به گزارش خبرنگار کتاب شبستان،در سال 1328 مجلس شورای ملی ایران تصمیم به استخدام عده‌ای مستشار خارجی برای اصلاح خزانه و امور مالی گرفت و پس از بحث های مفصّل به علیقلی خان کاردار سفارت ایران در واشنگتن دستور داده شد اقدامات لازم را به عمل آورد. علیقلی خان پس از مشورت با وزارت امور خارجه آمریکا و توصیه خزانه داری کل آمریکا مستر مورگان شوستر را برای تصّدی سمت خرانه‌داری به دولت ایران معرفی کرد.
ویلیام مورگان شوستر، مستشاری آمریکایی بود که در سال 1289، پس از انقلاب مشروطه به ایران آمد و برای رفع نابسامانی‌های اقتصادی سِمَت خزانه‌دار کل ایران را به‌عهده گرفت. اما با گذشت هشت ماه از خدمت او روسیه به دولت ایران اولتیماتوم داد که اگر شوستر از ایران خارج نشود، به ایران حمله خواهد کرد.
مجلس در برابر این تهدید مقاومت کرد اما دولت به آن تن داد. شوستر پس از خروج از ایران خاطرات آن هشت ماه را نوشت و با عنوان اختناق ایران منتشر کرد که امروز از جمله منابع دست اول سال‌های پس از مشروطه در ایران به‌شمار می‌رود. اختناق ایران با درآمد شوستر درباره وضع سیاسی ایران در سال‌های پیش از مشروطه تا ورود او به ایران آغاز می‌شود. سپس شوستر آنچه را بر خودش گذشته نقل می‌کند.
او فصل اول کتابش را به تصمیم گیری ایرانیها در باب استخدام مستشاران آمریکایی برای رتق و فتق امور مالی ایران اختصاص می دهد.در فصل دوم به جریانات و امور مالی و سیاسی ایران در هنگامه ی ورودشان می پردازد. فصل سوم به راه و روش شوستر برای منظم ساختن امور مالی اتخاذ کرده پرداخته است. فصل چهارم کتاب در مورد کوشش ها و اقدامات محمدعلیشاه مخلوع برای استرداد سلطنت است.فصل پنجم در مورد مقابله با سالارالدوله و ضبط کردن اموالی شعاع السلطنه صحبت می کند.فصل ششم در مورد اولتیماتوم روسها به ایرانیان است.مقاومت ایران در برابر دومین اولتیماتوم روسیه و مساله نان و پیشروی قشون روسیه، از اصلی ترین مباحث فصل هفتم هستند.فصل هشتم به قتل عام روسها در انزلی و رشت و قزوین و درنهایت خروج شوستر از ایران می پردازد. فصل نهم این کتاب به خصائل صاحب منصبان درباری و مجلسیان اختصاص دارد و فصل دهم نیز در مورد قرارداد پوتسدام سخن میگوید.فصل یازدهم هم شوستر به شیوه های وصول مالیات و روش هایش برای ترقی امور مالی و درنهایت امور خط آهن می پردازد.او در نهایت در فصل دوازدهم کتاب از اهمیت سوق الجیشی ایران سخن می گوید و مساله خط آهن را عاملی برای برداشت ثروت های ایران از شمال تا جنوب می داند.
در چاپ سوم پیوست‌هایی هم به کتاب اضافه شده است: متن قانون اساسی، قرارداد ۱۹۰۷ روسیه و انگلیس، مقاله شوستر در تایمز لندن در انتقاد از سیاست روسیه و انگلیس، نامه‌نگاری‌های شوستر و سفیر بریتانیا در تهران و...
این کتاب با ترجمه ابوالحسن موسوی شوشتری نیز به فارسی منتشر شده‌است امادر سال ۱۳۸۶ ترجمه جدیدی از این کتاب به ترجمه حسن افشار توسط نشر ماهی منتشر شد.
چاپ سوم این اثر با قیمت 18000 تومان، در 326 صفحه و در قطع رقعی با ترجمه حسن افشار توسط نشر ماهی وارد بازار کتاب شده است.
پایان پیام/
نظر شما