همسویی با اخلاق انسانی و اسلامی، مهمترین شاخص برنامه های ورزشی در مساجد

خبرگزاری شبستان: نوجوان و جوانی که در مسجد برای ورزش حضور می یابد باید ابزاماتی را مد نظر قرار دهد، در این قسمت سعی ما  استفاده از کلمات امام راحل ( ره) و رهبر معظم انقلاب در ترسیم این خط مشی است ، در این باره  این ویژگیها عبارتند از:

توجه به خدا

مهمترین ویژگى که ورزشکاری که در فضای پیرامونی مسجد به ورزش می پردازد باید به آن توجه کند آن است که مسجد و فضای آن محل توجه به خداوند و ذکر نام اوست، حضور پیوسته در شرایط سخت ورزشی در محیط وابسته به مسجد سبب می شود که یاد خدا در تمام شئون زندگى ورزشکار تسری پیدا کند.

در این باره می بینیم که امام خمینی ( ره ) در توصیه به ورزشکاران به  عدم غفلت از یاد خدا  توصیه می کنند، بی شک ورزش در محیطی که متاثر از فضای مسجد است در توجه به ذکر الهی بسیار موثر است ، ایشان در این باره می فرمایند: ایمانتان را تقویت کنید، به اسلام پناه ببرید؛ همه مان به اسلام پناه ببریم، همه جا یاد خدا باشیم. من مى دانم که ورزشکارها در گودهاى زورخانه یاد خدا هستند، یاد امیرالمؤمنین هستند، تقویت کنید این یاد خدا را، تقویت کنید این یاد مولا را و همه با قدرت، همه با ایمان، ان شاءاللّه  به پیش بروید».( صحیفه امام، ج 8، ص 35.)

بدون شک هیچ مکانی همچون در کنار مسجد  قرار گرفتن به عنوان مظهر ذکر الله ، این توانایی را ندارد که فعالیت بدنی و افزودن قوای جسمانی را با یاد خدا عجین سازد.

امام راحل ( ره) توجه به قرآن به عنوان منبع ذکر الهی  را به ورزشکاران توصیه نموده و می فرمایند:

بنا به توصیۀ ایشان از مهمترین الگوها براى ورزشکاران قرآن است، قرآن در کلام امام براى تمام اقشار جامعه توصیه شده و عمل به دستورات آن باعث تقویت بعد معنوى همه اقشار جامعه و طبقۀ ورزشکار مى گردد:

«مملکت ما همان طورى که به علما و دانشمندان احتیاج دارد به این قدرت شما هم احتیاج دارد. این قدرت وقتى با ایمان باشد، وقتى که زورخانه با قرآن باشد، با ایمان باشد، پشتوانۀ یک ملت است. وقتى قهرمانها، قهرمانهاى اسلامى باشند پشتوانۀ یک ملت هستند، بازوى یک ملت هستند. آنها مى خواستند قهرمان باشد لکن قهرمان آریامهرى باشد آن پشتوانۀ ملت نمى توانست باشد. آنها همه چیز را مى خواستند براى خودشان، و ما و شما همه چیز را مى خواهیم براى خدا، براى اسلام. آنکه پشتوانۀ ملت است، پشتوانۀ اسلام است آن، مردهاى باایمان هستند، ورزشکار باایمان، روحانى باایمان، دانشگاهى باایمان، بازارى باایمان، دهقان و کشاورز و کارگر باایمان، اینها مى توانند پشتوانۀ یک ملت باشند و نگذارند دستهاى خائنانۀ کسانى که مى خواهند همه چیز ما را ببرند، قدرت مادى ما، قدرت معنوى ما را از بین ببرند اینهایند که نمى گذارند».( همان؛ ص 34)

مسجد به عنوان مهمترین کانون قرائت قرآن و درک مفاهیم آن نقشی بنیادی در نهادینه کردن این امر در روحیه نوجوان و جوان ورزشکار دارد.

