خبرگزاری شبستان: فضای محرم و قیام حضرت اباعبدالله الحسین ناخودآگاه اذهان همه ما را با مفهومی به نام امر به معروف و نهی از منکر آشنا می کند، یعنی همان اصل مهمی که در تبیین فلسفه قیام سیدالشهدا (ع) خود را متبلور می سازد. اما از طرف دیگر باید گفت در سال های اخیر، غبارهای انحرافی و تحریفی بر برخی از مفاهیم و کارکردهای دینی از جمله امر به معروف و نهی از منکر نشسته و ذهنیت لایه هایی از جامعه را نسبت به این مفاهیم زاویه دار ساخته است.
سرویس "قرآن و معارف" قصد دارد واکاوی عمیق تر این موضوع را در سلسله گفتگوهایی با کارشناسان به بحث بگذارد تا ان شاء الله زمینه صیقل خوردن این بحث و نزدیک شدن به مفهوم حقیقی این اصل مهم دینی فراهم آید.
بخش اول گفتگوی ما با آیت الله دکتر روح الله قرهی، پژوهشگر دینی و رییس حوزه علمیه امام مهدی (عج) به تبیین و واکاوی و تصحیح ذهنیت ها درباره اصل امر به معروف و نهی از منکر اختصاص دارد.
- کسی که کم ترین آگاهی درباره امر به معروف و نهی از منکر را داشته باشد نمی تواند بگوید امر به معروف و فضای دعوت به خیر و خوبی چیز بدی است اما نکته ای که این جا وجود دارد گاهی تصویر این اصل درخشان دینی و الهی در فرهنگ عمومی آلوده به اغراض و برداشت ها و زنگارهای ذهنی می شود. شبهه ها و تردیدهایی هم وجود دارد. از جمله این که مثلا می گویند چرا دایره امر به معروف و نهی از منکر صرفا در یک موضوع خاص محدود شده است که حرف حقی است، یا فرض کنید آمران به معروف – یعنی کسی که حس می کند یا می خواهد اقدام به دعوت به امر یا نهی از منکر کند - خود چقدر عامل به آن معروف یا ناهی از آن منکر هستند؟
نکاتی که به آن اشاره کردید جهت گیری درستی است. گاهی ما تصور صحیحی از یک اصل دینی نداریم که طبیعتا این بینش و تفکر در جامعه باید اصلاح شود. این نکته که امر به معروف حرکت به سمت آرمان های متعالی و فراهم آوردن مقدمات تشکیل مدینه فاضله است حرف درستی است و اساسا حرکت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در عاشورا مبتنی بر همه آرمان هایی است که محقق شدن آن به ایجاد مدینه فاضله منجر خواهد شد.
بعضی ها می گویند دایره امر به معروف در جامعه ما تنگ شده است و فرض کنید فقط بدحجابی را منکر می دانند. صد البته معلوم است دایره منکرات وسیع تر است. بزهکاری ها، تبعیض ها، رانت ها، فساد اداری، اختلاس ها، رشوه ها، دست درازی کردن به بیت المال، بیکاری، نهادینه شدن فرهنگ سکولار همه و همه منکر هستند و مسلما آمران به معروف بایستی نگاه متوازنی در همه این شاخه ها داشته باشند. البته شروط در این باره کم نیست. مثلا کسی که می خواهد در حوزه فساد اداری گزارشی بدهد که در راستای همان نهی از منکر است، اول از همه باید مستندات متقن، مستدل و قابل دفاعی داشته باشد. صرفا بسنده کردن به مشتی شنیده ها و کلیاتی که صحت و سقم آن معلوم نیست نمی تواند مبنای عمل در این باره باشد و چه بسا خود این حرکت، مفسده ای ایجاد کند و آبرویی را بریزد که قابل جبران نباشد. اما حالا کسی که مستندات متقنی دارد و صدایش درنمی آید معلوم است که به تعبیر عامیانه ریگی در کفش دارد. کسی که توانسته آن معروف ها را در ذهن و قلب خود به جریان اندازد طبیعتا واهمه ای هم از حق گویی نخواهد داشت و دنیا را به سمت خوبی ها دعوت خواهد کرد.
- تصور من این است که امروز گاهی این تفکر را در جامعه اشاعه می دهند که امر به معروف از همان اول با برخورد و اصطکاک آغاز می شود، در حالی که آن وجه برخوردی در مواقع خاص است.
بله، شما نگاه کنید. پشت هر رفتار مؤمن، دلیلی نهفته است. وقتی کارد به استخوان می رسد و راه دیگری نمی ماند دست به سلاح می برد. چرا رزمندگان ما در جنگ هشت ساله دست به سلاح بردند؟ آیا از جنگیدن و کشتن لذت می بردند؟ آیا امام حسین (ع) از جنگ استقبال کردند؟ مسلمان حقیقی و آمر به معروف راستین، اگر می جنگد به خاطر نفس جنگیدن نمی جنگد. می جنگد تا آن آرمان های متعالی را زنده نگه دارد. در واقع راهی جز این برایش نمی ماند. اسلام و ادیان الهی همه و همه برای تجلی آرمان های انسانی فعالت کرده اند. خدا یکی است و "لا نفرق بین احد من رسله" / بین انبیا و آموزه هایشان با هم فرقی وجود ندارد و همه آن ها برای یک هدف که نشان دادن راه بندگی و پرهیز دادن آن ها از پلشتی ها ست تلاش کرده اند. با همین میراث الهی و نبوی و علوی است که حضرت اباعبدالله (ع) جانفشانی می کند و وظیفه امر به معروف را به زیباترین وجه ممکن عملی می سازد.
اصلا روشن ترین هدف از این امر به معروف در پیام حضرت اباعبدالله (ع) موجود است. آن جا که می فرمایند: "من برای اصلاح دین جدم به پا خاسته ام" و مگر دین جدشان انسان ها را به چه آرمان هایی دعوت می کرد؟ دینی که پیامبر ما از جانب خداوند آورد انسان ها را به یکتاپرستی، برادری، عدل، صلح، آرامش، علم افزایی دعوت می کرد و دعوت می کند یعنی همه آن ارزش هایی که در هیچ عصر و زمانی کهنه نمی شوند و سیمای مندرس و منسوخی به خود نمی گیرند.
در واقع پیام اصلی حضرت اباعبدالله (ع)، رساندن بشر به کمال در همین دنیا است یعنی این که آدمی می تواند هم در این دنیا با صلح و صفا و راستی و عدل و انصاف و خداپرستی پیوند داشته باشد و هم در آن دنیا. همان هدفی که به زیبایی در قرآن طرح می شود: "ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه" . اتفاقا آخرتی نیکو می شود که دنیایی نیکو در آن محقق شده باشد یعنی هر کسی به سهم خود در این دنیا دایره خوبی ها و نیکی ها را گسترش دهد و از شعاع دایره بدی ها و منکرات بکاهد. دنیایی نیکو می شود که در آن مبارزه ای دایمی با بدی ها و دعوتی دایمی به خوبی ها در آن جریان داشته باشد. مثل گلستانی که هر روز و هر لحظه به هرس و نگهداری و مبارزه با آفات و علف ها نیاز دارد. معلوم است که اگر چنین گلخانه ای به حال خود رها شود چه بر سرش خواهد آمد. در واقع پیام حضرت اباعبدالله الحسین (ع) چیزی جز دعوت به گلستان کردن دنیا و روابط موجود در آن نیست.
انتهای پیام /
نظر شما