به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، شاید بتوان فیلم سینمایی «طعم شیرین خیال» با تهیه کنندگی محمدعلی حسین نژاد، کارگردانی کمال تبریزی مناسب‌ترین اثر در جمع فیلم‌های اکران نوروزی برای خانواده دانست که تهیه کننده و کارگردان آن ضمن اشاره به نکاتی مهم و جدی برای حفاظت از محیط زیست، تمام تلاششان را برای ساخت اثری نشاط آور به کار برده اند. در این فیلم دختری به نام شیرین(نازنین بیاتی) که به معرفی داستان خواستگارش که استادش(شهاب حسینی) نیز هست می پردازد. محمد علی حسین نژاد تهیه کننده فیلم سینمایی طعم شیرین خیال در یک گفتگوی به مناسبت اکران نوروزی این فیلم به زوایای مختلف تولید این اثر پرداخته است. وی معتقد است که مردم با تماشای این فیلم در ابتدای فصل بهار حال خوبی پیدا خواهند کرد و این این آن چیزی بوده که در ابتدا مد نظر این سینماگر کهنه کار بوده و بر همین اساس به انتخاب عوامل فیلم هم پرداخته است. بخش پایانی این گفت و گو تقدیم شما می شود:
چرا از بین کارگردانان از آقای تبریزی دعوت به همکاری کردید؟
ما فکر می کنیم که وقتی می خواهیم با مردم دوست دارند وقتی در مورد مسائلی جدی با آنها صحبت می‌کنیم با زبانی شیرین گفته شود. به نظر من در این شرایط که مردم هم در فشار هستند حکم کردن، توصیه و تلخی درست نیست. بنابراین کارگردانی باید این کار را می کرد که بلد باشد حرفش را به زبانی شیرین بیان کند و کمی ذوق طنز داشته باشد و به نظر من در کشور ما تواناتر از آقای تبریزی نداریم.
انتخاب و همکاری با شهاب حسینی با توجه به اینکه هم سیمرغ بازیگری دارد و هم اینکه در سینما به عرصه کارگردانی وارد شده است، سخت نبود؟
نه. ایشان خیلی این نقش را دوست داشت و به نوعی تشریک مساعی کرد با ساخت این فیلم و حضور گرمی داشت.
نکته جالبی که در این فیلم به چشم می خورد توجه به خوراک و بویژه شیرینی ایرانی و بومی شهر کرمان بود. این توجه با تاکید شما بوده و یا انتخاب فیلمنامه نویس؟
این طرح و کار یک شخصیت کلی دارد و ما می خواستیم ضمن اینکه اتفاقات فیلم مسائل بحرانی روز دنیا از جمله محیط زیست، انرژی و آب را در قالب یک داستان به شکل ظریفی مطرح می‌کنیم ولی فضای بومی مملکت از جمله طبیعت، لباس، معماری، خوراک و حتی محیط خانه و روابط خانوادگی رایج در کشور را مطرح کنیم. بر همین اساس حتی اگر توجه کرده باشید برخلاف صحبت‌هایی که در خصوص فاصله و تفاوت بین نسل‌ها می شود رابطه دختر و پدر در این فیلم به شکل متفاوت و بدیعی نشان داده می شود و در حالی‌که دختر یک دانشجو، امروزی و تحصیل کرده است و پدرش یک بازاری، اما به همدیگر احترام می گذارند و به خوبی یکدیگر را درک می کنند و محیط خانواده یک محیط گرم و صمیمی است. این‌ها نکاتی است که در شکل بومی زندگی در کشور ما ارزشمند هستند و ما به آنها مراجعه کرده‌ایم.
آیا موتورسیکلتی که از انرژی خورشیدی بهره می برد و در این فیلم توسط استاد دانشگاه استفاده می شود وجود خارجی دارد؟
این وسیله ابداع کاراکتر داستان ماست البته این وسیله ساخته طراح دکور ماست و واقعا کار می کند گرچه نمونه هایی در دنیا وجود دارد که با پازدن حرکت می کنند اما در سربالایی‌ها و مسیرهایی که نیاز باشد ار انرژی خورشیدی هم استفاده می کند اما وسیله ارائه شده در فیلم ما اگزوزی دارد که برخلاف اگزوز خودروها که محیط را آلوده می کنند، آلودگی‌های محیط را جذب می‌کند.