مقتدا قرار دادن مولای متقیان

مسجد به عنوان محلی که هم  زادگاه امیرالمومنین علی( علیه السلام) و هم محل شهادت آن بزرگوار است با نام علی ( علیه السلام) درهم آمیخته و هیچ کس در اسلام در این شرف به پای ایشان نمی رسد. از طرفی علی( علیه السلام) کسی است که نام او لرزه بر اندام قهرمانان و ابطال عرب همچون عمرو بن عبدود و مرحب انداخته است، هیچ کس در اسلام نمی تواند منکر این قضیه شود که پهلوان ترین سردار جنگ های رسول خدا ( صلی الله علیه و آله) ، علی ( علیه السلام) است، اما علی ( علیه السلام) همان کسی است که در دل شب در پی ایتام ، نان و خرما به دوش گرفته و اوج روح بزرگ انسانی خویش را به مردمان نمایان می کند، به راستی چه پیوندی بین نیروی جسمانی و روح متعالی علی( علیه السلام) با مسجد و محل ذکر الهی وجود دارد! آنچه مسلم است از برکات حضور ورزشکار در فضای متاثر از مسجد اقتدا مولای متقیان است،

حضرت امام همواره، بهترین الگو و سرمشق را براى ورزشکاران حضرت على (علیه السلام) مى دانند و همیشه به آنان توصیه مى کنند که زندگى را در تمام شئون بررسى کرده و از شخصیت فراگیر و جامع ایشان تبعیت کنند:

علی (علیه السلام) که در هر جا مى رویم اسم او هست، پیش فقها وقتى مى رویم فقه على؛ پیش زاهدها وقتى که مى رویم زهد على؛ پیش صوفیان وقتى مى رویم آنها هم مى گویند تصوف على؛ پیش ورزشکاران هم که مى رویم آنها هم مى گویند که على و با اسم على شروع مى کنند. این على همه چیز است، یعنى در همۀ ابعاد انسانیت درجۀ یک است. و لهذا هر طایفه اى خودشان را به او نزدیک مى کنند و خاصیت هر طبقه را هم دارد. خاصیت قدرت ورزشکارها را به طور وافى دارد. مى گویند که حضرت این بازوى ایشان مثل اینکه آهن بوده است! و قدرتهایى هم در شمشیرزنى به کار مى برده است که ضربتهاى على را مى گویند که «یکى بوده»، از این طرف که مى زده دوتا مى کرده، از این طرف هم که مى زده، دو تا مى کرده، یک دفعه اگر به فرد مى زد، دو نیم مى کرد...

این على همه چیز است و همه چیز ماست و ما همه باید تابع او باشیم. در عبادت، فوق همه عبادت کنندگان هست، در زهد، فوق همۀ زاهدها هست، در جنگ، فوق همۀ جنگجویان هست، در قدرت، فوق همۀ قدرتمندان هست. و این یک اعجوبه اى است که جمع، مابین متضاد با هم کرده است. آدم عابد دیگر نمى تواند ورزشکار باشد؛ آدم زاهد دیگر نمى تواند جنگجو باشد؛ آدم فقیه دیگر نمى تواند از این کارها داشته باشد ـ این یک موجودى است که نمونه است ـ در هر صورت، این على... که مى گویند این على کیست، این على است که همه چیز ماست. همه چیز است و من امیدوارم که شما ورزشکارها همان طورى که قدرت بدنى براى خودتان تحصیل مى کنید ـ و ماشاءاللّه  با بازوهاى ستبر اینجا الآن نشسته اید و من هم خیلى خوشم مى آید ـ همان طور به على ـ علیه السلام ـ اقتدا کنید در آن مطالبى که او داشته؛ در آن زهدى که او داشته، در آن تقوایى که او داشته است. البته ماها هیچ کدام قدرت نداریم مثل او باشیم، ما تا یک اندازه اى که ماها قدرت داریم، تبعیت بکنیم از آن آقا و تهذیب نفس بکنیم و امیدوارم که براى ملت خودتان مفید باشید و موجب سربلندى کشور خودتان باشید. خداوند ان شاءاللّه  به شما قدرت زیادتر، قوه ایمان، قوه تهذیب نفس، قدرت بر تسلط بر نفس عنایت کند. سلام بر همۀ شما جوانان برومند».( همان؛ ج 7، ص 261 ـ 263. )

