خبرگزاری شبستان: ما درباره کسی سخن می گوییم که بالاترین جهش معرفتی را در کل بشریت داشته است بنابراین پیرو چنین الگویی بودن یک ارزش الهی است. در همه ساحت ها هم می تواند ظهور و بروز داشته باشد. مثلا نگاه کنیم ببینیم پیامبر (ص) چطور غذایشان را آغاز می کردند، پیامبر چطور دست از غذا می کشیدند، چقدر غذا می خوردند. نوع برخوردشان با دخترشان چطور بود؟ نوع برخوردشان با مخالفان و معاندان خود چطور بود؟ برخوردشان با همسایه ها چگونه بود؟ مواجهه پیامبر با اهل کتاب و اقلیت های دینی به چه صورت بود؟ سیاست های نظامی و رزمی حضرت رسول (ص) چه بود؟ عبادت و نیایش های پیامبر چگونه بود؟ شما در هر ساحت و حوزه ای که ورود کنید و جزئیات زندگی ایشان را بکاوید می بینید بهترین و کامل ترین الگو در همه این عرصه ها وجود مقدس نبی خدا است. در هیچ حیثیتی از حیثیت های زندگی نیست که نتوانیم از پیامبر (ص) و معصومین (ع) استفاده کنیم. غفلت کردن از این حقیقت بی اعتنایی به گنجینه ارزشمندی است در اختیار ما قرار گرفته است. احیای تفکر توجه به سنت پیامبر، آداب و روش ها و سیرت حضرت می تواند گره گشای بسیاری از چالش هایی باشد که ما امروز با آن ها مواجهیم.
بخش اول گفتگوی سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین مصطفی جان نثاری استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سلسله بحث های اخیر ما در رابطه با چرایی نیاز ما به الگو و تبعیت از سیره نبوی است.
سلسله گفتگوهایی که چندی است خبرگزاری شبستان دنبال می کند در ارتباط با سیره نبوی است. این که انسان امروز با همه پیشرفت هایی که در زندگی اش روی داده، سرگردانی هایی هم به موازات همان پیشرفت ها به زندگی او ورود پیدا کرده و تشتت های بسیاری برای او آفریده است. به عنوان اولین پرسش می خواهم بپرسم اگر بخواهیم به موضوعیت مسأله ای به نام الگو توجه کنیم چه عناصری برجسته خواهد شد؟
یکی از نیازهای مهم بشر در همه زمان ها و مکان ها در امر تربیت و رشد وتعالی چه در امور خانواده و چه امور علمی، اجتماعی، حکومتی و سیاستی، بهره مند شدن از وجود یک الگوی شایسته است. امری از امور زندگی نیست که ما بی نیاز از الگو باشیم. پس اگر انسان ها آن الگوی شایسته و مطلوب را بیابند و در مرحله بعد بتوانند رفتارها و دیدگاه هایشان را با آن الگوی شایسته تطبیق دهند و به دنبال او حرکت کنند استعدادها و توانمندی های درونی شان بروز و ظهور می یابد و به فعلیت می رسد. البته الگوگیری بر همه ابعاد و ساحت های زندگی سایه افکنده است اما در بین همه این وجوه و ساحت ها، بعد تربیتی نقش موثرتری دارد و مسلما در اقشاری مثل دانش آموزان، دانشجویان، کارآموزان و همه متربی هایی که تحت تربیت قرار می گیرند نقش الگو بارز و مهم است. نکته دیگر این که امروز رسانه ها و فناوری های جدید که در اختیار بشر قرار گرفته، محمل مناسبی برای طرح الگوهایی می تواند باشد که اگر از ظرفیت این رسانه ها به درستی بهره برداری شود در خدمت این نیاز حقیقی بشر خواهد بود.
