دست‌مان در بازارهای جهانی نشر فارسی خالی‌ست/ تاکید بر حضور در مجامع جهانی

به گزارش خبرنگار ادبیات شبستان، نشست خبری نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسکو، شنبه 7 شهریور ماه با حضور «سید‌عباس صالحی» معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و «امیرمسعود شهرام‌نیا» رئیس موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در سرای اهل قلم برگزار شد.

این نشست به منظور تشریح فعالیت‌های ایران در این نمایشگاه به عنوان مهمان ویژه در مسکو با حضور اهالی رسانه برگزار شد.

«سیدعباس صالحی» معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست ضمن تاکید بر این نکته که یکی از سیاست‌های اصلی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را در دوره جدید تقویت دیپلماسی فرهنگی دانست و افزود: حضور در نمایشگاه‌های خارجی کتاب گامی در جهت فعال‌سازی این دیپلماسی فرهنگی است.

حضور در نمایشگاه‌های معتبر جهانی فرصتی برای تقویت دیپلماسی فرهنگی است

وی در توضیح مطلب فوق بیان کرد: یکی از اقداماتی که می‌تواند به تقویت دیپلماسی فرهنگی کمک کند، مهمان ویژه شدن ایران در نمایشگاه‌های معتبر جهانی و حضور کشورهایی به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب تهران است. در دو سال گذشته تاجیکستان و عمان دو کشوری بودند که به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب تهران حضور داشتند.  همچنین چند کشور دیگر برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران به عنوان مهمان ویژه اعلام آمادگی کردند که روسیه، چین، ایتالیا، تاجیکستان و تا حدودی ترکیه از آن جمله اند که ما در اولین جلسه شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران این موضوع را مطرح کردیم، اما هنوز به نتیجه نرسیده است.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد تاکید کرد: مهمان ویژه شدن ایران در نمایشگاه‌های خارجی کتاب را فرصتی برای کسب شناخت عمیق‌تر طرفین از یکدیگر می دانیم و با همین رویکرد، حضور ایران به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب مسکو را کلید زدیم.

وی توضیح داد: ما صدها سال است با روسیه ارتباطات عمیق داریم که از جمله آنها می‌توان به ورود چاپ از این حوزه به ایران سخن گفت. بنابراین مهمان ویژه شدن ایران در مسکو می‌تواند نقطه عطفی باشد در این ارتباطات سه قرنه، البته این حضور نباید موقت باشد بلکه باید مقدمه‌ای برای مبادلات فرهنگی روسیه و ایران باشد. ذیل همین سیاست و رویکرد، برنامه‌های حضور در نمایشگاه کتاب مسکو تعریف شد و در همین راستا هم تفاهم‌نامه‌هایی بین طرفین در حاشیه این نمایشگاه امضا خواهد شد.

صالحی خاطرنشان کرد: مساله دیگر استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های دولتی، عمومی، خصوصی و حقیقی برای این اتفاق است؛ قرار نیست وزارت ارشاد با ظرفیت در اختیار خود، وارد این صحنه شود، باید از همه ظرفیت‌ها که می‌تواند به این اتفاق کمک کند، بهره‌برداری شود. ما باید خط‌وط ارتباطی ایران را با این منطقه از این طریق برقرار کنیم و در این راستا لازم است همه سازمان‌ها و نهادها و مجموعه‌هایی که می‌توانند بعدا وارد این اتفاق شوند، با این مسئله درگیر شوند.

وی با اشاره به همکاری خوب شهرداری تهران در این راستا، ارتباط تاریخی دو کلانشهر تهران و مسکو را مهم خواند و گفت: این دو نهاد می‌توانند در بهبود روابط دو کشور نقش مهمی ایفا کنند. خوشحالم که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به صورت جدی در این زمینه ورود کرده است. مجموعه‌های دانشگاهی و مراکز علمی و پژوهشی ایران در نمایشگاه بیست و هشتم کتاب مسکو حور دارند. ارشاد تنها می‌خواهد برای مجموعه‌هایی از این دست بسترسازی کند تا ارتباطات پایدارتری بین ایران و حوزه روسیه برقرار شود.

