روایت تاریخ با صدایی بی نظیر

به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، هیچ نوشته ای تلخ تر از یادنامه برای هنرمند از دست رفته نیست.پاییز و زمستان امسال هنر دوبله ایران ضربات بسیاری را تحمل کرد.رفتن مرتضی احمدی،صادق ماهرو و حالا احمد رسول زاده هنر دوبلاژ ایران را بیش از پیش یتیم و خالی از صداهای ماندگاری کرد که جایگزینی هم ندارند.

احمد رسول‌زاده سال 1309 در تبريز متولد شد. او از سال1332 به طور حرفه‌اي به كار دوبله مشغول گرديد. به گفته‌ وي در سال‌هاي 1322 تا 23 كار دوبلاژ با تعدادي از دانشجويان ايراني مقيم استانبول به اتفاق آقاي وكيلي و دكتر كوشان آغاز شد.

نخستين فيلم نيز «اولين قرار ملاقات يا همان دختر فراري» نام داشت. بعد از آن در استوديو ايران فيلم به سرپرستي رضاييان و مديريت دوبله لطيف‌پور شروع شد. به موازات آن افراد ديگري از صنف‌هاي مختلف هنري از جمله تئاتر به دوبله آمدند.

رسول زاده در طول عمر کاری خود با صدای جادویی و مخملینش،نقشهای زیادی را به یادگار در ذهنها به جا گذاشت که در فیلمهای خارجی و ایرانی یکسان بر دلها می نشست.بیشتر از همه صدای او با چهره محمد علی کشاورز به یادها می آید.او به جای کشاورز در اکثر فیلمها و سریالها صحبت می کرد که از میان آنها می توان به سریالهای«دایی جان ناپلئن و پدر سالار»و فیلمهای «روزی که خواستگار آمد»،«کمال الملک»و«روز واقعه»اشاره کرد.صدای او به جای روحانی سریال«هزاردستان»به جای عطا الله زاهد هم به یاد ماندنی است.

صدای دلنشین رسول زاده در فیلمهای خارجی به جای شخصیتهای کوچک و بزرگ زیادی نشست که هر کدام از آنها در جای خود خاطرات زیادی به همراه دارند.معروفترین آنها گویندگی او به جای «آندری موریل»بازیگر فرانسوی و ایفاگر نقش ابوطالب در فیلم«محمد رسول الله»بود.رسول زاده در  زمان دوبله این فیلم در سفری در ترکیه بود اما علی کسمایی که مدیر دولاژ این فیلم بود،دو ماه فیلم را نگاه داشت تا رسول زاده از سفر بازگردد و به جای ابوطالب صحبت کند.

رسول زاده در دوران کاری خود با صدای بم و مردانه اش به جای شخصیتهای خاص و به یاد ماندنی و با ابهت صحبت می کرد.او به جای اورسن ولز در فیلم‌های«تابستان گرم و طولانی»،«نشانی از شر» و «مردی برای تمام فصول»،«لایونل باریمور»(جدال درآفتاب)، رالف ریچاردسن (دکترژیواگو)صحبت کرد و صدای به یاد ماندنی او،شخصیتهای فیلم را در ذهن تماشاگر برجسته می کرد.

احمد رسول زاده یکی از گویندگان و مدیران دوبلاژ پیشکسوت و پیشرو در ایران بود.او آخرین بازمانده از نسل گویندگان و مدیران دوبلاژی چون عطالله زاهد،علی کسمایی وعطا الله کاملی بود که قبل از وقایع مرداد 1332 کار هنری را آغاز کردند و بعد وارد دوبله شدند.رسول زاده مثل بسیاری از کسانی که در آن دوران وارد کار دوبله شدند،ابتدا بازیگر تئاتر بود و در تئاتر دهقان روی صحنه می رفت که با ورود به کار دوبلاژ از سال ۱۳۳۵ به طور حرفه‌ای در استودیو سانترال این کار را آغاز کرد.

نقش مهم رسول زاده به عنوان مدیر دوبلاژ در تاریخ دوبله ایران بی نظیر است.او مدیریت دوبلاژ فیلمهای مهمی چون «پدرخوانده»،«بن هور»، «تابستان گرم و طولاني» ،«جدال در آفتاب» ،«وداع با اسلحه»،«بر باد رفته» و«فراربزرگ » را بر عهده داشت و در این میان،نقش مهمی در معرفی دوبلورهای جوان در آن برهه داشت.

رسول زاده به عنوان مدیر دوبلاژ و با تبحری که در زمینه کشف ظرفیتهای صداهای جوان داشت،توانست در طول دوران فعالیت خود به عنوان مدیر دوبلاژ گویندگان بسیاری را برای این صنعت تربیت کند.گویندگانی چون خسرو خسروشاهی،زهره شکوفنده وسعید مظفری از جمله معروفترین گویندگانی هستند که بعد از دهه چل وارد عرصه دوبله شدند و نقش رسول زاده در رشد و پرورش آنها مشخص است.

صدای پر طمانینه وگرم رسول زاده در این سالها بیشتر روی برنامه های مستند حیات وحش شنیده می شد.او که از سالها قبل راوی بسیاری از فیلمهای سینمای بود،اینجا و در عرصه مستند هم روایت را ادامه داد و بسیاری از علاقه مندان طبیعت را با صدای جادویی خود به سفرهای دور برد.

صدای آهنگین و متمایز اوکه به شکلی شمرده و در عن حال با سرعت خوبی صحبت می کرد،به قدری روی مستندهای حیات وحش خوش نشست که در سالهای بعد از او گویندگانی مثل غلامعلی افشاریه و داوود نماینده سعی کردند با همان ریتم و آهنگ سخن بگویند.

ویژگی خاص صدای رسول زاده که ذاتا آهنگین و با خش زیبای بود،باعث شد هرگز کسی نتواند صدای او را تقلید کند.در حالی که بارها صدای گویندگان برجسته ای چون منوچهر اسماعیلی،چنگیز جلیلوند و خسرو خسروشاهی مورد تقلید گویندگان جوان قرار گرفته،اما منحصر به فرد بودن صدای رسول زاده به حدی بود که کسی را یارای تقلید آن نبود و آن صدای ماندگار همچنان یگانه باقی ماند.

صدای روایت گونه رسول زاده پس از چند سال تحمل پارکینسون دیروز خاموش شد.صدای ماندگار که جای خالیش هرگز پر نخواهد شد و زوال هنر دوبله در ایران را باز هم سریعتر کرد.

پایان پیام/