به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، روز 21 تیر، سالروز قيام مردم مشهد عليه كشف حجاب است که در سال 1314 در مسجد گوهرشاد اتفاق افتاد و به دستور رضا خان، عده بسیاری از مردم مشهد به شهادت رسیدند، بر همین اساس روز 21 تیرماه، روز عفاف و حجاب نام گرفته است. بدون شک عفاف و حجاب یکی از ضروریات دین اسلام است که در آیات قرآن کریم و در سیره اهل بیت (علیهم السلام) به آن اشاره شده است. همچنین با توجه به تاریخ گذشتگان، حجاب در اکثر آیین‌های جهان معمول بوده است، به طوری که مورخان معتقدند که پوشش زنان از زمان ماقبل تاریخ وجود داشته است، ویل دورانت نیز در کتاب تاریخ تمدن می‌نویسد که زنان در ایران باستان دارای حجاب و پوشش بودند. کشف حجاب در زمان رضاخان در کشور ما رخ داد و امروز نیز آثار آن در کشور نمودار است و هنوز ریشه کن نشده است.به همین مناسبت با تنی چند از جوانان و کارشناسان به گفتگو نشسته ایم که در ذیل می آید:
مریم راشدی دانشجوی دانشگاه آزاد معتقد است که امروز حجاب به عنوان یک معضل در جامعه تبدیل شده است و می‌گوید: «متأسفانه حجاب در مکان‌هایی مانند دانشگاه‌ها از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و نیاز به فرهنگ سازی اساسی در این زمینه وجود دارد».
طاهره محسنی کارمند دانشگاه علوم پزشکی نیز عنوان می‌کند: «من از داشتن حجاب و پوشش اسلامی در جامعه رضایت دارم و احساس می‌کنم داشتن حجاب به زن عظمت و صلابت خاصی می‌دهد».
زهرا محبوبی دانش آموز مقطع دبیرستان به وضعیت نامناسب حجاب در جامعه اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: «متأسفانه امروز به دختران و زنانی که در جامعه از پوشش مناسبی برخوردار نیستند، بیشتر توجه می‌شود؛ به طوری که آقایان در مکان‌هایی مانند دانشگاه ها، شرکت‌ها و یا در فروشگاه ها، خانم‌های با پوشش نامناسب را بیشتر تحویل می‌گیرند و در عمل نیز می‌بینیم بخت و اقبال این گونه زنان در جامعه بهتر است».
محمد راد دانشجوی دانشگاه قم نیز با انتقاد از وضعیت حجاب در برنامه‌های صدا و سیما و فیلم‌های اکران شده، تصریح می‌کند: «صدا و سیما در نهادینه کردن حجاب و عفاف در جامعه کار تأثیرگذاری انجام نداده است، به طوری که در برخی فیلم‌ها زنان بدبخت، دارای حجاب و چادری هستند، اما زنان باکلاس و امروزی حجاب مناسبی ندارند که در این زمینه باید فرهنگ سازی شود».
با توجه به وضعیت عفاف و حجاب در جامعه خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، با حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم باقرزاده کارشناس علوم دینی و اجتماعی گفتگویی داشته است که در پی می‌آید:
اگر ما بخواهیم بحث مبسوطی در مورد عفاف و حجاب داشته باشیم، باید نگاه درون‌دینی و برون‌دینی به آن داشته باشیم، نگاه و نظریه اسلام به زن و عفاف و حجاب چیست؟
اگر از زاویه قرآن کریم به حجاب و عفاف نگاه کنیم، خداوند در 2 آیه از آیات قرآن کریم به حیا و حجاب اشاره کرده است، نظریه اسلام در رابطه با جنس زن در حقیقت یک نگاه آرمانی است، اسلام زن را آینه جمال حضرت حق می‌داند یعنی خداوند زیباترین نوع انسان را زن و باابهت ترین را مرد قرار داده است و تفاوت‌های زنانه نیز در همین راستاست و زن به خاطر زیبایی دست به خودآرایی و خودنمایی می‌زند.
زن یک آفریده‌ای است که در حقیقت آفریننده هم هست و خداوند آفرینندگی را به زن داده است، اگر زن جایگاه خود و صفت آفرینندگی خود را درک کند، هر چه می‌آفریند، زیباست و می‌تواند آفریده‌ای بیافریند که مطلوب ذات حق است و آفریننده خوبی‌ها باشد.
ما نمونه‌ای از خلق آفریده‌ها در اسلام داریم، از جمله مادران شهدا، در صدر اسلام مادر وهب، سمیه، مادر قمر بنی هاشم که با درک شخصیت خودشان، آفریده‌ای را خلق کردند که نام آنها همواره در تاریخ می‌درخشد.
