به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از سنندج، دهمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان از فردا دوشنبه ۶ مهرماه کار خود را با حضور گروه هایی از کشورهای ایتالیا، اسپانیا، آذربایجان و یونان و از استان های مختلف ایران اسلامی آغاز می کند.
بخشی با عنوان پژوهش برای نخستین بار به بخش های مختلف جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان در نهمین دوره آن افزوده شد تا بدین گونه زمینه ارتقای کیفیت آن را در سنوات آینده و هم چنین تقویت تعامل اجتماعی و ارتقای آگاهی های عمومی و بررسی آسیب شناختی تئاتر خیابانی در کشور فراهم شود و در این میان 12 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد و از این تعداد 6 اثر به عنوان آثار برگزیده از سوی هیئت داوران انتخاب شدند ویکی از این مقالات پژوهشی برگزیده با عنوان بررسی تاثیرات برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی بر شهرمریوان اثرپژوهشی ئاوات حسامی کارشناس ارشد جامعه شناسی است که در این ارتباط با او گفتگویی داشته ایم که در ذیل می آید.
آقای حسامی از آنجا که شما خود دبیر اجرایی جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی در دوره هفتم هم بودید و از سیر تحولی جشنواره هم آگاهی کامل دارید در ابتدا اشاره ای به پیشینه این جشنواره کنید و بفرمایید از چه سالی و چه سطحی آغاز شد و در طول سال های گذشته تاکنون هم چه تغییراتی در آن صورت گرفت تا به جشنواره بین المللی تبدیل شد؟
مریوان از سال 73 و با برگزاری اولین یادواره تئاتر مریوان به صورت صحنه ای در فهرست شهرهای دارای جشنواره مستقل تئاتر کشور قرار گرفت و جالب اینجاست که در آن سال هفت گروه نمایشی از این شهر در جشنواره شرکت کرده و به رقابت پرداختند.
یک سال بعد این جشنواره به سطح استانی ارتقا پیدا کرد و با عنوان دومین یادواره تئاتر استانی مریوان و بازهم در بخش صحنه ای برگزار شد، برگزاری جشنواره بر همین منوال ادامه داشت تا اینکه در سال 79 در سطح منطقه ای و با حضور گروه هایی از استان های همجوار برگزار شد.
سال 81 را باید نقطه آغاز اجرای نمایش های خیابانی در شهر مریوان به شمارآورد چراکه از این سال به بعد بخش صحنه ای جشنواره تئاتر از مریوان رخت بربست و این جشنواره تا سال 87 به صورت منطقه ای و از این سال به بعد به صورت سراسری برگزار شد.
مراسم اختتامیه این جشنواره با خبر بنیان نهادن دبیرخانه دائمی جشنواره سراسری تئاتر خیابانی در شهر مریوان همراه بود تا تمامی نمایش های خیابانی مناطق کشور به جز تهران از طریق این جشنواره برای شرکت در جشنواره بین المللی تئاتر فجر معرفی شوند.
جشنواره مریوان در سال 88 و با حضور دو گروه از کردستان عراق عملا اولین گام را برای بین المللی شدن برداشت به صورتی که از آن سال به بعد هر دوره با حضور چندین گروه خارجی برگزار می شود.
در هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان در سال 91 که با حضور 32 گروه داخلی از اقصی نقاط کشور و پنج گروه خارجی از کشورهای آلمان، فرانسه، لهستان و کردستان عراق برگزار شد مریوان رسما به عنوان پایتخت تئاتر خیابانی ایران انتخاب و از پرچم جشنواره رونمایی شد.
از چه روش پژوهشی برای بررسی تاثیرات برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی بر شهرمریوان استفاده کردید؟
این پژوهش با روش کیفی انجام گرفته است و در این روش داده های مورد نیاز پژوهش از طریق تکنیک مصاحبه و مشاهده مشارکتی به دست می آیند، از نظر ساختار، مصاحبه مورد نظر این پژوهش از سنخ مصاحبه های نیمه ساختار یافته است که در آن سعی می شود علاوه بر طرح سوالات باز، روند کلی مصاحبه به صورتی باشد که پاسخگو به مفاهیم مورد نظر محقق توجه و تمرکز کند در این پژوهش مصاحبه ها را به دو صورت انفرادی و بحث گروهی انجام دادم.
تعداد نمونه آماری در انجام این پژوهش چند نفر بودند؟
اندازه نمونه به تعداد 28 نفر از میان قشرهای مختلفی که به نوعی با جشنواره در ارتباط بودند و بر مبنای رسیدن به اشباع داده های مورد نیاز تعیین شد و تحلیل داده ها با طبقه بندی یافته ها صورت گرفت.