چرا در این فیلم در مورد استفاده از انرژی‌های مشهور به انرژی پاک مانند انرژی خورشیدی و یا بادی تبلیغ زیادی شده است؟
مسئله استفاده از انرژی‌های پاک یک مسئله بین المللی است. استفاده از آنها به نفع تمام کشورها و حیات سالم نه تنها بشر بلکه کلیه اجزا زنده هستی از جمله جانوران، گیاهان و حتی باکتری‌های بسیار مفید برای طبیعت است. همه آنها از استفاده از انرژی هایی که محیط زیست را آلوده می‌کنند مانند انرژی‌های فسیلی آسیب می‌بینند و از بین می‌روند و طبیعت هم واکنش‌های بسیار وحشتناکی را در این زمینه نشان داده و می‌دهد. بنابراین رجوع به انرژی‌های پاک و لایزال خدادادی مثل انرژی خورشیدی یک بحث علمی است و از هر نظر اولویت و مزیت دارد.
آیا در حالی که کشور در چالشی جدی برای حفظ حق استفاده از انرژی هسته‌ای است نگران متهم شدن به مخالفت با این مطالبه نبودید؟
نکته مهمی که وجود دارد این است که کسی نمی تواند به یک ملت بگوید که حق ندارید انرژی هسته‌ای داشته باشید. الان مقاومت ملت ایران یک مقوله کاملا سیاسی است و نمی‌خواهند زیر بار فشار قلدرها و قدرت‌مدارانی باشند که می خواهند ما را از چیزی که خود در اختیار دارند محروم کنند و به ما بگویند که حق نداریم! درست مثل این‌است که به ما بگویند حق ندارید از اتوموبیل استفاده کنید. درست است که استفاده از دوچرخه و یا ماشین‌هایی که آلودگی کمتری ایجاد می کنند اما کسی نباید به ما بگوید که نمی توانید از ماشین استفاده کنید.بنابراین همه ما در مقابل این مسئله موضع می گیریم اما اگر این مسائل سیاسی مرتفع شود از نظر منطقی هرچه ما از انرژی‌های پاک استفاده کنیم برای خودمان، دنیا و کره زمینی که حتی براساس دستور اسلام و نظرات مقام معظم رهبری وظیفه مراقبت و نگهداری از آن را داریم بهتر است اما نه بر اساس فشار دیگران بلکه با انتخاب خودمان. ضمن اینکه با توجه به اینکه احتمال اکران این فیلم در خارج از کشور هم وجود دارد پیام این فیلم برای مخاطبین جهانی هم هست و به آنها هم برای استفاده از انرژی پاک توصیه می کند.
شما این فیلم را در ذیل کدام ژانر دسته بندی می کنید؟
حتما می دانید که طنز با کمدی متفاوت است و داستان این فیلم فضایی شاد و شیرین دارد. از سویی دیگر داستانی رمانتیک دارد و عشق در چند بعد در این فیلم به تصویر کشیده شده است. عشق انسان به طبیعت، سلامتی، پاکی و همین‌طور عشق به یکدیگر که درنهایت منجر به ازدواج هم می‌شود. بنابراین این فیلم طنزی رومانتیک است.
چرا اصرار دارید که باید در پایان فیلم حال مخاطب خوب باشد؟
برای اینکه اگر آدم حالش خوب نباشد تاثیر پیام‌های اخلاقی و رفتاری که انتظار داریم فیلم بر روی او گذاشته باشد کم می شود. ما در بررسی که توسط یک تیم کارشناس در طول نمایش‌های مردمی جشنواره فجر انجام داده‌ایم متوجه شدیم بینندگان این فیلم سعی می کنند بعد از تماشای آن رفتارشان را تغییر دهند و آب و برق را درست‌تر مصرف کنند و محیطشان را کمتر آلوده کنند.
به هرحال وقتی یک خاطره خوش از تماشای یک فیلم و شخصیت‌های آن در ذهن بماند، پیام‌های فیلم غیر مستقیم در رفتار جاری می‌شود و در متودولوژی فیلمسازی بهترین سبکی است که ما در تولید روایت فتح هم تجربه کردیم. در آنجا هم ما بررسی کرده بودیم که تاثیری که بر مخاطب گذاشته می شد این بود که در هر جایی که هست لذت می برد از اینکه در دفاع از وطنش مشارکت کند حتی اگر یک روستایی در قعر یک روستای دور افتاده باشد و با اندک چیزی که در اختیار دارد بتواند با خوش‌دلی کمک کند و یا کسی که می تواند با اشتیاق به جبهه‌ها برود.
