، که استاد برجسته معماری از دانشکده هنرهای زیبا از دانشگاه تهران است، در مشهد چشم به جهان گشود. وی که در حال حاضر به عنوان چهره ماندگار در عرصه معماری مطرح است، به عناوین دیگری چون استادنمونهدانشگاههایکشور، پژوهشگربرجسته دانشگاه های کشور، مهندس نمونه کشور، استادنمونه دانشگاه تهران، پژوهشگرنمونه دانشگاه تهران، سردبیرمجله بین‎المللیInternational Journal of Architectural Technology، تاسیس کننده قطب علمی فناوری معماری، تاسیس کننده رشته تکنولوژی معماری، تاسیس کننده رشته مدیریت پروژه وساخت، عضوشورای تدوین مقررات ملی ساختمان (1375 تاکنون)، رئیس شورای فناوری‎های نوین ساختمانی وشورای قطب علمی فناوری معماری و عضوهیات امنای انجمن مفاخرمعماری ایران نیز شناحته می شود. با وی در "گفتگوی تنهایی" به گفتگو نشسته ایم.

هرگاه نگران می شوم، فقط قرآن می خوانم

محمود گلابچی در ابتدای این گفتگو تشبیهات نور در قرآن را بی بدیل عنوان کرد و اظهار داشت: به همین جهت نور و اجزای دیگری مانند نور در معماری ما جایگاه ویژه ای دارد.

این استاد دانشگاه نور را منشا روشنایی و پاکی بیان کرد و گفت: یکی از نعمتهای بزرگ الهی است. ما به کمک نور قدرت بینایی، تشخیص و قدرت بصیر بودن را پیدا می کنیم.

گلابچی به بیان حدیثی از پیامبر در وجه نور پرداخت و گفت:این اولین خلقت ذات سبجان باراله است. خلقتی که نور خلقت پیامبر اکرم(ص) در آن متجلی است، به همین جهت وقتی نور را می بینیم به یاد ذات حق می افتیم و هم به یاد پیامبر عظیم شان اسلام.

وی افزود: وقتی نور می اید، چشممان روشن می شود و می تواند ببیند، ولی به جز چشم، دلمان هم روشن می شود. به نظر من بین جسم و روح ما کاملا ارتباط تعالی است.

گلابچی با بیان اینکه اسماء الحسنی به او آرامش می دهد و نام بزرگ حق، یعنی الله را بالاترین و برترین نام عنوان کرد و اظهار داشت: البته در میان اسماءالحسنی یا سبحان و یا قدوس اسمایی است که بر جسم و جان من تاثیر شگرفی می گذارد.

گلابچی که یکی از آیات سوره اعراف بارها دل و روحش را تکان داده است، گفت: خدا در این آیه می فرماید"اگر مردم فقط دو شرط را می فهمیدند؛ یعنی ایمان و تقوا را رعایت می کردند، ما برکات آسمانها و زمین را بر آنها نازل می کنیم ولیکن انسانها در این ادعا گاه راست نمی گویند." اینجا هم خداوند جز آنچه که سزاوار بندگانش است، انجام نمی دهد.

وی ادامه داد: خداوند فرمود" ما آن را به همان چیزی که کسب می کنند، اخذ می کنیم و این نشانه ای است از اینکه به این صراحت آیات قرآن هدف را در زندگی ما تعریف کرده است. کافی است ایمان داشته باشیم و تقوا پیشه کنیم تا همه این نگرانی ها و تشویش ها از میان برود.

وی در تشریح یکی دیگر از آیات خداوند گفت: خداوند در صوره الطلاق شاید پنج بار این تضمین و تایید توسط خدا انجام می شود که کسی که تقوای خدا را پیشه می کند، ما محل رها شدن در امور را به او نشان می دهیم و از آنجایی که اصلاً انسان ها فکر نمی کنند، روزیشان تامین می شود.

وی افزود: خداوند می فرماید کسی که توکل به خدا می کند و امورش را به خدا می سپارد، برای او خداوند کافی است و بعد می فرماید، بلوغ و رسیدن به نتیجه همه کارها در دستان خداوند است و باز در پنجمین فراز می فرماید، قد و اندازه و جایگاه همه امور را خداوند تعیین می کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه همان آیه اول تمام مسیر زندگی ما را تعیین می کرد، اظهار داشت: خداوند وقتی فرمود برای کسانی که توکل می کنند، از جایی که گمان نمی کنید روزیتان را می رسانیم، همه چیز را بیان می کند.

