به گزارش خبرنگار ادبیات شبستان، «محمود آموزگار» سخنگوی شورای سیاستگذاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران همزمان با روز پایانی نمایشگاه کتاب در جمع خبرنگاران حاضر شد و گزارشی از روند برگزاری این دوره نمایشگاه به خبرنگاران ارائه داد.
رسانه‌ها قدر کتاب را دانستند و یار اتحادیه ناشران بودند
وی در این نشست خبری صمیمانه در سخنانی گفت: پیش از برگزاری نمایشگاه وعده برگزاری یک نمایشگاه متفاوت را داده بودم و حالا جمع بندی من این است که در این دوره شاهد این نمایشگاه متفاوت بودیم که فکر می کنم از چند جهت باید توضیحاتی درباره اش ارائه داد. اولین نکته درباره رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها بود که صرف نظر از گرایش‌های رسانه‌ای شان، قدر کتاب را دانستند و نمایشگاه را به خوبی پوشش دادند. این عقیده ماست که رسانه ها یار و همراه تشکل های نشر و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران هستند و هرجا که در کنار ما بوده اند، توانسته ایم مسائل را بهتر تبیین کنیم.
آموزگار ضلع سوم اتحاد تشکل ها و رسانه ها را مسئولان خواند و بیان کرد: مسئولان هرکجا به این ترکیب اضافه شده اند، توانسته ایم نتایج خوبی را شاهد باشیم. یکی از این نتایج خوب، معافیت مالیاتی کتابفروشان بود.
واگذاری امور به تشکلها به خوبی در نمایشگاه بیست و هشتم اجرایی شد
وی به واگذاری امور نمایشگاه کتاب نیز اشاره کرد و توضیح داد: واسپاری امور به بخش خصوصی و تشکل ها، از سیاست های دولت یازدهم بود؛ این موضوع در مورد امور فرهنگی، به کرات در مصاحبه های آقای جنتی وزیر ارشاد و آقای صالحی معاون فرهنگی مطرح شد. سال گذشته و در دوره پیشین نمایشگاه، ما بخشی از همکاری های اجرایی را داشتیم که شاید نسبت به سال های دورتر، میزان بیشتری از دخالت در امور اجرایی را شامل می شد. یکی از ویژگی های سال گذشته این بود که حداقل، تشکلها بحث هایی را برای داشتن تعامل بیشتر با ارشاد، با هم داشتند. پس از تشکیل شورای سیاست گذاری نمایشگاه بیست و هشتم هم، مصوبات بسیار خوبی تصویب شد که فکر می کنم نمایشگاه را تا حدودی به ریل اصلی خود بازگرداند. بعد از بحث درباره تشکل های نشر، جلساتی را با تشکل های صنفی که سال گذشته به صورت انفرادی وظایفی در نمایشگاه داشتند، برگزار کردیم. امسال هم لازم بود یک مرحله جلوتر برویم و به صورت یکپارچه، تصمیماتی اتخاذ کنیم و به گوش مسئولان وزارت ارشاد برسانیم. به این ترتیب شورای تشکل های نشر، تشکیل جلسه دادند و برای مدیریت یکپارچه نمایشگاه با محوریت اتحادیه ناشران، اعلام آمادگی کردند.
سخنگوی شورای سیاست گذاری نمایشگاه کتاب در ادامه گفت: این موضوع به تصویب رسید و متعاقب آن، نمایندگان تشکل ها، دیداری با نماینده موسسه نمایشگاه های فرهنگی داشتند و تفاهمنامه ای را با این مضمون امضا کردند. با اینکه تشکل های نشر در زمینه مذکور به ارشاد اعلام آمادگی کردند اما واقعیت این بود که بعد از بررسی های بعدی، به این نتیجه رسیدیم که آن بخش هایی که بیشتر مربوط به نشر هستند، به عهده بگیریم و بحث های حاکمیتی و نظارتی نمایشگاه را واگذار کنیم. بر این اساس بود که میزان مشارکت مان را در نمایشگاه امسال تنظیم کردیم. قرار شد بحث کلیت نمایشگاه را اجرا کنیم و کارهای مربوط به کمیته ناشران داخلی، کمیته ناشران بین الملل، کمیته اطلاع رسانی، کمیته علمی و فرهنگی و سرای اهل قلم و همچنین کمیته فعالیت های جنبی به عهده ما باشد.