آقای حسامی در این پژوهش تاثیرات برگزاری جشنواره را در چه بخش هایی بررسی کردید؟
در قالب این پژوهش تاثیراتی را که برگزاری این جشنواره در بخش های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی وهنری بر شهر مریوان داشته است را بررسی کردم.
یکی از بخش هایی که مورد بررسی قرار دادید اقتصادی بوده است آیا برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان در رونق اقتصادی شهر مریوان تاثیر مثبتی داشته یا خیر؟
برگزاری این جشنواره در مریوان باعث رونق اقتصادی آن به صورت کوتاه مدت در زمان برگزاری جشنواره و همچنین در درازمدت با آمدن مهمانان از اقصی نقاط کشور برای شرکت در جشنواره و هر کدام از آنها در برگشت به عنوان سفیرانی برای معرفی جاذبه های شهرستان مریوان به شمار می آیند.
یعنی منظورتان این است که برگزاری این جشنواره منجر به رونق گردشگری هم در این شهرستان شده است؟
دقیقا همین طور است یکی از مهمترین اثرات برگزاری جشنواره، تبلیغ شهر مریوان و با توجه به توریستی بودن، معرفی آن به دیگر نقاط کشور است که هر کدام از حاضران در جشنواره در برگشت به عنوان سفیران فرهنگی به معرفی مریوان و جاذبه های آن پرداخته و خود باعث رونق گردشگری وصنعت توریسم در این شهر شده و خواهند شد.
برای دستیابی به تاثیرمثبت برگزاری جشنواره بر اقتصاد شهر مریوان چه اقدامی انجام دادید و چگونه به این نتیجه دست یافتید؟
در هفتمین دوره برگزاری این جشنواره که در تاریخ 7 تا 11 مهرماه سال 91 برگزار شد نزدیک 500 نفر مهمان جشنواره در مریوان حضور داشتند.
برای بررسی تاثیرات اقتصادی جشنواره با چند نفر از هتل دارها، رستوران دارها، مغازه های خرده فروشی مصاحبه کردم، که درکل میزان پرداختی به هتل های شهر مریوان در سال 91 بابت اسکان مهمانان جشنواره رقمی حدود 45 میلیون تومان بوده است.
و پرداختی به رستوران های طرف قرارداد جشنواره در هفتمین دوره آن نیز چیزی در حدود 18 میلیون تومان بوده است علاوه بر این جشنواره تئاتر خیابانی باعث رونق کسب وکار مغازه های خرده فروشی هم شده به گونه ای که اگر هر کدام از مهمانان حاضر در جشنواره در مدت حضور در این شهر حداقل یکصد هزار تومان هزینه کرده باشند در مجموع رقمی در حدود 50 میلیون تومان به اقتصاد این شهر کمک شده است.
همچنین کمک به سیستم حمل و نقل شهری و برون شهری برای جابه جایی مهمانان از دیگر تاثیرات برگزاری این جشنواره به شمار می آید.
در مدت برگزاری جشنواره توریست های فرهنگی و هنری هم مشاهده می شوند که صرفا برای دیدن نمایش های جشنواره از جای جای کشور به مریوان آمده بودند و قطعا هم حضور این افراد تاثیر بسزایی در اقتصاد شهر داشته است.
در پژوهش خود از جمله تاثیرات فرهنگی تئاتر خیابانی را تابوشکنی و ایجاد پرسش و برانگیختن قوه خیال و انتقاد افراد عنوان کرده اید؟ در این رابطه توضیحاتی را بفرمایید؟
یکی از بخش هایی که در پژوهش خود به آن پرداخته ام تاثیرات فرهنگی و اجتماعی تئاتر خیابانی بر شهر مریوان است، بدون شک هر پدیده فرهنگی می تواند بر گرایش ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی شهروندان تاثیرگذار باشد و یکی از تاثیرات فرهنگی تئاتر خیابانی می تواند تابوشکنی باشد اینکه تصور قالبی مردم این است که همه چیز باید سرجایش باشد مثلا فیلم را در تلویزیون و سینما ببینند وموسیقی را در مکان ویژه ای گوش کنند و اجراکنندگان آن را نیز لزوما افراد ویژه، شناخته شده حرفه ای باشند.
اینکه هر که بتواند به خیابان بیاید و جلو راهشان را سد کند و از آنها بخواهد که به آنها توجه کند پدیده ای است که باعث می شود تابوها و کلیشه ذهنی آنها را در مورد موقعیت و جایگاه هنر تغییر دهد.