در بررسی که انجام شد بحمدلله به رشته ورزشی تحت عنوان رزم انتظاران رسیدیم که تنها  فعالیت خود را در کنار مساجد می دهد و اقتدا به مولی علی ( علیه السلام) در آن نمود عینی دارد. این ورزش که تحت عنوان کمیته رزمی مساجد کشور زیر نظر فدراسیون کاراته جمهوری اسلامی ایران فعالیت می کند به عنوان مثال حرکتی که رزمی کاران از آن به تخلیه سریع هوا یا " کیا" یاد می کنند در آنجا همراه با گفتن کلمه علی بیان می شود و چون در یک بازه زمانی یک ساعت و سی دقیقه  این کلمه به کرات برده می شود تاثیر مثبت روحی در ورزشکاران ایجاد می نماید، از جمله ابتکارات این ورزش بومی که تلفیقی از چند رشته ورزشی است این است که بر خلاف روال مرسوم در ورود به باشگاه های کاراته که از کلمه "اوس" به معنای کسب اجازه برای ورود استفاده می کنند از عبارت" یا حسین" استفاده می شود.(بررسی میدانی از سبک رزم انتظاران، مسجد هدایت ، تهران).

ورزش مقدمه تهذیب نفس

یکى دیگر از  بایدها و خصوصیات مهمى را که محیط پیرامونی مسجد باید برای ورزشکار به همراه داشته باشد همسو شدن با اخلاق و آداب انسانى و اسلامى است. در این میان مهمترین آداب اخلاقی برای یک ورزشکار را می توان  سه ویژگى مردانگى و محبت و پرهیز از اختلاف ترسیم کرد، امام خمینی ( ره ) در این باره می فرمایند:

«امیدوارم که پهلوانهاى عزیز ما همه جا سربلند باشند و همه جا با یک روح انسانى، یک روح اسلامى، یک نفس مهذب عمل کنند که هر جا بروند علاوه بر اینکه در پهلوانى مقدم بر دیگران بشوند در اخلاق و در آداب و در انسانیت مقدم بر همه باشند»( همان؛ ج 12، ص 104)

«من امیدوارم که خداوند به همه شما توفیق عنایت کند و...دو نفر که هم را دوست دارند با هم اختلاف نمى کنند، و شماها بینتان محبت رایج است و مردانگى، و امیدوارم که این صفت بزرگى ـ که هر دو آن صفت از طرف خداوند تبارک و تعالى است ـ این اسباب این باشد که اختلاف در کار نباشد. همه با هم، همه مان با هم»( همان؛ ج 7، ص 544)

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:

برای جوانان ورزش کردن یک سرمایه اندوزی است. من اعتقاد دارم ورزش برای همه یک فریضه عمومی است. البته منظورم ورزش حرفه‌ای نیست. ورزش حرفه‌ای را هم رد نمیکنم، اما توصیه نمیکنم که همه جوانان سراغ ورزش حرفه‌یی بروند؛ نه. ورزش برای سلامت و حفظ نشاط است. این هم سرمایه‌ای است که تا اواخر عمر، برای شما میماند. تن پروری و بیکارگی، ضایع کردن آن سرمایه عظیم است. یک خصوصیت دیگر هست که اگر در شما باشد، هم در دوران عمر شما مفید است، هم برای دیگران مفید واقع خواهد شد و هم برای نشئه آخرت و دوران بیپایان زندگىِ بعد از مرگ مفید است. آن تهذیب نفس است؛ خودتان را پاکیزه کنید.( بیانات در دیدار اعضای اتحادیه‌‌های انجمنهای اسلامی دانش آموزان‌ و مسئولان امور تربیتی سراسر کشور 8/12/1379)

مهم ترین وظیفه اى را که حضرت امام(س) براى ورزشکاران قائل هستند تقویت همزمان روح و جسم است. تأکید ایشان در تمام سخنرانی هایشان براى ورزشکاران بر این نکته است که جسم خود را همراه روح خود تقویت نمایید و پس از پیدا کردن قواى جسمانى به تقویت قواى روحانى خود بپردازید که این امر سبب افزایش نیروى جسمانى شما نیز مى شود:

