خبرگزاری شبستان: یکی از مهمترین محورهای اختلافی در مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه پنج بعلاوه یک ، سازوکار برداشته شدن تحریمها به خصوص اصل بازگشت‌ناپذیری آنهاست.طرف غربی به رهبری آمریکا حاضر نیستند در مورد تحریم ها انعطافی از خود نشان دهند.آمریکا حاضر نیست تحریمی را لغو کند و هر نوع امتیازی را منوط به تایید راستی آزمایی آژانس می کنند.با توجه به دور نهایی مذاکرات ، سوال اصلی این نوشته این است که چرا طرف غربی حاضر نیست به ایران امتیازی دهد و صرفا خواهان بازی برد – باخت است؟
1. مکانیزم برداشته شدن تحریمها، در کنار برگشت‌ناپذیری آنها و همچنین هم‌وزن‌سازی و همزمان‌سازی اقدامات طرفین علاوه بر بحث درباره طول دوره توافق در اصل همان مباحثی هستند که خانم موگرینی از آنها تحت عنوان " برخی موضوعات سیاسی" یاد می‌کند.این موضوعات ، کارشناسی نیستند و باید در سطح بالای سیاسی – وزرا – با حسن نیت و اراده سیاسی طرف مقابل تصمیم گیری و حل و فصل شوند.
2. چنانچه رهبر معظم انقلاب فرمودند آمریکا در مورد توافق حرفهای پیچیده ای می زند که معلوم نیست از دل آن چه چیزی خارج خواهد شد.ایران صراحتا اعلام کرده است که در روز اجرای توافق باید همه تحریم های اقتصادی و مالی و بانکی شورای امنیت ، کنگره آمریکا و دولت ایالات متحده لغو شوند.آنچه که آمریکا در مورد ساختار تحریم ها و نحوه لغو آنها می گوید یک سیستم مبهم، مشروط، به شدت غیر قابل اعتماد و به هم ریخته از تسکین تحریم هاست که هیچ ضمانتی هم برای تحقق عملی آن وجود ندارد.
3.عبارت مورد استفاده دیپلماتهای آمریکایی و واژه ای که به طور گسترده در ادبیات آنها مورد استفاده قرار گرفته است، تخفیف (sanctions relief) تحریم است. تخفیف تحریمی مشروط به این است که آژانس پای بندی ایران به تعهداتش را راستی آزمایی کند. این یعنی آژانس در هر مرحله می تواند جلوی این امر را بگیرد و همچنین، معنای مهم تر آن این است که چیزی به نام تعلیق هم زمان وجود نخواهد داشت و هرگونه تسکین تحریم پس از عمل ایران به تعهداتش رخ خواهد داد..این موضوع نشان می دهد که خطوط قرمز ایران حقیقتا غیر قابل گذشت نیستند و باید اقدامات دو طرف متناسب باشد و به موازات اقدامات ایران ، تحریم ها هم لغو شوند.اجرائیات تعهدات طرفین باید متناظر و متناسب باشند.منوط کردن لغو تحریم ها به راستی آزمایی نهادی مانند آژانس نشان می دهد که آمریکا نمی خواهد تحریمی لغو شود چون نمی خواهد راستی آزمایی کند.در واقع راستی آزمایی پروسه ای 20 ساله – آنطور که آمریکایی ها ادعا می کنند – نیست.لذا مشخص است که طرف غربی نقد می گیرد و نسیه می دهد.ایران ، هسته ای و موشکی و حزب الله و حماس را بدهد ، تا فقط برخی تحریم ها تعلیق شوند.
4. تحریمهای مربوط به اتهامات غرب به ایران پیرامون تروریسم، حقوق بشر و موشک‌های بالستیک هستند. این به این معنی است که تحریمهای اصلی نفتی و بانکی حتی اگر توافق نهایی به تصویب کنگره برسد، برداشته نخواهد شد. زیرا این تحریمها به غیر از موضوع هسته ای به مباحثی دیگری نظیر تروریسم نیز پرداخته اند. به عبارت بهتر ماهیت ترکیبی بودن این تحریمها بهانه لازم جهت عدم تعلیق یا لغو آنها را ایجاد کرده است.به همین دلیل است که آمریکا با این بهانه از لغو تحریم ها ها خودداری خواهد کرد.
5.با لغو همه تحریم ها جایگاه اقتصادی ایران بسیار بهبود خواهد یافت.البته این بدان معنی نیست که همه مشکلات داخلی اقتصاد ایران حل و فصل شوند. در چنین توافقی که ایران به حداقل‌های حقوق خود دست یافته، می بایست از امتیازات خود در رفع و لغو تحریمهای اقتصادی بهره‌مند شود. این بدان معناست که حدود ۱۵۰ میلیارد پول‌های بلوکه شده در کشورهای خارجی به مجاری مالی کشور سرازیر می‌شوند که تشنه منابع مالی هستند. در کنار آن موج سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کنار برداشته شدن موانع همکاری بازرگانی و تجاری با طرف ایرانی نیز به ظرفیت‌های قبلی افزوده می‌شود و بسیاری از کانال‌های همکاری اقتصادی که نقش واسطه برای ایران را بازی می‌کردند، خاصیت خود را از دست می‌دهند.ترکیه ، چین ، روسیه ، امارات و قطر ، جایگاه منطقه ای خود در نظام آمریکایی محور خاورمیانه را از دست خواهند داد. تمامی اهتمام آمریکا از ابتدای توافق ژنو بوده است که منابع مالی بلوکه شده ایران به شکل محاسبه شده و مدیریت شده‌ای وارد ایران شوند و حتی زمینه‌های مصرف و هزینه‌های آن نیز مشخص شوند. حال با کدام توجیه، مقامات آمریکایی باید اجازه دهند منابع مالی بلوکه شده به طور یک جا وارد ایران شده و موانع بازرگانی و مالی و تجاری ایران برداشته شود؟ با این پول آزاد شده ایران اقتصاد خود را بهبود خواهد بخشید ، از متحدانش با قدرت بیشتری حمایت می کند و معلوم است که هژمونی آمریکا در منطقه را به چالش می کشد ؛ به همین دلیل است که غرب به لغو تحریم ها راضی نمی شود.آمریکا باید قدرت منطقه ای وهسته ای ایران را به رسمیت بشناسد ، از زیاده خواهی پرهیز کند و با لغو تحریم ها امکان نیل به توافق را فراهم کند.
نویسنده : بهنام خسروی
پایان پیام/
نظر شما