پس شما با مرتضی آوینی هم همکاری داشته اید؟
بله. من آن موقع مسئول واحد طبع و انتشارجهاد سازندگی بودم که گروه تلویزیونی جهاد هم زیر مجموعه ما بود و بر روی متودولوژی ساخت فیلم تاثیر گذار کار تئوریک کردیم. بر همین اساس بعد از جنگ من فکر می کنم که برای هر موضوع دیگری هم که بخواهیم فیلم بسازیم باید به جای کپی کردن کارهای دیگران باید متودولوژی کار را پیدا کنیم و برای «طعم شیرین خیال» ما این کار را کرده‌ایم.
ما با توجه به دوتاثیری که می خواستیم بر مخاطب بگذاریم یعنی اینکه اول حال خوبی پیدا کند و کمی نشاط درونی برایش ایجاد شود بدون اینکه قهقهه و لودگی بوجود آید و دیگر اینکه تفکر رفتارش نسبت به محیط زندگی خودش در جهت پاک زیستن و رعایت این مسائل تحت تاثیر قرار گیرد روش خودمان را انتخاب کردیم و همه کسانی که در این فیلم کار کردند با عشق و علاقه این کار را انجام داده اند.
با توجه به پیشینه فعالیت شما در جهاد سازندگی، می خواستم بپرسم که به نظر شما چرا علی رغم حیاتی بودن مقوله کشاورزی در کشور به نظر شما چرا سینما به این موضوع به صورت جدی و مثبت نمی پردازد؟
یکی دیگر از اشکالات سینمای ما محدودیت حوزه مضامین است. یعنی مضامین بسیار تکراری در جغرافیا، سوژه و ژانرهای محدود آثار تولید می شوند. یکی از دغدغه های من به عنوان یک طراح و تهیه کننده فیلم‌های سینمایی این است که دایره مضامین را گسترش دهیم و وارد مقولات مهمی که هم انسان ایرانی و هم انسان جهانی با آن دست به گریبان هست را وارد سینما کنیم.
آیا نگران هزینه های زیاد تولید فیلمتان با توجه به لوکیشن‌های خارجی زیادی که در این فیلم داشتید و بویژه لوکیشن خارج از تهرانی که انتخاب کرده بودید نبودید؟
بودجه ما در دو مرحله افزایش پیدا کرد. در اولین مرحله زمانی بود که تصمیم گرفتیم به خارج از تهران برویم که با یک افزایش 30 درصدی هزینه ها مواجه شدیم و دیگری زمانی بود که تصمصم گرفتیم برخی صحنه های تخیلی فیلم را کمیک موشن و انیمیشن کار کنیم به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های جدید و میزان کار زیادی که می‌خواست حدود 20 درصد دیگر به هزینه‌ها اضافه شد.
آیا از پرداخت این هزینه حتی اگر در گیشه جبران نشود پشیمان نیستید؟ چه انتظاری از دیگران دارید؟
نه پشیمان نمی شوم چرا که من همیشه آرزویم این بوده که جاهایی در این کشور هستند که وقتی این فیلم ساخته بشود و آن را ببینند در جهت دعوت از مردم برای دیدن فیلم یک کمکهایی به ما خواهند کرد. موقع ساخت که کمکیبه ما نشده است. امیدواریم که صدا و سیما از طریق پخش تیزر و شهرداری با اختصاص فضاهای تبلیغاتی مناسب کمک بکنند که مردم دعوت بشوند به تماشای این اثر. چون مطمئنم که اگر مردم این فیلم را ببینند راضی از سالن خارج خواهند شد. امیدواریم که این اتفاق بیفتد تا ما نه تنها پشیمان نشویم بلکه بتوانیم ادامه دهیم و بقیه فیلمسازان نیز تشویق شوند که وارد چنین حوزه های شوند.
