حجاب خانه های قدیمی پشت شیشه دودی

خبرگزاری شبستان// یزد

حتی یک شاخه موی مادربزرگت را نامحرم ندید، دوره رضاشاه یک سال از خانه بیرون نرفت، نگاه غریبه به او نیفتاد، اما حالا.... من خانه نشین شدم!

صحبت های او مثل همیشه ساده و دلنشین است، سرد و گرم روزگار را چشیده و بیشتر از آنکه آروغ روشنفکری بزند، به دنبال گوشی برای درددل است؛

خانه نشین شدم، اما داخل خانه هم آسایش ندارم، بعداز ظهرهای قدیم در هوای خنک بعد از غروب با مادربزرگت روی همین صفه می نشستیم و از بازی بچه های قد و نیم قدمون داخل حیاط سرکیف بودیم؛

فالوده یزدی یا ماست و خیار می خوردیم و از حوض وسط حیاط، باغچه پرگل، خوشه های آویزان انگور و بوی همیشگی خشت سرمست بودیم.

شب هم شولی مادربزرگت را در پناه هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند می خوردیم و روی پشت بام زیر آسمان مهتابی و پرستاره کویر می خوابیدیم.

قدیم ها خیالت راحت بود، که چشم نامحرم داخل خانه تو نیست، اما حالا خدا می داند پشت آن شیشه های دودی همسایه روبرویی چه خبر است، ...

مادر، پدرت اصرار دارند که من با شما زندگی کنم، اما این خانه بوی مادربزرگت را می دهد، مثل گذشته نیست اما من توی خانه های کوچیک و قوطی کبریتی شما داخل آپارتمان و زیرزمین دلم می گیرد، اینجا راحترم.

چندسال پیش که برف و باران شدیدی آمد و سقف خانه ریزش کرد، چندماهی چشم و چراغ خانه ما بود، وقتی برگشت خانه همسایه را ساخته بودند، گفتند: خانه در همان بارش ها خراب شده، همه تعجب کردیم چرا که ساختمان آجری محکمتری نسبت به خانه قدیمی خشتی ما داشت. از نو ساختند، ساختمان شیکی است، اما نمی دانم چرا همیشه از دیدن تصویر خودم در شیشه های همسایه احساس نگرانی عجیبی دارم.

خانه همسابه را زمستان زیر آن بارش ها خراب کردند اما پدربزرگ نگران شیشه های دودی در تابستان بود، تابستان آنها را دیده بود، عجیب شباهتی است با زندگی ما .......... 

اباذر مهر علی، مدرس معماری دانشگاه با اشاره به حفظ اصل حرمت و حجاب در معماری خانه های قدیمی می گوید: در مبحث دسترسی های معماری خانه های قدیمی سلسله مراتبی وجود دارد، فرد از خیابان به فرعی و کوچه و سپس به بن بست یا دربندی وارد می شود که چند خانه قدیمی در آن وجود دارد.

وی ادامه داد: فرد قبل از ورود به خانه نیز با پیش فضای ورودی، سکوهای انتظار اطراف خانه و حیطه درب ورودی روبه رو می شود و پس از آن وارد فضای تقسیم داخل خانه خواهدشد.

مهرعلی با بیان اینکه خانه های قدیمی باحجابند و قلمرو خصوصی خانه ها از تجاوز سمعی و بصری به دور است، اظهارداشت: فرد برای ورود به فضای خصوصی خانه باید از چندین فیلتر نظیر هشتی، دالان های پرپیچ و خم و حیاط بیرونی گذر کند تا وارد حیاط اندرونی و فضای خصوصی خانه شود. 

وی با اشاره به تفکر و بینش خاص هر یک از این فیلتر ها در خانه های قدیمی، اظهارداشت: در حال حاضر اکثریت این فیلترها به دلایل متفاوتی نظیر کوچکی ابعاد خانه و زندگی آپارتمان نشینی حذف شده است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به طاق های قوسی شکل پشت بام خانه های قدیمی که متاسفانه در سطوح مسطح پشت بام های جدید حذف شده است، خاطرنشان کرد: در هر ساعت از شبانه روز بخشی از این طاق های قوسی شکل در معرض سایه قرار می گیرد و جدا از بحث بهینه سازی انرژی و فراهم آوردن سایه در همه ساعات روز در فضای بیرون خانه نیز خطوط آسمان را زیباتر تعریف و با شکل های قوس و هلال در نماها جذابیت فضا و نمای بیرونی را زیباتر ترسیم می کند.

 

مهرعلی اظهارداشت: عرصه تفکر و پژوهش برای نیل به راهکارهایی به منظور پیوند معماری سنتی و مدرن که شاید در برخی موارد هیچ منافاتی با یکدیگر نداشته باشند، وسیع است، امکان رعایت بحث محرمیت و حجاب، تفکیک فضاها به لحاظ عرصه روز و شب و فضاهای عمومی و خصوصی در معماری کنونی نیز وجود دارد.

پایان پیام/