وی افزود: به جز بخش فعالیت‌های جنبی، مدیران دیگر کمیته‌ها را مشخص و معرفی کردیم. با توجه به این که قصد مدیریت هزینه‌ها را داشتیم. به همین دلیل کار انتخاب مدیر بخش جنبی کمی به طول انجامید. در همین فاصله که سعی می کردیم کسی را با تصدی این سمت معرفی کنیم، معاونت فرهنگی برای از دست ندادن زمان و فرصت، بخش جنبی را به موسسه خانه کتاب سپرد و قرار شد کارهای این بخش را به صورت مشارکتی انجام دهیم. درباره ۴ کمیته اول، قرار شد کل کارها را انجام دهیم اما باقی را به صورت مشارکتی و در دیگر کمیته‌ها، قرار شد نمایندگان تشکل ها حضور نظارتی داشته باشند. دلیلش هم این بود که می خواستم در همه بخش های نمایشگاه حضور موثر داشته باشیم.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: شورای سیاست گذاری نمایشگاه هم مصوب کرده بود که تشکل ها، طی یک پروسه ۳ ساله، اجرای نمایشگاه را به عهده بگیرد. در کمیسیون معاملات نماینده ما حضور داشت و در چند کمیته دیگر هم نماینده‌های ما حضور داشته و همکاری های خوبی رقم خورد. در جلسه شورای سیاست گذاری هم مصوب شد که اتحادیه ناشران، ثبت نام، غرفه سازی و ساخت سالن ها را به عهده بگیرد و وجوه ثبت نام را دریافت کند.
هزینه‌ها به صورت شفاف اعلام می‌شود
وی در مورد مبلغی که نمایشگاه کتاب به اتحادیه ناشران ارائه داده نیز بیان کرد: الان صحبت این است که ۳ میلیارد تومان به اتحادیه ناشران و کتابفروشان داده شده است. نکته اول این است که ۳ میلیارد نیست و مقداری دیگر خرده هم دارد. نکته بعدی این است که ارشاد آن را نداده و از محل ثبت نام ناشران دریافت شده است و حتما به صورت شفاف، همه هزینه ها را اعلام خواهیم کرد. از بخش های دیگر هم تقاضا دارم که اگر مبلغی را دریافت می‌کنند، به طور صریح و شفاف اعلام کنند. چون زمان اندک بود، نتوانستیم مدیریت پول و سرمایه کنیم. قرار بود مناقصه ها، پیمانکارها و رقم ها را ما مدیریت کنیم. نماینده ما در کمیسیون معاملات حضور داشت و رقم ها در این کمیسیون تصویب شدند.
آموزگار خاطرنشان کرد: اتحادیه ناشران در این نمایشگاه، یک صندوق دار و امین است. تفاهمی هم که با وزارت ارشاد داریم این است که اگر میزان هزینه ها از میزان دریافتی ها تجاوز کرد، اضافه اش را آن ها بپردازند و اگر شرایط به عکس شد، ما اضافه را بپردازیم.
وی اظهار کرد: در مصاحبه‌های مسئولین گفته می‌شود که هزینه های نمایشگاه کمتر از سال گذشته شده است و این یعنی ما موفق شده‌ایم هزینه‌ها را مدیریت کنیم. به نظرم این مساله، به برکت حضور تشکل هاست که به مدیریت هزینه ها کمک کرد. این وضعیت در شرایطی است که می‌گویند میزان فروش بیشتر شده است، پولی به تلویزیون و نهادهای دیگر ندادند. میزان فروش در حالی افزایش پیدا کرد که بن رایگان نمایشگاه قطع شد. بنابراین، این هم میزان فروش با کاهش میزان هزینه‌ها، از دیگر عواملی است که باعث می شود بگوییم نمایشگاهی متفاوت از سال‌های گذشته داشتیم.