با توجه به این که در دنیا تمدن‌های بزرگ از جمله تمدن مصر، یونان و ایران وجود داشت، چرا اسلام خط بطلان بر دیدگاه‌هایی که این تمدن‌ها و برخی تمدن های امروزی نسبت به زن داشته و یا دارند، کشیده است؟
برای پاسخ به این سوال باید به سه نکته اشاره کرد؛ اولین نکته به دلیل مردسالاری نهادینه شده در اغلب فرهنگ‌های دنیا بود، ما در هر فرهنگی که مشاهده می‌کنیم، نگاه مردسالاری نهادینه شده وجود دارد، در برخی فرهنگ‌ها زنان حق اثبات وجود نداشتند، در برخی فرهنگ‌ها هنوز زن حق رأی دادن ندارد، در برخی فرهنگ‌ها شاید دم از دموکراسی و حقوق زن زده می‌شود، اما مردها حرف آخر را می‌زنند.
ما امروز همچنان مردسالاری نهادینه شده را در برخی فرهنگ‌های دنیا می‌بینیم، در عربستان که مهد اسلام و مدعی مسلمانی است، هنوز نپذیرفتند که زن موجودی است که کرامت دارد، در حالی که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که ما به فرزندان آدم چه مرد و چه زن کرامت دادیم و گرامی‌ترین شما در نزد خدا، باتقواترین شماست، همچنین خداوند می‌فرماید: «من عمل صالحاً او ذکر او اُنثی؛ هر کس عمل صالحی انجام دهد از زن و مرد» که نشان می‌دهد که زن و مرد جایگاه یکسانی در مسائل عبادی و دینی دارند.
دوم این که تمدن‌های کهن نگاه سخیف به زنان داشتند، به عنوان مثال ویل دورانت در کتاب خود می‌نویسد که مردها در ایران باستان، زنان متعددی اختیار می‌کردند و یا در تمدن یونان زن ابزاری جهت التذاذ بود و در این تمدن، زنان پست‌ترین موجودات بودند، همچنین زنان در اعراب جاهلیت به همراه شوهران خود زنده به گور می‌شدند و فکرهای افراطی نسبت به زنان داشتند.
سومین دلیل این است که نگاه سودجو و استفاده‌طلب غرب از زن یک موجود بی‌هویت ساخته است، در حالی که سفارش اسلام به زنان امت پیامبر گرامی اسلام (ص) این است که جایگاه خود را بشناسند و ابزار و ملعبه مردان نباشند و خود را به گونه‌ای نمایان نکنند که نگاه سخیف مردان را تحمل کنند. امروز هر قدرت و غول غربی که در بحث اقتصادی، کالایی را به بازار عرضه می‌کند، با برند بدن‌های لخت زن تبلیغ می‌شود و نگاه سودجو و استفاده طلب است، و یا بزرگترین منبع درآمد اقتصادی کشور تایلند از طریق در اختیار گذاشتن زنان برای جذب توریست استفاده می‌شوند.
اسلام در مقابل این سه نگاه قد علم کرده است، در اسلام، زن مؤثرترین فرد در شکل‌دهی خانواده و اجتماع است، به طوری که اگر زن جایگاه خود را بشناسد، می‌تواند صعود یک جامعه را تضمین کند و اگر جایگاه خود را نشناسد، سقوط جامعه به دست او صورت می‌گیرد که این مطلب را می‌توان در ماجرای آندلس دید. در واقعه آندلس، زنان را از خانه‌ها بیرون آوردند تا مردان را تحریک کنند و زمانی که مردان به شهوت‌پرستی و عیاشی روی آوردند، مسائل دینی، جهاد و مبارزه برای خدا در مردان کمرنگ شد و دشمن به آنجا هجوم برد و همه زنان و مردان را از دم تیغ گذراند و امروز نیز غرب این ترفند را برای کشورهای اسلامی در نظر گرفته است.
در سال‌های اخیر نشستی در تلاویو انجام شد تا صاحبنظران برای کشورهای اسلامی نسخه‌ای بپیچند که در نهایت تصویب شد تهاجم فرهنگی نسبت به زنان ایجاد کنند و در دین آنان شبهه بیندازند و دقیقا سناریویی که 700 سال پیش در آندلس پیاده کردند، در کشورهای اسلامی و کشورهایی که مدعی دینداری هستند، انجام دهند.