«ورزشکارها دو وظیفه دارند: یک، ورزش جسمانى براى قوه پیدا کردن، قدرت پیداکردن. وقتى قدرت جسمانى پیدا شد، دفاع از مملکت مى توانند بکنند... یکى هم پرورش روحانى که اگر پرورش روحانى در انسان پیدا بشود آن وقت قدرت جسمانى اش هم مضاعف مى شود و شما کوشش کنید که آن قدرت را هم، که قدرت الهى است، آن قدرت هم به برکت اسلام و به برکت مولا امیرالمؤمنین ـ سلام اللّه  علیه ـ در شما پیدا بشود که یک مرد روحانى قوى و جسمانى قوى بشوید که هم جانب روحتان قوى باشد و هم جانب جسمتان قوى باشد».( همان، ص 252 )

«به دوستان اسلام و مسلمین و دوستان ولى عصر ـ سلام اللّه  علیه ـ و ورزشکاران آستان قدس عرض مى کنم که همان طورى که با ورزش قوّت جسمانى خودتان را تقویت مى کنید، قواى روحانى تان را هم تهیه و تقویت کنید. همان طورى که کوشش مى کنید که جسمتان قوى باشد، کوشش کنید که روحتان قوى باشد، آن قوّت روح و قوّت ایمان بود که شما را غلبه داد بر جنود شیطانى و بر طاغوت و باید آن قوّت ایمان و قوّت باطنى، شما را غلبه بدهد بر جنود شیطانى که در باطن انسان، انسان را مى خواهد اغوا کند. اصلاح کنید حال خودتان را، همان طورى که تقویت مى کنید جسم خودتان را».( همان؛ ج 8، ص 374)

یکى از دلایلى که حضرت امام تأکید زیاد بر همراهى تقویت جسمانى و معنوى مى کنند این است که تقویت همزمان این دو نیرو باعث مى شود انسان به انسانیت واقعى دست یابد. و این مطلب می بایست مورد توجه مربیان ورزشی در مساجد باشد.

ایشان در جای دیگر درباره توامان بودن ورزش بدنی جوان با ورزش روحی او می فرمایند:

«[ جوانها ] همان طورى که ورزش کردند براى تقویت بدن، ان شاءاللّه  ورزش براى تقویت روح هم کرده اند و مى کنند. وقتى این دو تا قوه با هم شد ـ قوه جسمانى و قوه روحانى ـ این ارزش خیلى پیدا مى کند. قوه جسمانى براى خدمت و قوه روحانى هم براى هدایت. با قوه روحانى انسان هدایت کند خودش را و با قوه جسمانى خدمت کند. این دو قوه وقتى که مجتمع شد، یک انسان ـ به تمام معنا ـ انسان مى شود».( همان؛ ج 7، ص 541)

ارتباط دیگر ورزش با مسجد  این است که ورزش کردن باعث نشاط روح شده و روح  مستعد پذیرش بهتری برای درک حقایق الهی دارد:

امام خمینی ( ره) در این باره می فرماید:

«من از این خوشحالم که کسانى جهت معنوى را تقویت مى کنند و اشخاصى هم جهت مادى را، و امید است هر دو آنها دو جنبه مادى و معنوى را جمع بکنند. شما معلمان محترم و آقایان ورزشکاران عزیز اگر این دو جنبه را تقویت کنید و همچنین در همۀ قشرهاى کشور اگر این دو جنبه تقویت بشود، جنبه معنوى با آن تعلیمات معنوى که اسلام آورده است و جنبه هاى مادى با آن طرزهایى که لازم است، این ملت سعادتمند مى شود. آنها که جنبه ورزشکارى و مادى را دارند، آنها جوانهایى هستند که قواى جسمى شان به خاطر همین ورزش، نشاط و آمادگى پیدا مى کند، آن وقت روح آنها معنویات و ایمان را زودتر قبول مى کند».( همان؛ ج 8، ص 222)

ادامه دارد...