تشکل‌های نشر با وجود اختلاف نظرشان در برگزاری نمایشگاه کتاب متحدند
سخنگوی شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب در بخش دیگری از سخنانش به بحث اختلافات مابین تشکل‌های نشر اشاره کرد و گفت: در صحبت ها و مصاحبه‌های آقایان صالحی و شهرام نیا سوالاتی درباره اختلاف تشکل های نشر از آنها پرسیده شد. من می گویم چنین چیزی، یعنی اختلاف بین تشکل ها، طبیعی است. اصلا اگر اختلاف نباشد، باید تعجب کنیم. مگر اختلاف، بین مدیران ارشاد وجود ندارد؟ مگر بین رأس ارشاد و بدنه‌اش وجود ندارد؟ ضمن این که صنف نشر از انسان های مختلف المنافعی تشکیل شده است و اختلاف نظر نیز وجود دارد. اما آن چه که اتفاقا تشکل ها روی آن اتحاد و اتفاق نظر دارند، این است که نمایشگاه را تشکل های نشر برگزار کنند. یقینا راجع به این نکته، اختلافی بین تشکل ها وجود ندارد. اتحادیه ناشران هم وظیفه پیشبرد این سیاست را دارد تا روزی برسد که دولت دستش را از روی اجرای نمایشگاه بردارد.
بخش بین‌الملل وزن نمایشگاه کتاب را بالا برد
وی در ادامه به بخش بین‌الملل اشاره کرد و افزود: در بخش بین الملل، توجه ویژه‌ای به نمایشگاه شد. سفیر مکزیک در گفتگویی که با او داشتم، می گفت سال دیگر حتما با کتاب در نمایشگاه شرکت خواهیم کرد. مدیران چند نمایشگاه بزرگ جهان به نمایشگاه آمدند و وزیران فرهنگ چند کشور نیز مهمان نمایشگاه شدند. مهمان ویژه شدن عمان در نمایشگاه، در این شرایط منطقه، تاثیر زیادی داشت. حضور مدیران چند موسسه بزرگ انتشاراتی جهان چون جان وایلی، مدیران موسسه الزویر و ... همگی وزن نمایشگاه بیست و هشتم را بسیار بالا بردند؛ به ویژه با مشکلاتی که ۲ دوره پیشین بخش بین الملل نمایشگاه داشت.
بازدید رهبری از نمایشگاه کتاب خون تازه‌ای در رگ بازار نشر جاری کرد
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بازدید رهبری از نمایشگاه کتاب، در این باره گفت: بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه امسال، در شرایط نابسامان نشر کشور، خون تازه‌ای در رگ بازار نشر کشور جاری کرد و باعث شد تا دوباره امیدوار شویم. بازدید سران ۳ قوه از نمایشگاه نیز دلیل دیگری مبنی بر متفاوت بودن نمایشگاه بود. امیدوارم روزی برسد که ناشران حاضر در نمایشگاه، آخرین آثار خود را عرضه کنند، پدیدآورنده اثر با مخاطب روبرو شود، تبادل حق نشر انجام شود و واقعا وظایف نمایشگاهی توسط این موجود مظلوم که نمایشگاه نام دارد، انجام شود و بار اضافی از دوشش برداشته شود.
حضور ناشران شهرستانی در نمایشگاه از نکات مثبت است
وی حضور ناشران شهرستانی را از نکات مثبت این دوره نمایشگاه دانست و بیان کرد: در مورد نکات منفی نمایشگاه صحبت‌های زیادی می شود ولی یکی از نکات مثبت نمایشگاه، حضور ناشران شهرستانی است که تنها تسهیلات اعطا شده به آنها، این است که ۵۰ درصد اجاره بهای غرفه را نمی دهند. اما مشکل هزینه اقامت شان در تهران باعث می شود که برخی از آن ها در فروششان، حتی نتوانند هزینه اجاره بهای غرفه شان را به دست بیاورند. بالاخره سیستم توزیع کتاب در کشورمان به گونه ای است که این کارایی را ندارد که در طول سال، کتاب‌های ناشران استانی را توزیع کند اما فرصت ۱۰ روزه نمایشگاه، این امکان را به ناشر استانی یا شهرستانی می‌دهد که به فروش خوبی دست پیدا کند. با این حال، همان طور که اشاره کردم هزینه های اقامت چند روزه در تهران بالاست و ناشر شهرستانی هم نمی تواند با فروش فقط کتاب های خودش، هزینه هایش را تنظیم کند. به همین دلیل است که کتاب دیگر ناشران را در غرفه اش می چیند. ما این مساله را به وفور در نمایشگاه دیده‌ایم.