با توجه به هجمه هایی که دشمن اخیرا در کشورهای مسلمان و از جمله در کشور ما انجام می‌دهد، به نظر شما بهترین راهکار برای نهادینه کردن حجاب و عفاف در جامعه چیست؟
برخی مسئولین تصور می‌کنند که بهترین راهکار برای مبارزه با تهاجم فرهنگی، برگزاری نشست‌های آزاداندیشی، حجاب‌گرایی و عفاف‌گرایی در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌هاست، در حالی که باید از ریشه شروع شود، یعنی ما باید خانواده دینی تربیت کنیم تا خانواده دینی بتواند فرزندان دینی تربیت کند.
حجاب یکی از ضروریات دینی ماست و ضرورت آن در جامعه انکارناپذیر است، مقام معظم رهبری (مدظله) در تاریخ 13 دی ماه 1386 در دیدار با بانوان نخبه بیاناتی ایراد کردند از جمله فرمودند: «مسأله حجاب خیلی مهم است، من مسأله حجاب را مهم می‌دانم، اهمیت مسأله حجاب در جاهایی با واسطه خود را نشان می‌دهد، از جمله در مسأله خانواده خود را نشان می‌دهد»؛ زنی که تربیت دینی با نگاه دینی داشته باشد، پایبند به خانه، خانواده، اخلاق، عفت و خویشتنداری است، بنابراین افراد جامعه باید جایگاه زن را در ریشه یعنی خانواده بیابند.
زیربنای تربیتی جامعه در خانواده است و همین خانواده‌ها هستند که نمای کوچکی از اجتماع هستند و اجتماع را می‌سازند، اگر ما نتوانیم کودک دیندار تربیت کنیم، کودک در بزرگسالی با مشکلات زیادی روبرو می‌شود. چرا غرب با ساخت فیلم، بسته‌های فرهنگی به سمت خاورمیانه و به خصوص کشورهای شیعه وارد می‌کند، چرا غرب تصمیم دارد که بنیان خانواده را نابود کند، زیرا در این صورت دختر با عفاف و پسر متعهد، با ایمان و جهادگر در این خانواده‌ها تربیت نمی‌شود و وقتی مادر و پدر سست شوند، کودکان سست‌تر از خود تولید می‌کنند.
حال متولی تربیت خانواده دینی در جامعه چه کسانی هستند؟
متأسفانه شیعیانی که از کشورهای مختلف به ایران مسافرت می‌کنند، از دیدن وضعیت حجاب در ایران بسیار مبهوت می‌شوند و این موضوع نشان می‌دهد که دشمن به اهداف خود نزدیک می‌شود، بنابراین مسئولین باید در این مورد قدم بردارند.
متولیان امور دینی و فرهنگی از جمله آموزش و پرورش، مسئولین طرح اوقات فراغت کانون‌ها و مسئولین کانون‌ها می‌توانند مانند پازلی باشند که اگر با هم یک‌نوا و یکنواخت نباشند، خروجی آن نامطلوب خواهد بود، آموزش و پرورش در تربیت خانواده دیندار بسیار می‌توانند تأثیرگذار باشند، آموزش و پرورش در این مورد فعالیت‌هایی داشته است، اما ضعیف کار کرده است زیرا معلمین درگیر آموزش دروس کودکان هستند و وقت زیادی برای صرف این موضوع ندارند، همچنین رهبر انقلاب اسلامی (مد ظله) سال گذشته را سال فرهنگ و اقتصاد نامگذاری کردند، اما متأسفانه به مرور بودجه‌های فرهنگی یا تقلیل یافت و یا ثقل پیدا کرد، امروز تبلیغ‌های اقتصادی به خوبی صورت می‌گیرد، اما متأسفانه هر ارگانی بودجه فرهنگی خود را کاهش داده است و در جاهای دیگر صرف می‌کند، در حالی که موضوعات فرهنگی مهم‌ترین دغدغه کشور ماست.