معاون امور فرهنگی ارشاد در ادامه گفت: ترجمه آثار فراوان ادبیات روس به زبان فارسی در ۱۵۰ سال گذشته، درگیر کردن طرف‌های روس را هم در اتفاق بزرگی مثل حضور ایران به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب مسکو، بسیار مهم است و باید کاری کنیم روس‌هایی که به ایران علاقه‌مند هستند، به طور خودجوش در این برنامه‌ها مشارکت کنند که در این زمینه مراکز علمی و ادبی روسیه مانند دانشگاه مسکو و موسسه ماکسیم گورکی با ما مشارکت خواهند کرد.

وی همچنین انتقال فرهنگ ایرانی را به روسیه از طریق برنامه‌های موسیقی، تصویرگری، خوشنویسی، نگارگری و هنرهای نمایشی، از دیگر برنامه‌های ایران در نمایشگاه کتاب امسال مسکو عنوان کرد و در ادامه از کتاب «روشنای علم» که مجموعه‌ای است از بیانات مقام معظم رهبری در زمینه جنبش علمی و دانش‌افزایی و دانش‌سازی به عنوان یکی از ۱۲ کتاب فارسی ترجمه شده به زبان روسی که در این رویداد فرهنگی رونمایی می‌شوند، نام برد.

حمایت معاونت مطبوعاتی برای حضور ۸ فعال رسانه‌ای در نمایشگاه کتاب مسکو

صالحی همچنین حضور خبرنگاران رسانه‌های مختلف کشور را در نمایشگاه کتاب مسکو زمینه‌ساز انتقال تجربه‌های ایران از حضور در این نمایشگاه برشمرد و تاکید کرد: این مهم در ادامه سیاست اجرا شده در خصوص نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال گذشته است و امسال نیز معاونت مطبوعاتی هم ۸ نفر از خبرنگاران را برای حضور در نمایشگاه کتاب مسکو تحت پوشش حمایتی خود قرار داده است.

دست‌مان در بازارهای بیرونی نشر فارسی خالی‌ست

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: ایران گام‌های نخست خود را در حضور در بازارهای جهانی نشر تجربه می‌کند؛ ما در بازارهای بیرونی نشر فارسی فعال نبوده‌ایم و دستمان پر نیست و صریح‌تر بگویم که دستمان خالی است که این یکی از نقاط ضعف نشر ما در خارج از کشور است؛ این در حالی است که ذخیره و اندوخته ما در این حوزه قابل توجه است، اگر چه موجودی‌مان کم است. شاید نتوانیم از لحاظ نوع ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های خارجی، از وضعیت موجود خودمان دفاع کنیم، اما راه حل این مشکل انزواگرایی در رابطه با بازارهای خارجی کتاب نیست، بلکه حضور تدریجی و گام به گام می‌تواند به رفع این خلاء کمک کند.

صالحی در بخش دیگری از نشست در پاسخ به سوالی درباره علت غیبت برخی از تشکل‌های نشر و نیز آژانس‌های ادبی برای عقد قراردادهای نشر و مبادله رایت کتاب های ناشران ایرانی با ناشران خارجی در این نمایشگاه، گفت: برداشت ما از این مساله این است که با توجه به حضور ایران با عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه امسال کتاب مسکو، این نمایشگاه مقدمه ای است برای اجرای برنامه های بعدی از این دست. تفاهم‌نامه‌هایی که در نمایشگاه کتاب مسکو بین طرف‌های ایرانی و روس منعقد خواهد شد، مبادله رایت کتاب ها و انتقال آثار ایرانی را به این کشور و ناشران سایر کشورها تسهیل خواهد کرد. البته ما برنامه هایی برای حمایت از ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های خارجی به ویژه روسی خواهیم داشت، اما احساس ما این بود که اگر این روند به صورت شتابزده انجام شود، نه تنها موثر نیست بلکه می تواند مخرب هم باشد.