آموزگار خاطرنشان کرد: اگر تشکل های نشر بتوانند کاری کنند تا ناشر شهرستانی بتواند نمایندگی ناشران دیگر را بگیرد که هم غرفه اش را بگیرد و هم بتواند هزینه ها و درآمدهایش را متعادل کند، وضعیت مطلوبی خواهد بود. به این ترتیب، هم از پرداخت هزینه بیشتر، جلوگیری می‌شود و هم مقررات نمایشگاه تخطی نمی شود. باید بتوانیم این مساله را قانونی حل کنیم چون اگر بخواهیم این کار ناشران شهرستانی را توجیه کنیم، باید این کار را برای خیلی از غرفه داران دیگری که کتاب ناشران دیگر را می فروشند، انجام بدهیم و نمی شود این کار را در شرایطی انجام داد که ۶۰ درصد غرفه داران، کتاب های دیگران را عرضه می کنند. حتی شاید بتوان کل نمایشگاه را در فضای شبستان با ناشران واقعی برگزار کرد.
تاکید بر انجام امور از مسیر قانونی
وی در پاسخ به سوال یکی ار خبرنگاران در توضیح جمع‌آوری برخی کتب از سطح نمایشگاه هم گفت: واسپاری امور به اتحادیه ناشران و تشکل‌های نشر، باعث شد که ناشران احساس نزدیک‌تری به ما کردند. هم قانون و هم سیاست حکم می کند که کتابی که مجوز دارد، قابلیت توزیع و عرضه را دارد. یعنی مادامی که کتابی مجوز وزارت ارشاد را داراست، می توان آن را توزیع کرد. منتهی حساسیت هایی درباره کتاب هایی وجود دارد که سعی کردیم آن ها را بفهمیم و برای دوستان ناشر توضیح دهیم. یعنی تلاش کردیم کمک کنیم تا حساسیت ها به حداقل برسد اما متاسفانه امسال، کار از وسط راه قیچی شد و نیروهای دیگری در کار نمایشگاه دخالت کردند. به این ترتیب کتاب هایی جمع آوری شدند و این، از نظر ما، اصلا مثبت نیست. چنانچه حساسیت و نقدی وجود دارد، باید مسیر قانونی اش را طی کند.
سخنگوی شورای سیاست گذاری بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران در ادامه با اشاره به بازدید وزیر اطلاعات از نمایشگاه گفت: این بازدید از نمایشگاه، بسیار مفید بود. از آقای صالحی شنیدم که حجت الاسلام علوی از واسپاری نمایشگاه به تشکل ها، استقبال کرده است. من هم از او خواستم که ما را تنها نگذارد و تشکل ها را حمایت کند. این هم برخود مثبتی بود که ایشان قول مساعد پیگیری داد. یکی از بحث‌هایی که با ایشان داشتم این بود که چاپ کردن کتاب از مجرای قانونی، بسیار سخت و دشوار است اما انجام همین کار از مجاری غیرقانونی بسیار راحت است و این مساله، به امنیت فرهنگی جامعه، لطمه بسیاری خواهد زد. ایشان هم قول پیگیری این مساله را داد.