شما نگاه کنید که امام راحل (ره) تا چه اندازه به نقش الگوگیری اشراف و آگاهی دارند که آن تعابیر را درباره حسین فهمیده نوجوان شهید دفاع مقدس به کار می برند که رهبر ما آن طفل سيزده ساله‌اي است كه با قلب كوچك خود كه ارزشش از صدها زبان و قلم بزرگ‌تر است، با نارنجك خود را زير تانك دشمن انداخت. این عبارت نشان می دهد که از دیدگاه یک مرجع دینی و الهی، الگوی انسان ها به سن و سال و دوره خاصی از زندگی ربطی ندارد. گاه ممکن است نوجوانی یا جوانی به درجه ای از پختگی در ایمان و تقوا رسیده باشد که پیران هنوز اندر خم یک کوچه اش مانده باشند. همچنان که شما جوان های ما را در هشت سال دفاع مقدس دیدید که با چه درکی از ایمان و تقوا سلوک می کردند. این ها به نوعی انتقال اسوه و الگو است، چون یک نوجوان که از او انتظار هم نمی رود و همه ما می توانیم او را پشت نیمکت مدرسه تجسم و تصور کنیم احساس تکلیف کرده و می خواهد پیشروی دشمن را با فدا کردن جان خود متوقف کند. معلوم است که چنین الگوهایی باید دیده شوند همان گونه که در عبارت امام پیداست بالاترین تجلیل از الگو یک ضرورت مهم است.
در واقع شما می خواهید بگویید موضوع الگو درباره یک نوجوان سیزده ساله صدق می کند چه برسد به وجود نازنین پیامبر؟
دقیقا! اگر شما این مثال را آن قدر بالا ببرید تا به وجود مقدس رسول الله (ص) برسید که " لَقَد كانَ لَكُم في رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ" موضوع روشن تر می شود. ما درباره کسی سخن می گوییم که بالاترین جهش معرفتی را در کل بشریت داشته است بنابراین پیرو چنین الگویی بودن یک ارزش الهی است. در همه ساحت ها هم می تواند ظهور و بروز داشته باشد. مثلا نگاه کنیم ببینیم پیامبر (ص) چطور غذایشان را آغاز می کردند، پیامبر چطور دست از غذا می کشیدند، چقدر غذا می خوردند. نوع برخوردشان با دخترشان چطور بود؟ نوع برخوردشان با مخالفان و معاندان خود چطور بود؟ برخوردشان با همسایه ها چگونه بود؟ مواجهه پیامبر با اهل کتاب و اقلیت های دینی به چه صورت بود؟ سیاست های نظامی و رزمی حضرت رسول (ص) چه بود؟ عبادت و نیایش های پیامبر چگونه بود؟ شما در هر ساحت و حوزه ای که ورود کنید و جزئیات زندگی ایشان را بکاوید می بینید بهترین و کامل ترین الگو در همه این عرصه ها وجود مقدس نبی خدا است. در هیچ حیثیتی از حیثیت های زندگی نیست که نتوانیم از پیامبر (ص) و معصومین (ع) استفاده کنیم. غفلت کردن از این حقیقت بی اعتنایی به گنجینه ارزشمندی است در اختیار ما قرار گرفته است. احیای تفکر توجه به سنت پیامبر، آداب و روش ها و سیرت حضرت می تواند گره گشای بسیاری از چالش هایی باشد که ما امروز با آن ها مواجهیم. شما وقتی به آیات زیبای سوره مزمل نگاه می کنید یا آیات دیگر به خوبی تصویر اخلاقی و روحانی پیامبر را در این آیات متجلی می بینید. عفو و گذشت پیامبر، صبر و استقامت حضرت، زهد و تعلق نداشتن پیامبر به زر و زیورهای دنیا، محبت ورزی به همسران، نوع ارتباطات با اصحاب و اوتاد اعم از کسانی که از مکه با حضرت بودند از سابقون تا انصار در مدینه و پیشگامان و مهاجر، نوع رفتار پیامبر بسیار جذاب و فوق العاده است به طوری که دشمنان حضرت اعتراف می کنند هیچ شخصیتی را نمی شود پیدا کرد که دلدادگان و اصحاب او مثل یاران پیامبر به او عشق بورزند و آماده جانفشانی و فداکاری در راه اهداف او باشند.
آثار و برکات شناحت حقیقی سیره پیامبر (ص) چه می تواند باشد؟
ببینید، اگر سیره پیامبر به شکل صحیح شناخته و درست تبیین شود می تواند همه موانع زمانی و مکانی را کنار بزند و سنگ هایی که امروز بر سر راه رشد انسان ها گذاشته شده کنار بزند. حاکمان و بازرگان ها و دانشمندان و تجار و زارعان و محصلان و دانشجویان و زنان و مردان در هر سطحی که باشند می توانند از سطوح مختلف زندگی پیامبر (ص) و حالات و مقامات ایشان متأثر شوند چون تعالیم و زندگی پیامبر مبتنی بر فطرت است و زبان فطرت برای همه انسان ها زبان مشترک و فراگیری است.
پایان پیام /
نظر شما