به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، «برای این که محاسن کلام حضرت زهرا (علیهاالسلام) و زیبایی‌های رفتار و اعتقادات آن حضرت در زندگی مردم وارد شود به ابزار انتقال و تزریق مفاهیم و الگوها و رفتارها در زندگی مردم نیاز داریم که در این میان، ابزار مشافهه‌ای مهم ترین ابزار برای انتقال مفاهیم در زندگی مردم است». این جملاتی از حجت الاسلام و المسلمین علیرضا محمدپور گرجی مدرس تفسیر و تدبر در قرآن کریم و پژوهشگر مؤسسه تدبر در کلام وحی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم است که در خصوص بحث الگوپذیری افراد جامعه از سبک زندگی حضرت فاطمه (علیهاالسلام) گفتگویی صورت گرفته است که در ادامه می‌خوانید.
ما در جامعه، حضرت فاطمه (علیهاالسلام) را به عنوان یک الگو برای زنان جامعه معرفی کرده‌ایم، در خصوص اصل الگوپذیری و الگوگیری به چه مواردی در قرآن کریم اشاره شده است؟
خداوند در قرآن کریم، الگوهای زیادی را برای انسان‌ها قرار داده است از جمله خداوند در آیه 21 سوره احزاب، پیامبر اسلام (ص) را اسوه حسنه معرفی می‌کند. همچنین خداوند در آیه 4 سوره ممتحنه به حضرت ابراهیم و همچنین مومنانی که همراه ایشان بودند اشاره و آنان را به عنوان الگو معرفی می‌کند.
آیات قرآن کریم نشان می‌دهد که برخی مؤمنان نیز به واسطه ایمان به خداوند و تبعیت از امامت می‌توانند برای سایرین الگو باشند، همچنین خداوند در قرآن کریم از دو زن به صورت خاص به عنوان الگو نام می‌برد و نکته ای که وجود دارد این است که خداوند در آیات 11 و 12 سوره تحریم، حضرت مریم و آسیه را نه تنها برای زنان بلکه برای مؤمنان اعم از زن و مرد الگو قرار داده است.
حضرت مریم و آسیه نمونه ایمان در زندگی انسان‌ها هستند، حضرت آسیه آنچنان در ایمان به خداوند محکم بود که با وجود همه امکانات مادی، همسری فرعون را برای خود سخت می‌دید و به خداوند توجه داشت.
آنچه که از آیات قرآن کریم می‌توان برداشت کرد این است که جایگاه حضرت فاطمه (س) بسیار بالاتر از مؤمنانی است که همراه حضرت ابراهیم (ع) بودند و به گفته رسول خدا (ص)، این بانوی بزرگوار بالاترین زن در میان زنان عالم هستند، حضرت زهرا (س) در رأس همه اسوه‌ها قرار دارند و نه تنها الگو برای زنان بلکه الگو برای همه مؤمنان هستند، در نتیجه سزاوار الگوپذیری هستند.
متأسفانه مسائلی که در جامعه وجود دارد، نشان می‌دهد که زنان جامعه آنچنان که باید حضرت فاطمه (س) را به عنوان الگوی عملی برای خود نمی‌شناسند و انتظار بیشتری از زنان در یک جامعه اسلامی می‌رود، دلیل این امر چه می‌تواند باشد؟
آنچه که باعث می‌شود که الگوپذیری حاصل نشود، عدم اطلاع از زیبایی‌های سخن و اخلاق حسنه حضرت زهرا (س) است؛ چنانچه از ائمه اطهار (علیهم السلام) روایت است که اگر مردم از محاسن و زیبایی‌های سخنان ما آگاهی داشته باشند، از ائمه اطهار (علیهم السلام) اطاعت و پیروی می‌کنند.
اگر سیره، سخن، رفتار و زندگانی اهل بیت (علیهم السلام) و از جمله حضرت زهرا (علیها السلام) برای همه افراد جامعه به ویژه زنان آشکار شود، بدون شک آن بزرگواران را الگو قرار می‌دهند.
سبک زندگانی حضرت زهرا (س)، سبک زندگی یک انسان کامل و صحیح است، به عنوان مثال اگر مردم از صداقت آن حضرت و اثرات آن در زندگی اطلاع می‌داشتند، زندگانی آنان صادقانه می‌شد، چنانچه عایشه می‌گوید که من بعد از رسول خدا (ص) فردی را صادق تر از حضرت زهرا (علیهاالسلام) ندیدم، بنابراین همه افراد جامعه باید نسبت به سبک زندگی آن حضرت، صبر آن حضرت در برابر دشواری‌ها و همچنین خانه‌داری آن بانوی بزرگوار آگاهی داشته باشند.
حضرت علی (ع) می‌فرماید: حضرت زهرا (علیهاالسلام) با وجود این که فرزند بالاترین انسان بر روی زمین بود اما در امور خانه داری صبوری می‌ورزیدند و کارهای خانه را انجام می‌دادند، این بدان معنا نیست که نوع زندگانی خود را به گذشته تغییر دهیم و آن گونه زندگی کنیم، بلکه آنچه که ماحصل زندگانی آن حضرت است را دریابیم یعنی باید رویکرد زندگی‌های ما ساده‌زیستانه باشد.