ایجاد پرسش و برانگیختن قوه تخیل و انتقاد افراد از دیگر تاثیرات فرهنگی و اجتماعی تئاتر خیابانی بر شهر مریوان است که افراد بدون شک با بازیگران همزادپنداری کرده و یا به دنبال الگوهای آشنا از وقایع و روایت داستان در زندگی خودشان هستند و زندگی اجتماعی خود را که در آن غرق شده اند در قالب نمایشی خیابانی می نگرند و سوالاتی این چنینی که چرا نظم امور بدین شیوه است و چرا شخصیت های ماجرا به هدفشان نمی رسند و موانع و مشکلات چه می باشند در ذهن آنها ایجاد می شود و این مسئله منجر به تقویت حس تفکر، پرسش انگیزی و انتقاد در تماشاچی شده و او را به سوی جواب رهنمون می سازد.
با توجه به اینکه شما برای این پژوهش با افرادی مصاحبه کردید، مهمترین تاثیرات فرهنگی و اجتماعی جشنواره از دیدگاه این افراد چه بوده است؟
مصاحبه شوندگان مهمترین تاثیرات فرهنگی و اجتماعی تئاتر خیابانی را بر شهر مریوان شامل مطرح شدن بسیاری از آسیب های اجتماعی در محتوای نمایش های خیابانی همچون اعتیاد، ایدز، فرهنگ شهرنشینی، ترافیک و مواردی از این دست و آموزش های لازم در این خصوص، ایجاد پلی ارتباطی میان هنرمندان و عامه مردم و میان هنر و جامعه به منظور آشنا کردن هرچه بیشتر مردم با مقوله هنر و تقویت روحیه هنر دوستی میان آنان، آشنایی و تعامل فرهنگ های ایرانی با یکدیگر و حفظ و احیای ارزش ها و مراسمات سنتی و آیینی قومیت ها و فرهنگ های گوناگون ایرانی، ایجاد زمینه ای مناسب برای گذراندن بخشی از اوقات فراغت برای گروه های مختلف سنی، توسعه فرهنگ دیگرپذیری و تعامل با فرهنگ ها و دیدگاه های متفاوت و توجه مسئولان شهری برای بازسازی فضا و بافت های شهری جهت کسب وجهه و اعتبار شهری حداقل در مدت برگزاری جشنواره است.
بخش سیاسی و هنری تئاتر خیابانی بر شهر مریوان چه تاثیراتی داشته است؟
برگزاری چنین جشنواره ای در شهر کوچک مریوان و در نقطه صفر مرزی و منتهی الیه غرب کشور با حساسیت هایی که نسبت به نقاط مرزی در کشورها وجود دارد بازتاب های بسیار مثبتی می تواند داشته باشد، خوشبختانه در طول برگزاری دوره های مختلف جشنواره هیچ مشکل امنیتی بوجود نیامده و تمامی مصاحبه شوندگان بر این امر اتفاق نظر داشتند.
در حوزه هنر هم تاثیرات مثبت بوده و هم منفی از سوی مصاحبه شوندگان عنوان شد، مثبت از این لحاظ که موجب ایجاد انگیزه در بین هنرمندان مریوانی و پرداختن به فعالیت های هنری و استفاده از تجارب هنرمندان دیگر نقاط داخل و خارج از کشور شده است و منفی هم از این نظر که برگزاری این جشنواره در مریوان موجب شده که بیشتر بودجه فرهنگی و هنری شهرستان در این زمینه صرف شود و دیگر هنرها مجال پیشرفت نداشته باشند و بیشتر مصاحبه شوندگان برگزاری جشنواره تئاتر خیابانی را باعث عدم توجه به تئاتر صحنه ای و ضعف آن می دانند.
به نظر شما اگر این جشنواره در یکی از کلانشهرهای کشور برگزار می‌شد شاهد تاثیرات مثبتی که در پژوهش خود به آن دست پیدا کردید، بودیم؟
در کلانشهری مثل تهران که سالانه صدها جشنواره، همایش و برنامه های متنوعی برگزار می شود برگزاری جشنواره تئاتر خیابانی تاثیراتی که در شهر کوچکی همچون مریوان داشته قعطا نمی توانست داشته باشد.
برگزاری جشنواره های مختلف در شهرهای کوچک امری رایج در کشورهای پیشرفته است که این شهرها را به مناسبت این جشنواره ها شناخته می شوند و برپایی جشنواره ها حتی باعث تغییر در آن شهرها می شود که می توان به جشنواره بین المللی فیلم کن در شهر کوچک کن در فرانسه، جشنواره هنرهای نمایشی در شهر اوینیون فرانسه، جشنواره فیلم در شهر لوکارنو سوئیس و همچنین جشنواره فیلم در شهر سن سباستین اسپانیا اشاره کرد.
نظر شما