با این حساب دادن اکران نوروزی به این فیلم به نوعی خود یک حمایت به حساب می‌آید؟
نه! اتفاقا این مسئله به زیان ما تمام شد چرا که این فیلم قبل از جشنواره آماده ÷خش بود و من به اصرار عده‌ای از دوستان و مدیران آن را به جشنواره آوردیم ولی مخاطبین جشنواره و به ویژه منتقدین و اهالی رسانه با کلیشه‌هایی عجین است که این فیلم با آنها همخوانی ندارد؛ این فیلم فیلم جشنواره‌ای نیست، فیلم مردم است. بنابراین حضور در آنجا کمکی به ما نکرد که هیچ در برخی موارد به خاطر همان ذهنیت‌ها و قضاوت‌های پیش‌ذهنی دچار مشکل هم شدیم.
یعنی منتقدین متفاوت از مردم فکر می کنند؟
نه. آنها سعی نکردند که فیلم را درک کنند و به جای برخورد کلیشه‌ای با آن، چیز جدیدی در آن کشف کنند که این اولین کار نقد است. یعنی در نقد اول قابلیت‌ها و خلاقیت‌ها و نو آوری‌های در یک فیلم هست را کشف کنید و در مورد آن بنویسید. بنابراین ما بود و نبودمان در جشنواره فرقی نمی‌کرد ولی اکران قبل از جشنواره ما افتاد به بعد از جشنواره و این فقط یک تغییر برنامه بود.
با توجه به این تجربه در جشنواره، به نظر شما آیا جشنواره فیلم فجر در ارتقا استانداردهای سینمای ایران می تواند تاثیر گذار باشد؟
بله، اگر تمهید و تدبیر و برنامه ریزی درستی داشته باشد حتما می تواند موثر باشد. اگر چه ما از تکنولوژی روز دنیا در فیلم بهره بردیم اما بازخورد مناسبی نگرفتیم این درد جشنواره نیست بلکه متاسفانه به دلیل معیارها و ذهنیت‌های کلیشه و بسته‌ای است که گریبانگیر همه کسانی که در جایگاه قضاوت هستند اعم از داوران، منتقدین و اصحاب رسانه است. به عنوان مثال همان برنامه روایت فتح هم در ابتدا با مخالفت‌های بسیاری روبرو بود و همه می گفتند این دیگرچیست؟! حتی چندین بار خود تلویزیون به ما گفته بود که جمع کنیم و برویم و با توصیه برخی مسئولین بلند پایه فعالیتمان ادامه پیدا کرد. بعد که کم‌کم تاثیرش را بر مردم دیدند متوجه شدند که انگار کار خوبی است. بعد هم که روایت و جنگ تمام شد، الان آن را حلوا حلوا می کنند. چرا که آن موقع هم قضاوت‌ها دچار یک کلیشه هایی بود که الان هم ما درگیرش هستیم. بنابراین یا امثال بنده نباید وارد نوآوری و عرصه‌های جدید نشویم، یا اینکه باید تحمل برخی چیزها را داشته باشیم و من مطمئنم که این ده سال دیگر حتی منتقدین و کسانی که سعی کردند نبینندش، از این فیلم به عنوان یک کار خوب یاد خواهند کرد.
مخاطبین اصلی این فیلم کدام قشر سنی، جنسی وطبقاتی اجتماع هستند؟
به نظر من تماشای این فیلم برای عموم جامعه ضروری است هم به لحاظ روحی که هم نشاط آور و سبک کننده است و هم به خاطر اینکه مقولات که در این مطرح شده است مواردی است که مقولات حیاتی تک تک ماست که اگر به آنها توجه نکنیم گریبان همه ما را می گیرد.
البته فکر می کنم اگر اعضای خانواده با هم به تماشای این فیلم بنشینند لذت بیشتری خواهند برد و به طور خاص دختر خانم‌های 15 تا 25 سال از این فیلم بیشتر خوششان بیاید چرا که این فیلم داستان دختری که به طور تعمدی نام شیرین برایش انتخاب شده است، رفتارش، استقلالش و تعهدش برایشان به یاد ماندنی خواهد بود.
به اکران فیلم امیدوار هستید؟
بله من فکر می کنم که فروش این فیلم هر روز افزایش پیدا خواهد کرد و بویژه اگر همانطور که گفتم نهادهایی که آن را می‌بینند به این نتیجه برسند که این فیلم مفید است و اقدام به تشویق مردم به تماشای آن بکنند.
پایان پیام/
گفت و گو: محمدصالح حجت الاسلامی
نظر شما