به عنوان مثال درباره جهیزیه حضرت زهرا (س) روایاتی آمده است ولی این بدان معنا نیست که ما نیز دقیقا همان جهیزیه را برای دختران خود تهیه کنیم، بلکه اگر ما می‌خواهیم از پیروان آن بانوی بزرگوار باشیم باید الگوی ساده زیستی را در زندگی خود پیاده کنیم.
حضرت زهرا (علیهاالسلام) در شب عروسی، لباس خود را به سائلی بخشیدند، ما باید روح کلی این رفتار را دریابیم و آن، زندگی ساده داشتن و در راه خدا از همه چیز گذشتن است، یعنی به آنچه که داریم وابسته نشویم و آن را در راه خداوند انفاق کنیم.
حضرت فاطمه (علیهاالسلام) در دعاهای خویش ابتدا همسایگان و سپس خانواده خود را دعا می‌کرد که از این روایت، روح دگرخواهی و تقدم دیگران نسبت به خود را می‌توان از زندگی آن حضرت دریابیم و ما می‌توانیم آن را در زندگی خود جریان دهیم.
نمونه‌های فراوان دیگری در سبک زندگی حضرت زهرا (س) وجود دارد که اگر جوامع بشری از این موارد آگاهی داشته باشند، ولو به صورت ناخودآگاه تابع خواهند شد و زندگی خود را با زندگی فاطمی مطابقت می‌دهند.
به نظر شما چه باید کرد تا الگوی همه مردم، فاطمی باشد و سبک زندگی اهل بیت (علیهم السلام) از جمله حضرت فاطمه (علیهاالسلام) در زندگی مردم وارد شود؟
برای این که محاسن کلام حضرت زهرا (علیهاالسلام) و زیبایی‌های رفتار و اعتقادات آن حضرت در زندگی مردم وارد شود به ابزار انتقال و تزریق مفاهیم و الگوها و رفتارها در زندگی مردم نیاز داریم که برای انتقال مفاهیم از ابزار سنتی و یا جدید می‌توان استفاده کرد.
ابزار سنتی شامل منابع، کتاب‌ها در مراکز علمی، مجلات و همچنین برگزاری مراسم دینی می‌باشد که هم در گذشته و هم امروز این ابزار برای انتقال مفاهیم به کار گرفته می‌شود، اما ابزار جدید نیز باید برای انتقال مفاهیم در زندگی مردم به کار گرفته شود که شامل رسانه‌ها و ابزار مشافهه‌ای می‌باشد.
رسانه‌ها اعم از رسانه‌های صوتی و تصویری و همچنین رسمی و یا غیررسمی مانند صدا و سیما، رادیو، خبرگزاری‌ها، شبکه‌های ماهواره ای، فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نقش پررنگ و تأثیرگذاری در انتقال مفاهیم به زندگی مردم دارند، اما اهمیت ابزار مشافهه‌ای از رسانه بیشتر است.
خداوند در سوره عصر به «تواصی» اشاره می‌کند و مردم را به توصیه دو طرفه سفارش می‌کند تا یکدیگر را به آنچه که حق است سفارش کنند و نسبت به آنچه که در عرصه عمل دشوار است، همدیگر را به صبر سفارش کنند.
ابزار مشافهه ای نیز به معنای انتقال معانی دوطرفه و تواصی دوطرفه در امور زندگی است و بالاتر از امر به معروف و نهی از منکر است، یعنی مفاهیم و سبک زندگی اهل بیت (علیهم السلام) و از جمله حضرت زهرا (علیهاالسلام) به صورت زنده و جاری در جامعه فرهنگ‌سازی شود به همین دلیل ابزار مشافهه‌ای از رسانه مهم‌تر است.
اگر رسانه ملی هزاران فیلم بسازد و با ترفندهای غیرمستقیم زندگی‌های معمولی را نشان دهد که رنگ و بوی فاطمی دارد، اما تا زمانی که این مفهوم زندگی فاطمی، الگو نشود و در میان افراد جامعه فرهنگ‌سازی نشود و به یک گفتمان رسمی بین افراد تبدیل نشود، نمی‌توان سبک زندگی اهل بیت (علیهم السلام) را در جامعه الگو قرار دهیم.
به عنوان مثال برخی سریال‌ها که از رسانه منتشر می‌شود تبدیل به گفتمان در جامعه می‌شود، اگر مفاهیمی که قرار است از آنها الگو بگیریم به گفتمان زندگی تبدیل شود و از گوشه کتابخانه‌ها به زندگی مردم ورود پیدا کند، می‌تواند در جامعه فرهنگ شود.
فضای جامعه باید رنگ و بوی فاطمی به خود بگیرد که در این میان، نقش ابزار جدید برای آشنایی همه افراد جامعه نسبت به سبک زندگی اهل بیت (علیهم السلام) بسیار سازنده خواهد بود و انسان‌ها می‌توانند الگوها را دریابند و در زندگی به کار گیرند.
برای آشنایی همه افراد جامعه نسبت به الگوهای صحیح زندگی لازم است که یک تعامل سازنده بین جوامع علمی اعم از حوزه و دانشگاه و همچنین رسانه‌های مختلف برقرار شود و هر زمان که یک طرف به دیگری مراجعه کرد، طرف مقابل لبیک بگوید تا تبدیل به گفتمان در جامعه شود و زندگی عموم مردم، رویکرد فاطمی به خود بگیرد.
تهیه و تنظیم:زهرا قربانی
نظر شما