به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی انجمن عکاسان ایران، دکتر ناصر فکوهی، استاد دانشگاه و انسان‌شناس برجسته کشورمان، عصر روز جمعه، 26 دی به خانه هنرمندان آمد تا در برنامه «ده روز با عکاسان» شرکت کند. سخنرانی او با موضوع «عکس به مثابه ابزار پژوهش انسان شناختی» ارائه شد.
فکوهی در ابتدای این نشست گفت:«اگر عکس را به مثابه پژوهش انسان شناختی درنظر بگیریم، باید عکس را به عنوان موضوع زیبایی شناختی فراموش کنیم.»
او سپس به ذکر پیشنه‌ای در مورد عکس و دیگر هنرها پرداخت و افزود:«در علوم اجتماعی سوای بعد زیبایی شناسی، عکس را به صورت دو ابزار بکار می‌بریم. بعد اول عکس به عنوان یک سیستم بازنمایی است یعنی عکس چیزی را به ما نشان می‌دهد. امروزه شاخه‌ای وجود دارد که انسان‌شناسان برای شناخت یک جامعه به سراغ عکس می‌روند اما اینکه چه کسی به سراغ عکاسی از این جامعه رفته است، چرا سراغ این جامعه رفته و..سوال‌های مهمی است. در گروه دوم هم خود عکس موضوع مورد مطالعه می‌شود تا به وسیله آن به شناخت جامعه برسیم.»
او در توضیح جایگاه عکس در انسان شناسی عنوان کرد:«عکس برای انسان شناسان ابزاری برای شناخت جامعه است. صرفا عکاس‌های حرفه‌ای منظورم نیستند. حتی ممکن است خود مردم‌شناس هم اقدام به گرفتن عکس کند اما شاید این سوال پیش بیاید که در این صورت تفاوت عکس یک عکاس با عکس انسان شناس در چیست؟ در عکس انسان‌شناسان هدف زیبایی شناسانه، آخرین هدف به شمار می‌رود و اولین هدف این است که عکس به درک موضوع کمک کند. عکس باید جزئی‌ترین اطلاعات را به ما بدهد.»
فکوهی همچنین به طرح این پرسش پرداخت که عکس مردم‌نگاری با فیلم مردم نگار چه تفاوتی دارد و در پاسخ گفت:«کاری که عکس می‌کند، فیلم نمی‌کند. فیلم یک رویکرد پویا نسبت به واقعیت است اما عکس به نوعی توقف زمان است و این امر جز در عکاسی به نوع دیگری امکان‌پذیر نیست.»
او سپس اظهار امیدواری کرد این جلسه امکانی ایجاد کند تا رشته‌های انسان شناسی و عکاسی بیشتر بهم نزدیک شوند و اضافه کرد:«همانطور که چند سال قبل زمینه همکاری انسان‌شناسان و مستندسازان فراهم شد، باید گفتگو میان انسان شناسان و عکاسان نیز شروع شود. باید در این زمینه تلاش کنیم و امکان زیست در جهانی را داشته باشیم که لزوما امکان زیست در آن ساده نیست.»
همچنین در بخشی از این برنامه حسن غفاری، عکاس مردم‌نگار که به واسطه سال‌ها عکاسی از عشایر ایران یکی از عکاسان شناخته شده این حوزه است، با پوشیدن لباس‌های کارش به میان حاضران آمد و اجرایی متفاوت را ایجاد کرد. او با بیان اینکه متاسفانه مردم به اشتباه فکر می‌کنند عکاس مردم نگار یعنی کسی که از روزستاها عکس می‌گیرد، گفت:«در عکاسی مردم‌نگار شما یک قلمرو جغرافیایی دارید و حداقل زمانی که باید برای عکاسی صرف کنید، یک سال است چون باید در فصل‌های مختلف به این قلمرو سر بزنید.»
او که ضمن صحبت به نشان دادن عکس‌های عشایر ایران پرداخت، عنوان کرد:«حیف است که در مقطع زمانی خودمان دچار خلا تصویری شویم. برای عکاسی مردم‌نگار لازم نیست به جای دوری برویم، می‌توانیم از خانواده خودمان شروع کنیم اما حق اینکه نظر بدهیم نداریم و باید بی طرف به قضایا نگاه کنیم.»
غفاری درحالی که سعی داشت نشان دهد دوربین‌های امروزی با امکان عکاسی و فیلمبرداری امکان بهتری برای ثبت فرهنگی یک جامعه قرار می‌دهند، در مورد تبعات عکس‌های مردم نگار گفت:«این عکس‌ها به مردم شناسان و فعالان علوم اجتماعی کمک می‌کند که وضعیت جامعه را پیش‌بینی کنند و به آنها قدرت تحلیل و تفسیر می‌دهد.»
پایان پیام/
نظر شما