مردم باید وارد فضا شوند و به مسأله حجاب و عفاف در جامعه بپردازند، قانون عفاف و حجاب که در سال 84 توسط مجلس تصویب شد و دستور آن به دولت ابلاغ شد، باید دوباره به جریان بیفتد؛ شورای عالی فرهنگی در تصمیم جلسه 589 مورخ 14 شهریور 85، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را مسئول پیگیری و نظارت بر امر گسترش عفاف و حجاب منصوب کرد که در آن، 20 دستگاه دولتی موظف بودند براساس راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب مصوبه جلسه 427مورخ 13 دی سال 84 شورای فرهنگ عمومی با تشکیل ستاد ویژه به ریاست یکی از معاونان خود، نسبت به تدوین و تصویب آیین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌های اجرایی و نیز راهکارهای مرتبط با دستگاه متبوع اقدام کرده و ضمن هدایت و نظارت بر آن گزارش عملکرد خود را هر سه ماه یک‌بار به شورای فرهنگ عمومی ارسال کنند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت بازرگانی، سازمان صداوسیما، نیروی انتظامی، سازمان ملی جوانان، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت امور اقتصادی، دارایی و گمرک، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مرکز امور زنان و خانواده، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان تربیت بدنی، شهرداری، وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی، ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر، سازمان بهزیستی، وزارت امور خارجه، وزارت کار و امور اجتماعی، مجلس شورای اسلامی، وزارت کشور، قوه‌قضاییه، وزارت مسکن، سازمان میراث فرهنگی، نیروی مقاومت بسیج و وزارت راه‌وترابری، ارگان‌هایی هستند که به طور مستقیم و در راستای اجرای فرهنگ عفاف و حجاب وظایفی برعهده آنها گذاشته شد، متأسفانه با وجود این که این قانون بسیار سنجیده نگاشته شده است، اما در جامعه اجرا نشد.
با توجه به این که مصوبه شورای عالی فرهنگی در خصوص عفاف و حجاب در اختیار 20 دستگاه اجرایی دولت قرار گرفت، چرا عملی و اجرایی نشد؟
ما با ایجاد قانون گسترش عفاف و حجاب، نسخه‌ای تجویز کردیم، اما دارو را به جامعه تزریق نکردیم، در دولت دستورات ستاره‌دار و مؤکد و همچنین دستورات بی‌ستاره داریم، اما متأسفانه این مصوبه و دستوری که در مورد عفاف و حجاب صورت گرفت، جزء دستورات ستاره‌دار نبود و مسئولین را دغدغه‌مند نکرد.
مقام معظم رهبری (مد ظله) در جای جای سخنان خود به موضوع عفاف و حجاب اشاره کردند، از جمله در تاریخ 1 اردیبهشت 89 خطاب به پرستاران زن نمونه می‌فرماید: «نقش خود را پیدا کنید، عظمت زن بودن را در آمیختن به حیا و عفاف زنانه با عزت مسلمانان درک کنید»، همچنین در این دیدار فرمودند: «امروز، سرگرم شدن به زر و زیور، برای زن مسلمان ایرانىِ انقلابی عیب است. امروز، پُر کردن سر و سینه و دست از زیورآلات و بت قرار دادن زیور و آرایش و مُد و لباس، برای زن انقلابىِ مسلمانِ ایرانی ننگ است. آن کسی که در پی این گونه چیزهاست، ارزشش پایین است. طلا، برای زن ارزش‌آفرین نیست؛ بی‌اعتنایی به طلا، ارزش‌آفرین است. مُد، برای زن ارزش‌آفرین نیست؛ بی‌اعتنایی نسبت به مُدهای دام‌گونه ساخته و پرداخته دشمنان، برای زن ارزش است»؛ این سخنان حضرت آقا (مد ظله) خطاب به زنان جامعه است، اما بار معنایی و مفهومی برای ما دارد، مسئولین باید به سخنان مقام معظم رهبری (مدظله) گوش دهند و دغدغه این موضوع را داشته باشند،
برخی مردم تصور می‌کنند که در جامعه امروز، مقابله با بدحجابی ممکن نیست و باید با این مسأله در جامعه کنار آمد، نظر شما در این رابطه چیست؟
متأسفانه برخی مسئولین در مورد مسأله عفاف و حجاب در جامعه تسلیم وضعیت موجود شدند، در حالی که آنجایی که آنان تسلیم شوند، از همانجا سقوط جامعه شروع خواهد شد، بنابراین مسئولین باید در این حوزه فعالیت داشته باشند، ما مأمور به وظیفه هستیم، ما باید به وظیفه خود عمل کنیم و حرکت دادن دل‌ها دست خداوند است.
ما در دوران 8 سال دفاع مقدس با دست‌های خالی در برابر دشمن ایستادیم و در حالی که برخی امام خمینی (ره) را از این کار نهی می‌کردند، امام راحل (ره) می‌فرمود: «ما مأمور به وظیفه هستیم» و خداوند نیز به ما نصرت داد؛ اگر مسئولین قانون عفاف و حجاب را در جامعه اجرا کنند و دغدغه این مسأله را داشته باشند، همچنین بودجه‌ای به این طرح اختصاص دهند، به طور یقین برکات آن را در عرض پنج سال خواهیم دید.
زهرا قربانی
نظر شما