بهتر بود درباره ثبت نام به توصیه اتحادیه ناشران توجه می‌شد
وی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به روند ثبت نام ناشران در نمایشگاه گفت: قبلا، ثبت نام نمایشگاه مکانیکی بود و در کنارش، برای محکم کاری، ثبت نام مکتوب هم انجام می شد. قرار بود ثبت نام امسال توسط تشکلها هم به صورت مکتوب و هم به صورت آنلاین انجام شود اما، موسسه نمایشگاه های فرهنگی مصر بود که این کار ب صورت یکپارچه و از طریق سامانه جامع انجام شود. می توانستیم این مساله را نپذیریم ولی با این کار مخالفتی نکردیم. بنابراین ثبت نام به هر دو روش مجازی و مکتوب انجام شد. طبیعی است که هر برنامه ای اشکالاتی دارد که در صورت انجام، خود را نشان خواهند داد. بالاخره امروز در جلسه ای که در شورای سیاست گذاری نمایشگاه داشتیم، درباره اشکالات این طرح هم صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که بهتر بود به توصیه اتحادیه ناشران عمل می شد که اگر این طور می شد، به اشتباهاتی که موجب بسته شدن ۲ غرفه در نمایشگاه شد، برنمی خوردیم.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران، مبنی بر انتقادات برخی از شرکت کنندگان نمایشگاه درباره اشکالات و ایرادات، توضیح داد: داشتن تقوا خیلی خوب است. تقوا آچار نیست که برخی آن را از جیب دربیاوریم و از آن استفاده کنیم بلکه باید همیشگی باشد. مانند همان داستان ۳ میلیاردی که گفتند اتحادیه ناشران گرفته است. حالا اگر چند نفر کارشناس یا دست اندرکار بگویند که نمایشگاه ایراد دارد، این شرط نمی شود. ۱۰۷ غرفه برای مدت یک روز در نمایشگاه بسته شدند چون متخلف بودند و کتاب دیگران را عرضه می کردند. طبیعی است که صاحبان این غرفه ها از نمایشگاه ناراضی باشند. حالا دوستانی که انتقاد دارند و می گویند نمایشگاه خوب نبود، با دلیل و مدرک بیایند و بگویند مثلا فلان جای کار ایراد داشت، ما مخلص آن ها هم هستیم.
همدردی مسئولان با ناشران کودک
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره ضعف‌های مکان استقرار ناشران کودک در نمایشگاه نیز بیان کرد: در تفاهمنامه اتحادیه با معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، که درباره واگذاری امضا شد، تاریخ ۲۵ اسفند سال ۹۳ درج شده است. از آن تاریخ تا زمان برپایی نمایشگاه، ما فرصت زیادی نداشتیم و پیش از آن هم تفاهمنامه ای را امضا نکرده بودیم که مسئولیتی منتقل شود. می دانید که برنامه ریزی برای نمایشگاه، فرصت کافی می خواهد و ما این فرصت را نداشتیم. یعنی هیچ فرصتی برای تغییر وجود نداشت. حرف شما درباره بخش کودک نمایشگاه صحیح است و فکر می کنم به ناشران این بخش ظلم می شود و بهای لازم به آنها داده نشده است.
آموزگار در توضیح این مطلب گفت: درست نیست که تمام یارانه و تسهیلات را به سمت ناشرانی سوق بدهیم که مخاطبانشان کودکی را طی کرده و الان فارغ التحصیل هستند. چون اگر کودک ما بتواند، انس بیشتری با کتاب داشته باشد، جامعه بهتری خواهیم داشت. ناشران کودک، فروش پایینی هم دارند و از این جهت هم با آنها احساس همدردی می کنم؛ به ویژه با ناشران کوچکتر که نمی توانند اجاره بهای غرفه شان را هم در بیاورند. سعی داریم به زودی با آقای صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد، درباره بخش ناشران کودک نمایشگاه کتاب تهران به راهکاری موثر برسیم. من در این زمینه اصرار کردم راق شرقی را که در دست احداث بود برای بخش کودک در نظر بگیرند. ۲۴ ساعت کار کارشناسی کردند و متوجه شدند که نمی توانند همه ناشران کودک را در این بخش جا بدهند. قرار شد چادری نیز در کنار رواق شرقی به پا شود اما ناشران کودک گفتند ممکن است سر بودن زیر چادر یا بودن زیر سقف رواق شرقی، اختلاف پیش بیاید. بنابراین گفتند مانند سال های پیش سر جای خودمان می مانیم.
وی افزود: زمینی به مساحت ۴۵ هزار متر مربع در بخش شمالی کتابخانه ملی وجود دارد که شهرداری تهران قصد احداث پارکینگ را آن جا دارد. دیروز ایده ای مطرح شد که از این فضا برای ناشران کودک استفاده کنیم. دیروز این مساله به تصویب رسید که تشکل های به نمایندگی از اتحادیه ناشران این ماجرا را پیگیری کنند.
محمود آموزگار در پایان تصریح کرد: در خواست من از آقای قالیباف این است که برای این زمین فکری کنند چون در صورت احداث یک مرکز ۲ طبقه ای، وضع فروش ناشران کودک می تواند کمی به سامان تر بشود.
پایان پیام/
نظر شما