وی ادامه داد: وقتی من این آیه را می خوانم ما در زندگی و در هستی چه درسی و بالاتر و مهمتر را باید توجه کنیم تا دیگر نگرانی و تشویش از میان برود. گاهی انسان ها برای کسب روزی به چیزهایی متوسل می شوند که من واقعا تعجب می کنم در حالی که خدا می فرماید از جایی که گمان نمی کنید به شما روزی می رسانیم؛ من گاهی فکر می کنم که کاش این آیه را در زیر شیشه میزمان می گذاشتیم تا همیشه جلوی چشممان باشد.

محمود گلابچی با بیان اینکه در زندگی هر بشری موقعیتی پیش می آید که حالش خوب نباشد و در آن موقع با رجوع به قرآن می تواند آرامش بگیرد، تصریح کرد: برای خود بنده هم چنین چیزی اتفاق افتاده است. اولا خدا می فرماید، ای انسانها و بندگان من کسانی که ایمان دارید، هیچ گاه از رحمت خدا نا امید نشوید و بدانید در همه حال رحمت و غفران خدا با شماست.

وی افزود: اما بگذارید به یک آیه اشاره کنم که خیلی خیلی در آرامش انسان تاثیر گذار است. وقتی دچار غفران و اندوهیم، این آیه در سوره توبه می فرماید، هیچ گاه به ما چیزی نمی رسد مگر اینکه ذات اقدس الهی آن را برای ما مقدر کرده باشد. چرا که خداوند آقا و صاحب اختیار ماست، همه زندگی و حیات ما از اوست.

گلابچی ادامه داد: پس از نظر من این نتیجه خرد است که انسان ها جز اینکه خودشان را به او بسپارند و به او توکل کنند ندارند. پس مومنون امورشان را به خدا می سپارند و توکل می کنند و این همان آیه ای است که وقتی من در شرایط خوبی نباشم آن را می خوانم، فضای آرامش را بر من ایجاد می کند.

استاد دانشگاه معماری گفت: روزی از امیرالمومنین پرسیدند، معنای زهد چیست؟ حضرت هم در پاسخ همین آیه از قرآن را بیان می کند. بعضی ها فکر می کنند زاهد کسی است که دور از انسانها در جایی دور باید رفت و از انسان ها باید دوری کنند.

گلابچی گفت: در یکی دیگر از آیات قرآن خداوند می فرماید، بر آن چیزی که ز دست می دهید تاسف نخورید و از چیزی که به دست می آورید خوشحال نشوید. چه آنهایی که به دست می آوریم و چه آنهاای که از دست می دهیم جایگاهی ندارند که چنین واکنشی نشان دهیم.

وی افزود: هر کدام از این سه آیه که عرض کردم آرامشی بر انسان وارد می کند که هیچکدام از این نگرانی ها دیگر جایی ندارد.

این نویسنده و استاد دانشگاه با بیان اینکه با تمام وجود به آنچه که گفتم باور دارم اظهار داشت: من علاوه بر اعتقاد به این اصول و مبانی، به آنها نیز در زندگی عمل می کنم.

وی افزود: حضرت امیر می فرماید، من خداوند را به فسخ شدن عزیمت های بزرگ ما و نقض شدن همت های بزرگ ما، شناختم. اینجاست که می فهمیم اراده امور و جهان به دست اوست و غیر از این اگر عمل کنیم خلاف عقل و خرد عمل کرده ایم و این اساس همه همت ها و قضاوت های من در زندگی است.

گلابچی با بیان اینکه بین دانستن و توانستن برای بنده فاصله ای وجود ندارد، اظهار داشت: من همواره نه تنها سعی کرده ام، بلکه موفق هم شده ام که با همه این امور همه قضاوتها و اندوه ها و نگرانی ها را کنار بگذارم و البته معتقدم کار سختی نیست.

وی افزود: اگر همه وجود ما به حقیقت و به واقعیت این امر گواهی دهد، مشقتی نیست. در سوره مبارک مُلک می فرماید: همه عزت ها و بزرگی ها و نعمت ها در دست اوست و در مقابل همه امور مخالف نیز به دست اوست، اصلا نیازی نیست و جایگاهی نیست که برای غیر از این نگران شوم و من واقعا این را امری دشواری نمی دانم ولی این باید بر همه اندیشه ما تسلط داشته باشد.

استاد دانشکده معماری گفت: وقتی ما در جهان، در این طبیعت مسافرت می کنیم، جلوه های حکمت الهی را می بینیم. اگر این آیات و نشانه های وجود او را به خوبی حس کنیم، همواره وجود ما بر بزرگی و عزمت و علیم و حکیم بودن او گواهی می دهد.

وی ادامه داد: من بخاطر رشته خودم که در حوزه معماری و مهندسی ساختمان است، در حوزه معماری بایونیک فعالیت می کنم. بایونیک علمی است ترکیب شده از بایولوژی و تکنیک، یعنی ریست شناسی و فن. بعد ما می بینم که چگونه طبیعت اولین و برترین معلم انسان در آموختن برترین سازه ها و برترین طراحی ها برای اوست و ما وقتی این طبیعت را نشانه او می بنیم، همواره در برابر این عظمت و خلقت او را تسبیح می کنیم که چنین تقدیر و ترکیب و خلقت مدبرانه ای را در مقابل چشمان ما قرار می دهد؛ فتبارک الله احسن الخالقین.

وی افزود: شاید بد نباشد در حوزه معماری این را اشاره کنم که وجود ما یعنی پیکره انسان که در آن 206 استخوان است که قوام دهنده بدن ما است، وزنشان بین 2 کیلو 600 گرم تا 2 کیلو 700 گرم است. ما واقعا در علم مهندسی متحریم که چگونه این استخوان ها با این ترکیبی که در بدن ما قرار گرفته است، می تواند وزنی معادل مثلا 100 کیلو را حفظ کند. این همان نشانه هایی که است که خداوند قرار داده تا انسان با درک و شعور خودش این آیات الهی را ببیند و به وسیله آنها خدا را ببیند و با آنها ارتباط برقرار کند.

چهره ماندگار معماری، نوع نگاه به معماری های مدرن را برای دیدن خداوند در آنها، مهم دانست و اظهار کرد: وقتی ما پلی به طول 4 کیلومتر می بینیم (پل آکاشیکا واکیو در ژاپن) آنجا از اینکه انسان قادر شده است از یک دریا عبور کند،طبیعتا انسان اینجا دچار شگفتی می شود. انسان از قدرت و توانی که در وجود انسان است شگفت زده می شود؛ این به دلیل شعور و قدرتی است که خداوند در وجود انسان قرار داده است، بنابراین انسانی ممکن است آن پل را ببینید و چنین چیزی به ذهن او نگذرد، اما ما با یک دید عمیق بر جهان نگاه کنیم و به همین دلیل ما با دیدن هر پدیده ای در هستی می توانیم به خالقی که اینها را به وجود آورده توجه کنیم.

وی با بیان اینکه در این هستی اتفاق های زیاد تخلخی وجود دارد که انسان های دارای احساس را متاثر می کند، اظهار داشت: وقتی مثلا کودکان فقیر آفریقا را می بینیم، ممکن است آرزو کنیم که در شرایطی بودیم که توانایی کمک داشت.

وی افزود: تحلیل و تشخیص اینها نیازمند یک اندیشه است تا نتیجه نادرست نگیریم. مثلا نتیجه نگیریم که برخلاف عدل الهی است. آنچه در جهان هستی رخ می دهد که امور بر اساس ذات جهان هستی است که تبدیلی نیست.

نویسنده کتاب خانه های پولادی گفت: اگر زلزله ای بیاید و ما خانه ها را مقاوم درست نکرده باشیم، می شود حادثه بم. چه کسی در در حادثه بم نگریست؟ اما نباید این را به حساب بی عدالتی دانست. این ذات جهان است و این ما هستیم که خودمان را برای آن باید آماده کنیم.

پایان پیام/